Stockholm’de 61’ncisi düzenlenen Eurovision Şarkı Yarışmasını “1944” adlı şarkısıyla Ukrayna’yı temsil eden Kırımlı Tatar sanatçı Jamala (Cemile, Susan Cemiloğlu) kazanmıştır. Jamala’nın, büyükannesinin ve de Kırım Tatarlarının yaşadığı trajediyi anlatan, Türkçe nakaratında “Yaşlığıma toyalmadım, Men bu yerde yaşalmadım” sözlerinin yer aldığı “1944” adlı şarkısı 534 puanla birinci seçilmiştir.
Yarışmayı izleyen Ukrayna Kültür Bakanı Vyacheslav Kyrylenko yarışma sonucunu şöyle değerlendirmiştir: “Umuyorum ki bu büyük galibiyet, ülkem için büyük bir moral olur. Bu şarkı Kırım Tatarlarının trajedisini anlattığından dolayı bizim için zaten kazanan bir parçaydı.”
Bu önemli haber, bugün Hürriyet’te Ahmet Hakan’ın dışında maalesef yazılı ve görsel Türk medyasında vefat eden bir sanatçının haberi kadar yer almamıştır.
Ben bir Kırım Türkü olarak bu başarıya çok memnun oldum. Memnun olmayanlarda var ki, Türk halkına birincilik yeteri kadar yansıtılmadı.
Kırım’ın Canköy kentinde yasayan Nayle Sarliyeva’nin Kırım Haber Ajansı (QHA) muhabirine açıkladığına göre türkü 1966 yılında annesi Fatma Halilova tarafindan yazılmış, Şukri Osmanov tarafından bestelenmiştir. Ne yazık ki türkünün söz ve müzik yazarları bugün hayatta değildir.
Sukri Osmanov bir Kırım akşamı Fatma Halilova’nin oğlu Enver’e giderek yeni yazdığı melodiyi dinlemeyi ve sözlerini yazmayı teklif etmiştir. Enver melodiyi dinledikten sonra Kırım Tatar türkülerini bilen annesinin bu melodi için söz yazabileceğini söylemiştir.
Fatma hanım “Nerden baslayik? Alusta’dan esken yelçikten baslayik” dedikten sonra o akşam türkünün üç kuplesini yazmıştır. Günümüzde bilinen dördüncü kupleyi yazan belli değildir. Daha sonra “Ey Güzel Kırım” türküsü Özbekistan’da sürgünde yaşayan Tatarlar arasında hızla yayılmıştır. Sürgündeki Tatarlar vatan Kırım’a döndükten sonra türkü popüler olmuş, kuplelerin yerleri biraz değiştirilmiş olmasına rağmen türkünün anlamı hiç değişmemiştir:
“Çocukluğun geçtiği yerlere hasret, doğduğu yerin manzaralarına hasret ve her şeye rağmen bir gün vatana dönme hedefi”
Nayle Sarlieva’da bulunan Sükri Osmanov’un yer aldığı fotoğraf
Türkü bu fotoğrafın çekildiği gün yazılmıştır.
18 Mayıs 1944 tarihinde Stalin tarafından vatanlarından sürülen ve yarısı yollarda ölen 300 bin Kırım Türkü’nün acısı türkünün satırlarına yer almıştır.
Günümüzde başta Eskişehir olmak üzeri Kırımdaki Tatar nüfusundan daha çok Kırım Türkü Anadolu’da yaşıyorsa, bunun sebebi Kırım Hanlığının Rus nüfuzuna geçmesidir. Kırım’dan Türkiye’ye kitle göçleri, 1783’de Kırım Hanlığının ortadan kaldırılarak Rusya İmparatorluğu’nun Kırım’ı ilhak etmesinden sonra gerçekleşmiştir.
İki yüzyıldan fazla süredir Anadolu’ya yönelik göçün sebebi, Kırım Türklerine yönelik Rus baskısıdır.
Dokuzuncu Cumhurbaşkanımız rahmetli Süleyman Demirel Mayıs 1998’de Kırım’ı ziyaretinde şunları söylemiştir: “Tarihin karanlık bir döneminde zorla, yaşadıkları topraklardan koparılmış olan Kırım Tatarlarının yeniden anayurtlarına dönmeleri, demokrasi ve hukukun üstünlüğünün küresel bir mutabakata dönüştüğü zamanımızın ruhuna uygun bir tarihi gelişmedir.”
Rusya 1994 yılında Budapeşte mutabakatı ile kabul ettiği Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü, uluslararası hukuka aykırı olarak Kırım’ı işgal ederek ortadan kaldırmıştır.
