Türkiye bölgedeki etkisini güçlendiriyor

Kırgızistan’da düzenlenen Türk ülkeleri zirvesi çerçevesinde Türkiye bölgedeki etkisini güçlendiriyor

6 Kasım (Les Echos) — Sovyetler Birliği’nin çöküşünü takip eden yıllarda 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Türkiye, Orta Asya’nın Türk dili konuşan cumhuriyetlerin bağımsızlığını elde etmeleri üzerine ve Kafkasya’daki nüfuzunu pekiştirmek için bir pantürkist  seferberlik fırsatı gördü. Süleyman Demirel, Türkiye Cumhuriyeti’nin Dönem Başbakanı “Adriyatik’ten Çin Seddi’ne kadar uzanan bir Türk yayı” nı varlığını bile kutlamıştı. 1992’de, Türkiye bölge ülkeleriyle bağlantılar kurmak amacıyla kalkınma ve yardım ajansı olarak TİKA’yı kurdu. Ancak Türkiye’nin bu istekleri, Orta Asya ülkelerinin artık Moskova’nın etkisinden kurtulmuş olmanın ve bu kez Ankara’nın boyundurluğu altında girmekten çekinmesi ile karşılık görmedi. Dolayısıyla Türkiye’nin Orta Asya’daki etkisi göreceli kalmıştı. 

Ancak, Şubat 2022 sonunda Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, Türkiye’nin Orta Asya hedeflerine yeni bir hamle verdi. Rusya’ya karşı silah bağımlılığını azaltma endişesinde olan Orta Asya cumhuriyetleri  son yıllarda Ankara’ya yöneldi ve böylece, Uzbekistan, Kırgızistan ve Türkmenistan  Bayraktar dron’larını satın aldı. Akıncı ve Aksungur İHA’larını satın alan Kazakistan ise, ayrıca üretim yapmak üzere, 2022’de Ankara’da  bir lisans anlaşması imzaladı. 

Dahası, Savunma sektörünün yanı sıra, Türkiye aynı zamanda önemli bir inşaat sektöründeki varlığı, özellikle de inşaat devi Rönesans aracığılıyla BTP’de halen önemli bir yer tutmakta.  Dahası, bu durum Türkçe konuşulan ülkelerle ticaret hacmini iki katına çıkardı. Orta Asya cumhuriyetleri ile alış-verişler sekiz yıl içinde 2023 yılında 11,5 milyar doları buldu. Ankara şu anda bölgenin önde gelen ekonomik ortaklarından biridir. Sadece Orta Asya’nın en büyük ekonomisi olan Kazakistan ile ticareti 2023 yılında 6 milyar doları buldu. Türkiye’nin artan etkisinin platformlarından biri bölgedeki ağırlığı Türkiç Cumhuriyetler Teşkilatı’dır. (OTS). 

OTS’in 11. yıllık zirvesi bu Çarşamba Kırgızistan’da düzenleniyor. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Kırgızistan’ın başkenti Bichkek’te toplantıya katılacak. 2009’da kurulan bu örgüt çalışmalarının temel amacı, üye ülkeler arasında tam olarak ekonomik bağları geliştirmeye teşvik etmek. Özellikle Orta Asya ile Türkiye arasındaki ülker arası serbest-geçis ticaretini kolaylaştırmak. 

Bununlarla birlikte, ekonomik boyutuna ek olarak, OTS ayrıca bu ülkeler arasında birlikte kültürel ve eğitsel inisyatifler uygulamak da amaçlamaktadır. Türkçe konuşulan bölgedeki girişimler için,  örneğin,  bütün o alanda  okulda bölgeyi tanımlamak için “Türkistan” terimini kullanılması önerilmektedir. Üye devletlerin okul müfredatlarında bu terim yer alacaktır. Başka bir inisyatif ise, çesitli bu halkların aralarında iyi bir iletişim kurmayı kolaylaştırmak için ortak bir Latin Türk alfabesinin kabul edilmesidir.  

Bütün bunlar Türk vektörünün “Soft power” denilen yumuşak güçüdür.

Killian Cogan

Tüm hakları saklıdır (2024) LES ECHOS

-0- