Etiket: Süt üretimi

Aylardır süt ve süt ürünlerinde sıkıntı yaşanıyor. Peynir fiyatları et ile yarışıyor. Yapılan açıklamalarda süt üretiminde artışlar olduğu ifade ediliyor. Böylece kısa zamanda “Süt üretimi ve tüketimi artışa geçecek” deniliyor. İhracattaki artışın üretim artışını da beraberinde getireceğine vurgu yapılıyor.

Bu durumda süt ve süt ürünlerinde fiyat artışları durmuş olacak.

İndirim beklemeyin. Fiyatların sabitlenmesi bile sevindirici olacak. En azından fiyatlar aynı ölçüde kalabilir.

TÜİK verilerine göre, toplanan inek sütü miktarı, ocakta yıllık bazda yüzde 4,7 yükselerek 915 bin 522 tona ulaştı. Ticari süt işletmelerince yapılan içme sütü üretimi de aynı dönemde yüzde 6 artarak 153 bin 796 ton oldu.

Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Tevfik Keskin, verilere bakıldığında süt üretiminin yavaş yavaş artışa geçmeye başladığını söyledi.

Mevsimsel olarak bahar aylarında süt üretiminde artışların görüldüğünü belirten Keskin, diğer aylarda ise üretimde düşüş yaşandığını ifade etti.

Keskin, mevsimsel ve takvim etkisinden arındırılmış olarak bakıldığında süt üretiminin geçen yıla oranla arttığına işaret ederek, hayvan varlığının yıllar içinde dalgalanmalar gösterebildiğini ancak genel eğilimin artış yönünde olduğunu bildirdi.

Türkiye’de sütün daha çok yoğurt, ayran ve peynir olarak tüketildiğine dikkati çeken Keskin, sözlerini şöyle sürdürdü:

“İçme sütü üretimindeki artışının sebebi ise insanlarımızın artık daha bilinçli olmaları ve sütün 7’den 70’e herkese her yaşta faydasının olduğunun bilimsel dayanaklarla doğrulanmasıdır. Okullarda uygulanan Okul Sütü Projesi de bu duruma oldukça katkı sağlamıştır. Ülkemiz nüfusu bir önceki yıla göre 92 bin 824 kişi artmıştır. Nüfus artışımız da tüketimin artma sebebidir. Toplum olarak sütün önemini bilmemiz de daha fazla tüketmemizi sağlamakta ve içme sütü oranlarımızı yükseltmektedir. Üretici fiyatlarının sürdürülebilir rakamlara gelmesiyle de üreticilerimiz hayvanlarını iyi beslemeye başlayacak. Önümüzdeki yıllarda süt üretimi ve tüketiminin yükselen ivmeyle artışa geçeceğine inanıyorum.”

Ulusal Süt Konseyi Yönetim Kurulu Başkanı Hamit Can, rakamların sektör açısından oldukça sevindirici ve olumlu olduğunu belirterek, “Ülke olarak ürettiğimiz sütteki miktarsal artışla, güncel piyasa koşullarında üreticilerimizin geçtiğimiz yıllardaki üretim kayıplarını telafi ettiğini söyleyebiliriz.” dedi.

Sektör olarak 2022 yılında yaşadıkları zor yılın ardından toplam süt üretiminin yüzde 7,1 azaldığını anımsatan Can, üretim miktarındaki benzer düşüşleri aynı yıl sanayiye aktarılan inek ve içme sütü miktarları ile peynir üretiminde de yaşadıklarını belirtti.

Can, geçen yıl başlayan üretim artışı ivmesinin bu yıl genelinde de devam etmesini beklediklerini aktararak, “Uluslararası piyasa fiyatlarının da etkisiyle özellikle bu yılın ikinci yarısından itibaren geçtiğimiz yıl ihracatta yaşadığımız kayıpların telafi edileceğini umuyoruz. İhracattaki artış şüphesiz içerideki üretim artışını beraberinde getirecektir.” diye konuştu.

Geçen yıl sanayiye aktarılan inek sütü miktarının yüzde 4,8 arttığını ve artışın bu yıl da devam ettiğini bildiren Can, bu durumun sektör paydaşlarının miktar ve kazanca bağlı sorunlarının giderilmesi umudunu artırdığını kaydetti.

Süt inekçiliği desteklenmeli. Bugüne kadar uygulanan yanlışların durdurulması ve çiftçilerin desteklenmesi üretimin artırılmasında etkili olacaktır.

Süt ve süt ürünleri yine zamlandı. Peynir fiyatları füze gibi. Artık süt ve peynirin yanına yaklaşılmıyor. Üreticiler kazanamadıklarını söylüyor ve yeni teşvikler bekliyor.

Ulusal Süt Konseyi (USK), çiğ süt tavsiye fiyatının 22 Ocak’tan geçerli olmak üzere, üreticinin eline litre başına net 13,5 lira geçecek şekilde belirlenmesine karar verdi.

Konseyin internet sitesinde yer alan duyuruda, çiğ süt fiyatlarına ilişkin tavsiye fiyatı yer aldı.

Duyuruda, “22 Ocak 2024’ten itibaren geçerli olmak üzere yüzde 3,6 yağ ve yüzde 3,2 protein içeriğine sahip çiğ inek sütü tavsiye satış fiyatı, üreticinin eline litre başına net geçecek şekilde (çiğ süt desteği hariç) 13,5 lira olarak belirlenmiştir.” ifadesi kullanıldı.

Süt fiyatı geçen yılın temmuz ayında 11 lira 50 kuruş olarak belirlenmişti.

Duyuruda, soğutma, nakliye ve diğer cari giderler üretici tarafından karşılandığı takdirde bu giderlerin üreticiye ilave olarak ödeneceği ve baz alınan yağ ve protein oranlarındaki her bir dizyem (0,1’lik değişim) için 20 kuruş fark uygulanacağı kaydedildi.

Süt üreticilerinin sıkıntıları bitmiyor.

Zor şartlarda üretim yapan gerçek üreticilerin, ekstra mali yüklerle daha da zorlandığını belirten Milas Süt Birliği Başkanı Ali İhsan Gezgin, “Milas Süt Birliği olarak Ticaret Borsası’na, tescil ödemesi adı altında yıllık 500 bin liraya yakın para ödemekteyiz. Üretici örgütleri olarak tüm verileri ilgili mercilere bildirirken, üretici örgütleri üzerinden pazarlanan sütte, borsa tescil işlemine gerek olmadığını düşünüyoruz ve bu konuda gerekli düzenlemenin de acilen yapılmasını bekliyoruz.” diye konuştu.

Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Genel Başkan Vekili ve Milas Süt Birliği Başkanı Ali İhsan Gezgin, hayvancılık ve süt sektöründe son dönemde yaşanan sancılı süreci değerlendirdi. 

Küçük aile işletmeciliği yapan üreticilerin, üretim maliyetlerinin artması sebebiyle zor günler geçirdiğini ifade eden Başkan Gezgin, yakın dönemde süt fiyatlarının sabit bir seyir izlemesi, süt fiyatının güncellenmesinin geç yapılması ve buna karşın girdilerdeki artışların devam etmesinin hayvancılık ve süt üretimini sıkıntıya soktuğunu söyledi. 

Üretici açısından oldukça sancılı geçen bu sürecin, damızlık değeri yüksek olan hayvanların kesime gitmesiyle sonuçlandığına dikkat çeken Başkan Gezgin, “Geçmiş yıllarda 3 bin 100 Euro’ya yani bugünkü parayla yaklaşık 60 bin liraya mal olan, ithal edilen damızlık düveler, bugün 20-25 bin liraya kesime gitti. Sütten para kazanamayan üreticilerimiz damızlık değeri yüksek hayvanlarını kesime gönderdi. Bu sebeplerle Türkiye hayvancılığı, süt üretimi zarara uğradı.” dedi. 

Sütün para ettiği dönemlerde, hayvancılığı ve süt üretimini hobi olarak gören sermaye sahiplerinin uygun kredi ve desteklerle çok büyük çiftlikler kurduğunu hatırlatan Gezgin, “ithal hayvancı” olarak tabir ettiği bu sermaye sahiplerinin, bu zor şartlarda işletmelerini kapatıp sektörden çekildiğini söyledi. “Milas genelinde de aynı, bölgemiz genelinde de, ülkemiz genelinde de mevcut durum böyle… Hobiciler yüzünden hayvancılık ve süt üretiminde arz talep dengesi bozuluyor.” diyen Gezgin, bu dönemde en ağır darbeyi küçük aile işletmelerinin aldığına vurgu yaparak şunları kaydetti:

“Samanın kilosunun 3,5 – 4 liraya çıktığı, yem fiyatlarının her hafta zamlandığı, silajın bin 500 lira olduğu bir dönemde hayvancılık yapmak çok güç. Bu kötü dönemde küçük aile işletmeciliği yapan üreticilerimiz, kendi imkânlarıyla hayvancılık ve süt üretimi yaparak, Türkiye için üretime devam etti. Gerçek üreticiler, sermaye sahipleri gibi üretimi terk etmedi. Üretimin lokomotifi olan küçük aile işletmelerimiz, her zaman söylediğimiz gibi üretimin sigortasıdır. Küçük aile işletmeleri için hayvancılık ve süt üretimi hobi değil, geçim kaynağıdır.”