Kırım Tatarlarının Milli Lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu ile Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı Refat Çubarov ve aktivistleri Kırım’dan uzak tutacak tüm kısıtlama, karar ve uygulamalar insan hakları ihlalidir. Batı dünyasının Kırım’daki gelişmeleri göz ardı etmesi bir çifte standarttır ve Batı değerleri ile uyuşmamaktadır.
Stalin’in1944 sürgününden sonra vatan Kırım’a dönen Tatar halkı, bu defa Putin’in zulmü ile karşılaşmış ve Kırım’ın Rusya tarafından işgalinden sonra yeni bir göç baskısı ile karşılaşmıştır. Cemile’nin birinciliği Putin’e bir mesajdır ama anlayana…
Nayle Sarliyeva annesinin yazdığı “Ey Güzel Kırım” türküsünün orijinali şöyledir:
Alustadan esken yelçik yüzüme urdu
Balaligim keçken evge köz yasim tüsti
Men bu yerde yasalmadim
Yasligima toyalmadim
Vatanima asret boldum
Ey güzel Kırım
Keze-keze toyalmadim
Çoq yerlerni koralmadim
Nasil güzel vatanimsiñ
Ey güzel Kırım
Bagçalarniñ meyvalari bal ile serbet
Suvlariñni içe-içe toyalmadim men
Yesil daglar kuldi maña
Tatar kaytip keldi saña
Quçagiñni aç sen maña
Men bu yerde yasalmadim
Yasligima toyalmadim
Vatanima asret boldum
Ey güzel Kırım
Yürdim seniñ yollarinda seve-seve men,
Vatanimda yasamaga pek isterim men,
Alip keldim selam saña
Saña asret milletiñden
Quçagiñni aç sen maña
Men bu yerde yasalmadim
Yasligima toyalmadim
Vatanima asret boldum
Ey güzel Kırım
Türküye sonradan eklenen dördüncü kuple aşağıdadır.
Bala-çaga vatanim dep
Közyasin töke
Kartlarimiz elini cayip
Duvalar ete
Men bu yerde yasalmadim
Yasligima toyalmadim
Vatanima asret boldum
Ey güzel Kırım
Günümüzdeki metin aşağıdadır.
Alusta’dan esken yeller yüzüme urdu
Balalıqtan ösken evge közyaşım tüştü
Men bu yerde yaşalmadım
Yaşlığıma toyalmadım
Vatanima asret boldum
Ey güzel Kırım
Bahçalarn meyvalarn balnen şerbet
Sularını içe içe toyalmadım men
Men bu yerde yaşalmadım
Yaşlığıma toyalmadım
Vatanima asret boldum
Ey güzel Kırım
Yeşil daglar küldü maga
Kaytip keldi Tatar sana
Kucagini aç sen maga
Ey güzel Kırım
Men bu yerde yaşalmadım
Yaşlığıma toyalmadım
Vatanima asret boldum
Ey güzel Kırım
Bala çağa vatanım dep koz yaşın doker
Kartlarımız elin cayıp dualer eder
Men bu yerde yaşalmadım
Yaşlığıma toyalmadım
Vatanima asret boldum
Ey güzel Kırım
Alusta’dan esen yeller yüzüme vurdu
Balalıktan yetiştiğim evde gözyaşım düştü
Ben bu yerde yaşamadım
Yaşlılığıma doyamadım
Vatanima asret boldum
Ey güzel Kırım
Bahçelerin meyvelerin bal ile şerbet
Sularını içe içe doyamadım men
Ben bu yerde yaşamadım
Yaşlılığıma doyamadım
Vatanima asret boldum
Ey güzel Kırım
Yeşil dağlar küldü bana
Geri geldi Tatar sana
Kucağını aç sen bana
Ey güzel Kırım
Ben bu yerde yaşamadım
Yaşlılığıma doyamadım
Vatanima asret boldum
Ey güzel Kırım
Çocuklarımız vatan der, göz yaşın döker
Yaşlılarımız elini açıp dualar eder
Ben bu yerde yaşamadım
Yaşlılığıma doyamadım
Vatanima asret boldum
Ey güzel Kırım
Yarışmadan bir gün önce Kırım Tatarlarının vatanlarından sürgün edilişinin 72’nci yıldönümünde Kırım Tatar Teşkilatları Platformu tarafından Ankara Anadolu Meydanı’nda Türkiye’nin tüm bölgelerinden Kırım Tatarlarının katıldığı Matem Mitingi yapılmıştır.
Mitinge katılan Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Sergiy Korsunskiy, Rus işgali altında bulunan Kırım’da bugün Kırım Tatarlarına uygulanan baskıların hem insani hem hukuki açıdan tüm sınırları aştığını, bu baskıları şiddetle kınadıklarını açıklamıştır.
Bir yanıt yazın