Yazar: Aliyar Kamran

Gilan əyalətinin Rəşt şəhərində yaşayan azərbaycanlı milli-mədəni fəal Məhəmməd Eyni Rəşt mərkəzi zindanına köçürüldüyünü deyib.

O, bu barədə ailəsi ilə qısa telefon danışığı zamanı məlumat verib.

Milli fəalın yaxınları onun girov qarşılığında müvəqqəti azadlığa buraxılmasına icazə verilmədiyini billdirib.

Məlumata görə, məsələnin ictimailəşdirilməməsini istəyən təhlükəsizlik məmurlarının fəalın ailəsini təhdid edib.

Qeyd edək ki, Gilan əyalətinin mərkəzi Rəş şəhərində yaşayan azərbaycanlı milli-mədəni fəal Məhəmməd Eyni yanvarın 22-də təhlükəsizlik idarəsinə çağırılıb.

Yanvarın 23-də Rəşt şəhərinin təhlükəsizlik idarəsinə gedən fəal saxlanılıb və martın 7-ə kimi onun harada saxlanıldığı və nədə ittiham olunduğu barədə ailəsinə heç bir məlumat verilməyib.

Bundan öncə 2020-ci ilin oktyabr ayında Məhəmməd Eyni İbrahim Gənci və Vədud Əsədi ilə birgə Azərbaycan Ordusunun Qarabağın azadlığı uğrunda apardığı əməliyyatlara dəstək verdiklərinə görə saxlanılmışdı.

Onlar “ölkənin milli təhlükəsizliyinə qarşı fəaliyyət” və “sistemə qarşı təbliğat” ittihamı ilə mühakimə olunmuşdu.

Lakin 2021-ci ilin noyabr ayında Rəşt şəhərinin İnqilab Məhkəməsinin 12-ci bölməsi tərəfindən barələrində qaldırılan cinayət işinə son verilmişdi.

Urmu gölünün ekoloji durumu ötən ilə nisbətdə daha da pisləşib və gölün bərpası ilə bağlı aparılan işlərin yetərli olmadığı üçün müsbət nəticə əldə edilmir.

İran Enerji Nazirliyinin verdiyi məlumata görə, hal-hazırda Urmu gölünün su səviyyəsi ötən ilin oxşar dövrü ilə müqayisədə 62 santimetr, gölün sahəsi isə 1295 kvadrat kilometr azalıb.

Hal-hazırda göldə mövcud olan su həcmi 2.92 milyard kubmetrdir və son bir il ərzində su həcmində 2.03 milyard kubmetr azalma qeydə alınıb.

Normal ekoloji göstəricilərə əsasən Urmu gölünün sahəsi 4635 kvadrat kilometr, suyunun həcmi isə 15 milyard kubmetrdən çox olmalıdır.

Qeyd edək ki, sabiq prezident Həsən Ruhani dövründə gölün bərpası ilə bağlı yaradılan qurumun bu günə kimi bərpa işlərində müsbət dəyişikliyə nail olmaması etirazlarla qarşılanıb.

Bununla yanaşı yeni prezident İbrahim Rəisinin seçki qabağı təbliğat və təşviqat kampaniyasında Urmu gölünün qurumasının qarşınının alınması ilə bağlı tədbirlər görəcəyi barədə vədləridə özünü doğrultmayıb.

Məsələ ilə bağlı yanvarn ilk günlərində açıqlama verən Təbriz Universitetinin Su Mühəndisliyi fakültəsinin professoru, ekoloq Əhməd Faxirifərd iddiaların əksinə olaraq hökumətin Urmu gölünün bərpasına əhəmiyyət vermədiyini bildirib.

Güney Azərbaycanlı milli fəal Huşəng Tağızadə bu gün Urmiyanın əmniyət polisinə çağırılıb.

“Aznews tv” xəbər verir ki, o, bir neçə saat sorğulandıqdan sonra sərbəst buraxılıb.