Açıklamasında örgütlü üretimin altını çizen Gezgin’in açıklamaları ve önerileri şöyle:

“Bugün örgütlü üretimin bir örneği olarak Milas Süt Birliği, 3 bin üyesiyle üretim yapıyor. Emek emek üretilen sütün, değerinde pazarlanmasını sağlıyor. Toplu alımın gücünü kullanarak, üretimdeki bir çok girdiyi uygun fiyatlarda temin edip, üreticilerimize uygun koşullarla sunuyoruz.  Örgütlü üretim sayesinde aynı zamanda sütte kayıt dışılığın, vergi kaybının da önüne geçilmesini sağlıyoruz. Ülke hayvancılığının, süt üretiminin sıkıntıya girmemesi için küçük aile işletmelerimizi, üretici örgütlerimizi ve örgütlü üretimi güçlendirmeliyiz. Sektör dışından gelen sermaye sahiplerine verilen uygun kredi, hibe, destekleme gibi imkânlar bu gruplara değil gerçek üreticilere verilmeli.” diyen Gezgin, küçük aile işletmeciliği yapan üreticilerin tedirginliğini ise şu sözlerle dile getirdi: “Korkumuz, bir döngü haline gelen bu durumun devam etmesi… Yani, süt sektörü düzeldiğinde sermaye sahipleri yeniden hayvancılığa, süt üretimine girerse, yüksek bedellerle hayvan ithalatı yapılacak. Daha önceki yıllarda yaşadığımız gibi ithal damızlık düveler, ithalat bedelinin çok çok altında tekrar kesime gidecek. Böylelikle ülkemizin üretimdeki istikrarı bozulacak, ekonomide milli kayıp yaşamak durumunda kalacağız.”

Akdeniz Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği (ASHİB) Başkanı Ali Can Yamanyılmaz, sütünü satamayan çiftçilerin yem maliyetini karşılayamadığı için ineklerini kesime göndermeye başladığını, önlem alınmazsa bir süt krizinin gündemde olduğunu kaydetti.

Yüksek üretim kapasitesine ve depolama imkanlarına sahip firmaların çiftçilerden aldıkları sütleri peynir ve tereyağına dönüştürdüğünü, ancak bu durumun da sürdürülebilir olmadığını anlatan Yamanyılmaz, “Ülkemizde koronavirüs salgını nedeniyle gıda yardımı yapılacak dar gelirli vatandaşlarımıza özellikle süt ve süt ürünlerinin dağıtılması gerekiyor” diye konuştu.

Birlik üyeleri de yaşanan duruma ilişkin görüşlerini ortak açıklama yoluyla paylaştı. Ketre Süt Ürünleri firma sahibi Fahri Ketre, “Günlük 5-6 ton olan yoğurt, ayran ve peynir üretimimizi üç tona kadar düşürdük. Birkaç güne kalmaz bir tona kadar ineceğiz. Sütünü alamayacağımı söylediğim köylüler, ineklerini kasaplara satmaktan başka çareleri olmadığını ifade ediyorlar” dedi.

Yücel Yonca Süt Ürünleri firma sahibi İsmail Yücel, Adana bölgesinde süt tozu fabrikası bulunmadığı için hem köylülerin, hem de üretici şirketlerin günlük sütleri değerlendirmekte zorlandığını, KOBİ ölçüsünde çalışan şirketlerin aldıkları sütlerden yaptıkları peynirlerin depolara kaldırıldığını ve artık depolarda da yer kalmadığını söyledi. Yücel, ivedilikle valiliklerin ve belediyelerin yerel üreticilerin stokladığı ürünleri satın alıp, halka dağıtması gerektiğini, bu sayede stok maliyeti ve nakit döngüsünün sağlanabileceğini, uzan vadede ise Çukurova yöresinde süt tozu tesisi kurulmasına ihtiyaç olduğunu belirtti. Yörüksüt Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Öz de, marketlerin ortalama 80-90 gün vadeli ödeme yapmasından dolayı ödemeler dengesinin bozulduğunu söyledi. Adana Sütçüler ve Yoğurtçular Esnaf Odası Başkanı Memduh Özalp, köylünün sütü satacak kimse bulamadığı için hayvanlarını değerinden çok düşük fiyatlarla kasaplara sattığını, böyle devam ederse ilerleyen zamanlarda ülke genelinde süt krizinin baş göstereceğini, içecek süt bulmakta zorlanılacağını söyledi.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, mart ayında üretici ve market fiyat farkının 5.7 kata kadar ulaştığını bildirerek, “Üretici fiyatlarında büyük bir düşüş var ancak bu düşüş tüketici fiyatlarına yansımıyor” diye konuştu. Ürün bazında örnekler sunan Bayraktar, Kovid-19 sürecinde tedariğin aksamaması için tarım danışma kurulu oluşturulmasını önerdi. Bayraktar ayrıca, “Üreticilerimizin Ziraat Bankası başta olmak üzere bankalara ve Tarım Kredi Kooperatiflerine olan borçları, faizleri silinerek uzun vadeli olarak ertelenmelidir. Üreticilerimizin elektrik, sulama ücretleri ve sosyal güvenlik prim borçlarının ertelenmesi sağlanmalıdır. Koronavirüs salgını nedeniyle ithalatta yaşanan kısıtlama, mevsim itibarıyla gübre kullanımının artması ve kur fiyatlarındaki artışlara bağlı olarak üre gübresi fiyatlarında ocak ayından bugüne yüzde 17.2 oranında artış yaşanmıştır. Gübre fiyatları biran önce makul seviyelere çekilmeli, denetimler artırılmalıdır” dedi.