Kategori: Ermenistan

Londra– Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, Birleşik Krallık’a yaptığı çalışma ziyareti çerçevesinde bugün düşünce kuruluşu Chatham House’da “Güney Kafkasya’da değerler ve güvenlik” konulu bir konuşma yaptı. Konuşmasında Türkiye ile ilişkilere de değinen Sarkisyan, “geçen yıl içerisinde Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleşmesi için ön koşullar olmadan, önemli ilerlemeler kaydedildiğini” belirtti. “Kapalı sınırların ve ültimatomların zamanının geçtiğinden, geride kaldığından eminim” diyen Sarkisyan, ilişkilerin normalleşmesinin sadece Ermenistan ve Türkiye’ye değil, tüm bölge ve Avrupa’ya yarar sağlayacağını kaydetti.

Sarkisyan, diplomatik ve ikili ilişkilerin kurulması ve gelişmesine yönelik iki ülke arasında imzalanan protokollerin “her iki ülkenin parlamentoları tarafından onay beklediğini” anımsatarak, şöyle konuştu: “Ermenistan Anayasa Mahkemesinin kararından da görüldüğü üzere, Ermenistan’da protokollerin onay süreci hiçbir gecikme olmadan, normal bir şekilde ilerliyor. Anayasa Mahkemesi kararını oy birliğiyle almıştır. Bu bize, Anayasa Mahkemesinin protokollerin anayasaya aykırı olmadığı kararını verdiğini gösteriyor. Bu karar şimdi Cumhurbaşkanlığında ve parlamentoya sunmak için hazır. Bu toplantının ardından personelime Ermenistan ve Türkiye arasında imzalanan protokolleri, parlamentoya onay sürecinin başlaması için göndermeleri talimatı vereceğim.”

Sarkisyan, “Türkiye, üzerinde anlaşıldığı gibi ön koşul olmadan protokolleri parlamentosunda onayladığı takdirde, Ermenistan parlamentosunun protokolleri onaylamaması gibi bir olasılığa imkan vermiyorum” diye konuştu ve Türk yetkililerin parlamentonun siyasi bağımsızlığına dikkat çekerek, çıkacak kararının önceden tahmin edilemeyeceğini söylediklerini kaydetti. Sarkisyan, bunun anlaşılabilir olduğunu ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan‘ın özellikle kendi partileri içerisinde protokollerin onaylanması için gerekli desteği sağlayabileceklerine inandığını ifade etti. “Ermenilerden önce Türklerin mi protokolleri onaylaması gerektiği” yönündeki bir soruya karşılık Sarkisyan, “Evet. Ermenistan Parlamentosu protokolleri oylar, eğer Türk parlamentosu oylarsa. Bunun nedeni, siyasi çoğunluğun lideri olarak daha önce de birkaç kez söylediğim gibi, Ermenistan parlamentosunun bu konudaki olumlu tavrını garanti ediyorum. O nedenle önce Türk parlamentosunda oylanmalı, daha sonra Ermeni parlamentosunda oylanmalı, çünkü aksi takdirde kendimizi Ermeni parlamentosunun onayladığı, ancak Türk parlamentosunun reddettiği bir durumda buluruz” diye konuştu.

‘Sürecin çok hızlı ilerlediğini düşünmüyorum’

“Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin normalleşmesi, Güney Kafkasya’da barış ve istikrarın sağlanması için son yıllardaki en büyük katkıdır” diyen Sarkisyan, bu vizyonla ilişkilerde hiçbir ön koşul olmadan ileriye doğru gidilmesine karar verildiğini kaydetti. Sarkisyan, “Ancak Türkiye’nin amacı ilişkileri normalleştirmek yerine sürüncemede bırakmak olursa, biz de bu sürece devam edemeyiz” dedi ve şimdiye kadarki sürecin kolay olmadığını belirtti. Türkiye’nin Yukarı Karabağ konusunu ön koşul olarak sunduğunu söyleyen Sarkisyan, “bu iki süreci ilişkilendirme girişiminin, hem Yukarı Karabağ hem de ilişkilerin normalleştirilmesi süreçlerine zarar verdiğini” savundu. Türkiye ile Ermenistan ilişkilerinin “hızlı normalleşme sürecinin”, Yukarı Karabağ sorununun çözümü için örnek teşkil edebileceğini kaydeden Sarkisyan, “Bir adım atarak, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’i Türkiye-Ermenistan sınırının muhtemel açılış törenine davet edeceğim” dedi. “Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleştirilmesini konusunda biraz hızlı davranıp, fazla risk aldığınızı düşünüyor musunuz” yönündeki bir soru üzerine Sarkisyan, “Çok hızlı ilerlendiğini düşünmediğini, yine olsa yine aynı adımları atacağını” ifade etti.