Qeyd edək ki, Huşəng Tağızadə keçmişdə də göstərdiyi milli fəaliyyətlərə görə dəfələrlə həbs olunub və məhkumluq həyatı yaşayıb.

İran-Ermənistan əlaqələrinin çoxtərəfli ola biləcəyini açıqlayan sənaye naziri deyib: “İki ölkənin imkanları ikitərəfli mübadiləni üstələyir və biz bir neçə ölkəni iqtisadi məsələlərdə birləşdirə bilərik”.

“Aznews tv”xəbər verir ki, martın 3-də İrəvanda Ermənistanın iqtisadiyyat naziri Vahan Kerobyan ilə görüşdə Seyidrza Fatemi Əmin bildirib: “İran və Ermənistan siyasi və mədəni sahələrdə böyük əməkdaşlıq ediblər, amma təəssüf ki, iqtisadi əlaqələrimiz iki ölkə arasındakı siyasi və mədəni əlaqələrdən çox geridədir və bu gün iqtisadi əlaqələri möhkəmləndirmək bizim üzərimizə düşür”.

İranlı nazir ölkəsinin Ermənistanla qarşılıqlı əmtəə ticarəti və sərmayə qoyuluşu sahələrində əməkdaşlığının olduqca vacib olduğunu vurğulayıb.

Qeyd edək ki, İran-Ermənistan əlaqələri özəlliklə son vaxtlar artan xətt üzrə inkişaf edir. Bu qarşılıqlı münasibətlərə əsasən siyasi, ictimai, iqtisadi, idman və daha bir çox sahələri misal göstərmək olar. İranlı və işğalçı erməni dövlətinin rəsmilərinin davamlı görüşərək dostluqdan-qardaşlıqdan dəm vurmaları bir daha bu xəbis niyyətdən xəbər verir.

Şərqi Azərbaycan əyalətinin valisi Zeynəlabdin Rəzəvi Xurrəm əyalətin mədən gəlirlərinin başqa bölgələrə ayrılmasından narazılığını bildirib.

Bunu ayrı-seçkilik kimi dəyərləndirən vali deyib ki, Azərbaycanın sərvətləri özündə qalmalıdır.

“Əyalət mədənlərindən əldə edilən vəsaitlər tam olaraq əyalətin özünə ayrılmalıdır və mən xalqın qulluqçusu olaraq bu məsələnin həll olunması üçün çalışacağam”-deyə, vali bildirib.

Rəzəvi Xurrəm Şərqi Azərbaycan Mədənlər Şurasının toplantısındakı çıxışında Vərziğanın “Süngün” mis mədəninin inkişafının və ona bağlı sənayenin yaradılmasının tərəfdarı olduğunu vurğulayıb.

O, İran Milli Mis Şirkətinin ekologiyanın çirkləndirilməsi və çevrə problemləri ilə bağlı ictimai öhdəliklərinə əməl etmədiyinə işarə edib.

“Milli Mis Şirkəti ilə anlaşmamıza görə, bölgədə baş verən ekoloji problemlərin aradan qaldırılması üçün yeni meşə zolaqları salınmalı idi. Ancaq bu günə kimi demək olarki bu baş tutmayıb”-deyə, Şərqi Azərbaycan valisi qeyd edib.

Şərqi Azərbaycan əyalətinin Vərziğan mahalının Süngün mis mədəni Yaxın Şərqin ən böyük mis mədənidir.

Bundan əvvəl Süngün Mis Kompleksinin müdiri Rza Şərifi İranda istehsal olunan misin 40 faizinin Süngün mis mədəninə aid olduğunu bildirmişdi.

Süngün Mis Mədənindən əldə olunan məhsul xammal kimi İranın digər bölgələri, o cümlədən Kirman əyalətinə daşınır.

Mədəni çalışdıran şirkətin bank hesabları və nəticə etibarı ilə pul dövriyyəsi də Kirman və Tehran əyalətlərindədir.

Bu şəkildə zəngin mis mədənindən əldə olunan gəlir yerli olmayan şirkət və fars bölgələrinin əhalisinə nəsib olur. Bu məsələ yerli əhali ilə yanaşı, vaxtaşırı azərbaycanlı millət vəkillərinin də etirazına səbəb olur.

Onlar Ruzbeh Pirinin qısa videosunu yayaraq ona dəstək verməyə çağırıblar.

Güney azərbaycanlı sosial media və milli fəalları Təbrizin mərkəzi zindanında 3 il 8 ay həbs cəzasını çəkməkdə olan siyasi məhbus Ruzbeh Piri ilə bağlı paylaşım edib, azərbaycanlıları onu unutmamağa çağırıblar.

Ruzbeh Piridən yayılan qısa videoda o, “Güney Azərbaycanın övladlarını həbs etməklə Azərbaycanın tələbləri unudulmayacaq”-deyə, bildirir.

Qeyd edək ki, fevralın 12-də İran hökumətinin təhlükəsizlik məmurları Güney azərbaycanlı milli-mədəni fəal Ruzbeh Piri Təbrizdəki ata evinə basqın edərək onu özləri ilə aparıblar.

Sonradan Pirinin bundan öncə “hökumətə müxalif qruplara üzvlük” ittihamına görə məhkum olunduğu 3 il 8 ay həbs cəzasını çəkmək üçün Təbrizin mərkəzi zindanına köçürüldüyü bəlli olub.

“Təbriz” tələbə jurnalının baş redaktoru, “Müstəqil Tələbələrin İslam Cəmiyyəti” təşkilatının qurucularından biri və “Sultan Məhəmməd Fateh” kitabının tərcüməçisi olan Güney azərbaycanlı milli fəal Ruzbeh Piri bundan öncə mədəni fəaliyyətlərinə görə dəfələrlə həbs cəzasına məhkum edilib.

Güney Azərbaycanın müxtəlif bölgələrindən çox sayda fəal Abbas bəyin görüşünə gedib

Güney azərbaycanlı milli-mədəni fəalların Abbas Lisani ilə görüşləri davam edir və fevralın 25-də Urmu və Təbriz şəhərindən fəallar Ərdəbil şəhərinə gedərək yenicə tibbi məzuniyyətə çıxmış siyasi məhbusla görüşüblər.

Müxtəlif bölgələrdən minlərlə insanın Abbas bəylə görüşmək istəməsinə baxmayaraq, karantin şərtləri və Abbas bəyin evinin tutumuna görə, bu ayrı-ayrı vaxtlarda qruplar halıda baş tutur.

Görüşdə fəalları maraqlandıran ümumi məsələlər və Beynəlxalq Ana Dili Günü ilə bağlı keçirilən mədəni tədbirlər müzakirə olunub.

Qeyd edək ki, Güney azərbaycanlı milli fəal, siyasi məhbus Abbas Lisani üç nəfərdən ibarət məhkəmə-tibb komissiyasından cavab aldıqdan sonra 13 fevral, yerli vaxtla axşam saat 19:10-da 6 ay müddətinə tibbi məzuniyyətə buraxılıb.

Lisanini müayinə edən və Tibbi Ekspertiza Mərkəzinin həkimləri onun fəqərə sütununda ciddi problemlərin olduğunu, uzun müddətli müalicəyə ehtiyacı olduğunu qeyd ediblər.

“Ona altı ay müddətində cəzaçəkmə müəssisəsindən kənarda müalicə imkanı verilməli, bu müddət ərzində lazımi tibbi prosedurlar və cərrahi əməliyyatlar aparılmalı, qeyd olunan müddət bitdikdən sonra yenidən müayinəyə göndərilməlidir”-deyə, həkimlərin rəyində bildirilib.

Zəngan əyalətinin Baş Gömrük İdarəsinin rəisi Mirhaşım Seyidəhmədi əyalət gömrüklərindən xalça ixracatının həyata keçirilmədiyini və bu sahədə çalışanların durumunun olduqca ağır olduğunu deyib.

“Bundan öncədə Zəngan əyalətində çox sayda əldə toxuma xalçanın istehsal olunmasına baxmayaraq ixracat istənilən səviyyədə deyildi.

Zəngan xalçaçılarının zəhmətilə toxunan xalçalar xarici ölkələrə Qum şəhəri adı altında və bu şəhərin tacirləri tərəfindən ixrac olunur”-deyə, Seyidəhmədi bildirib.

O, Zənganda beynəlxalq hava limanı olmadığı üçün hal-hazırda incəliyi və keyfiyyətinə, az yer tutmasına görə maraqla qarşılanan əyalət xalçalarının ixrac oluna bilmədiyini və bunun Tehran vasitəsilə həyata keçirldiyi üçün əyalət toxucu və tacirlərinə yetərli qazanc qalmadığını söyləyib.

Baş Gömrük İdarəsinin başçısı Zəngan xalçalarının əyalətin öz adına ixrac olunması yönündə əsas addımlardan birinin bölgədə toxunan xalçalar üçün vahid brendin təyin olunması olduğunu deyib.

Bir neçə gündür Güney Azərbaycanda Ümumdünya Ana Dili Günü ilə bağlı başladılan tədbirlər fevralın 21-i axşam saatlarında da davam edib.

Milli-mədəni fəallar Xiyav, Urmu, Sulduz, Qoşaçay, Miyana və digər şəhərlərdə minlərlə türkcə kitab paylayıblar.

Bununla yanaşı fəallar Ərdəbilin bir sıra kəndlərdə şagirdlərə türkcə kitablarla yanaşı məktəb ləvazimatı, çantalar və məktəblə bağlı hədiyyəlik əşyalar bağışlayıblar.

Qeyd edək ki, fevralın 18-dən başlayaraq Güney Azərbaycan əyalətləri və İranın türklər yaşayan bölgələrində Ümumdünya Ana Dili Günü ilə bağlı çox saylı mədəni tədbirlər keçirilib, uşaq nağıllarından ibarət on minlərlə kitab paylanılıb.

Eyni halda türk dili uğrunda fəaliyyət göstərən məhbusların afişaları, ana dilinin önəmi ilə bağlı yazılı vərəqələr paylanılıb.

Onlar ana dilində təhsil almaq istədiklərini deyiblər.

21 Fevral Ümumdünya Ana Dili Günü ilə bağlı Güney Azərbaycan və İranın müxtəlif şəhərlərində keçirilən aksiyalar çərçivəsində güneyli uşaqların ana dilində təhsil almaq istədikləri ilə bağlı videomüraciətləri yayılıb.

Uşaqlar və yeniyetmələr öz dillərində təhsil almaq, türk olduqları və türk qalmaq istədiklərini bildiriblər.

Qeyd edək ki, Urmu, Təbriz, Ərdəbil, Tehran, Kərəc və onlarla başqa şəhərlərdə Ümumdünya Ana Dili Günü ilə bağlı fevralın 18-dən keçirilmən mədəni aksiyalar, türkcə kitabların paylanılması davam edir.

Güney Azərbaycan şəhərlərində 21 Fevral Beynəlxalq Ana Dili Günü ilə bağlı keçirilən mədəni tədbirlər davam edir.

Aznews tv’i xəbər verir Fevralın 19-da Şərqi Azərbaycan əyalətinin Əcəbşer şəhərində milli-mədəni fəallar uşaqlar arasında Azərbaycan türkcəsində uşaq nağılları və hekayələrindən ibarət kitablar paylayıblar.

Bundan öncə fevralın 18-də oxşar aksiya Təbrizdə keçirilmiş və şəhər səviyyəsində uşaqlar arasında kitablar paylanılmışdı.

Qeyd edək ki, hər il Güney Azərbaycanın müxtəlif şəhərlərində yeni təhsil ilinin başlanması, 21 Fevral Beynəlxalq Ana Dili Günü və 17 dekabr türkcə kitabların yandırılmasının anım günü ilə əlaqədar ana dilində kitablar paylanılır.

Bu günə kimi çox sayda milli-mədəni, türk dili fəalı İran hökuməti tərəfindən saxlanılaraq qondarma ittihamlarla uzun müddətli həbs cəzalarına məhkum olunub.

Hazırda Abbas Lisani, Əlirza Fərşi, Əli və Rza Vasiqi qardaşlarının məzuniyyətə buraxılmalarına baxmayaraq, Tohid Əmirəmini, Məhəmməd Eyni, Əkbər Nəimi, Ruzbeh Piri və başqaları ana dili uğrunda apardıqları dinc fəaliyyətlərinə görə həbsdədirlər.

İranın Kermanşah vilayətinin Mədəni İrs, Əl işləri və Turizm İdarəsinin rəis müavini Kiyumərs Əzəmi Mahşəhr liman şəhərində keçirilən qeyri-maddi irsin qorunması üzrə birinci konfransda vilayətin 11 qeyri-maddi irsinin dövlət qeydiyyatına alındığını bildirib.

Bildirilir ki, Əzəminin vurğuladığı 11 qeyri-maddi irsin arasında Azərbaycan milli mətbəxinə aid olan yarpaq dolması da yer alıb.

Qeyd edək ki, yunanlar da bu yeməyi “Dolmadi” kimi tanıyırlar. Bu yeməyin adı onun orijinal mahiyyətinin ən yaxşı göstəricisidir.

Təbrizin “Motojen” şirkətinin etiraz edən işçiləri 9 günlük tətildən sonra işdən çıxarılıb. Podratçı şirkətin işçiləri olan həmin fəhlələrin hamısı etiraz etdikləri üçün işdən çıxarılıblar.

“Aznews tv” xəbər verir ki, yayılan məlumata görə, fəhlələr işdən çıxarılma ilə bağlı hesablama aparılması üçün şirkətə çağrılıblar.

Bildirilir ki, şənbə günündən etibarən onların şirkətə girməsinə icazə verilməyəcək.

Qeyd edək ki, İran təqvimi ilə ilin sonuna bir ay qalmış işdən çıxarılan “Motojen” şirkətinin işçilərinin sayı 700 nəfərdir.

18 fevral axşam saatlarında Təbrizdə milli-mədəni fəallar 21 fevral Beynəlxalq Ana Dili Günü və siyasi məhbusların xatirəsini anmaq məqsədilə uşaqlar və yeniyetmələr arasında türkcə kitablar paylayıblar.

“Ən böyük mübarizə zalimin qarşısında dayanıb və sən haqsızsan deməkdir” və “Azərbaycan milli məhbusları azad olsun” məzmunlu yazılı vərəqlər paylanılan kitablar birgə yayılıb.

Qeyd edək ki, hər il Güney Azərbaycanın müxtəlif şəhərlərində yeni təhsil ilinin başlanması, 21 Fevral Beynəlxalq Ana Dili Günü və 17 dekabr türkcə kitabların yandırılmasının anım günü ilə əlaqədar ana dilində kitablar paylanılır.

Bu günə kimi çox sayda milli-mədəni, türk dili fəalı İran hökuməti tərəfindən saxlanılaraq qondarma ittihamlarla uzun müddətli həbs cəzalarına məhkum olunub.

Hazırda Abbas Lisani, Əlirza Fərşi, Əli və Rza Vasiqi qardaşlarının məzuniyyətə buraxılmalarına baxmayaraq, Tohid Əmirəmini, Məhəmməd Eyni, Əkbər Nəimi, Ruzbeh Piri və başqaları ana dili uğrunda apardıqları dinc fəaliyyətlərinə görə həbsdədirlər.

Təbrizdə Ana Dili Edit Post