Amu Derya

Ceyhun veya Amuderya (Türkmence: Ceyhun, Amyderya, Özbekçe: Amudaryo, Farsça:آمودریا; Âmudaryâ), Orta Asya’nın en uzun nehirlerinden biridir. Ceyhun, Afganistan içinde Pamir ve Hindukuş dağlarının kesiştiği yerden doğarak Aral gölüne suyunu boşaltır. 2540 km uzunluğundaki nehrin kıyılarında tarih boyunca önemli yerleşim merkezleri kurulmuştur.

Çinliler Wu-hu, Araplar Belh/Ceyhun, İranlılar Veh-roz/Behroz, Türkler ise “ırmak” anlamında olan Ögüz (Anadolu’daki öz kelimesi) adını vermişler, nehri batı dünyasının literatürüne sokan Grek ve Latin yazarları da bu son ismi halk etimolojisi ile Oxus (boğa, Türkçede öküz) olarak kaydetmişlerdir . Günümüzde de kullanılmakta olan Amu Derya adı, nehrin kıyılarındaki Amül veya Amuya şehrinin adından gelmektedir.