Ermenistan Anayasa Mahkemesinin protokollere ilişkin gerekçeli kararıyla ilgili ise Sarkisyan, şöyle konuştu: “Türkiye bu kararda problem gördü, başka kimse problem görmedi. Ermenistan’da her uluslararası anlaşma, anayasaya uygunluk açısından Anayasa Mahkemesinin onayından geçiyor. Mahkeme ya uygun olduğuna ya da olmadığına karar veriyor. Türkler, anayasaya aykırı olduğu, çelişkili olduğu yönünde mi bir karar bekliyordu? Belki de öyle, çünkü belki böylece bizi suçlayabileceklerdi. Onay kararının ötesinde, Anayasa Mahkemesinin kararında bir şey denmiyor…Neden bunun Türkiye için bu kadar önemli olduğunu anlamıyorum, bu bizim iç onay sürecimizin parçasıdır.”

“Ermenistan Anayasa Mahkemesinin gerekçeli kararıyla Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleştirilmesinin mümkün olup olmadığının” sorulması üzerine ise Sarkisyan, protokollerin yasal ve açık metinler olduğunu, yoruma açık olmadığını ve ön koşullar konulmadığını belirtti. Öte yandan, Sarkisyan’ın konuşma yaptığı düşünce kuruluşu Chatham House’un önünde bir grup Azeri, ellerinde pankartlar ve bayraklarla Sarkisyan’ı protesto etti. Yaklaşık 20-30 kişilik grup, Sarkisyan’ın binaya giriş ve çıkışında, “Katil Sarkisyan”, “Terörist Sarkisyan” diye sloganlar attı.

Ankara / Erivan– Geçen Ekim ayında Zürih’te imzalanan, ikilili ilişkilerin normalleşmesine ilişkin Protokollere, önce Anayasa’ya uygun olduğunu açıklayan ancak daha daha sonra yayınladığı gerekçeli kararda, Ankara’nın değerlendirmesine göre “kabul edilemez ön koşullar ve kısıtlayıcı hükümler”e yer veren Ermenistan Anayasa Mahkemesi’nin yaklaşımı, tartışılıyor.

Kimi Ermeni yorumcularına göre, “cambazlık” yaparak protokollerin Anayasa’ya “uygun” ilan ettikten sonra “Protokollerin vereceği zararı sınırlamaya çalışan” Ermenistan Anayasa Mahkemesi’nin gerekçeli kararının dikkat çeken unsurları şöyle sıralanıyor:
-“Mahkeme, Protokollerin tüm maddelerinin uygulanmasını, ‘diplomatik ilişkilerin kurulması ve ortak sınırın açılması’ olmak üzere, iki ana hükmün yerine getirilmesine bağlıyor.”
-“Protokollerin sınırın açılması hükmü konusunda “dar bir yorumu” yapan Mahkeme, Ermenistan’ın Türkiye ile olan mevcut sınırını hukuki olarak tanımayı reddediyor.”
-“Ermenistan Mahkemesi, sadece mevcut Ermenistan Cumhuriyeti’nin anayasası çerçevesinde onaylanan uluslar arası antlaşmaların hukuki olarak geçerli sayılabileceğine hükmetti. Böylece, 1921 yılında Kars Antlaşması’nın geçerli sayılmayacağı sonucu çıkıyor.”
-“Protokollerin sadece iki devlet arasında anlaşma niteliğini taşıdığını bildiren Mahkeme, Türkiye’nin ‘Karabağ koşulu’nun kabul edilemeyeceği görüşlerini benimsemiş bulunuyor.”
-“Mahkeme, Ermenistan Anayasanın, Ermenistan Cumhuriyetinin ‘soykırım’ın tanınması için çaba göstereceği yönündeki hükmünü içeren giriş bölümüne gönderme yaparak Türkiye’nin, Protokollerde kurulması öngörülen tarih komisyonunun amacının 1910 olaylarının incelenmesi olduğu yorumunu da reddediyor.”

“Ermenistan hükümetinden asli hükümlere bağlılığı bekliyoruz”

Dışişleri Bakanlığı, bir açıklama yaparak tepkisini dile getirmişti. Bakanlar, açıklamasında “Sözkonusu kararda, Protokollerin lafzına ve ruhuna aykırı önkoşullar ve kısıtlayıcı hükümlerin zikredildiği tespit edilmiştir” dedi. Açıklamada şöyle devam edildi:
“Bu karar, sözkonusu Protokollerin müzakere gerekçesini ve Protokollerle hedeflenen temel amacı sakatlamaktadır. Bu yaklaşım tarafımızdan kabul edilemez.
Türkiye, uluslararası alandaki taahhütlerine olan her zamanki sadakati istikametinde sözkonusu Protokollerin asli hükümlerine bağlılığını muhafaza etmektedir.  Aynı sadakati Ermenistan Hükümetinden de beklemekteyiz.”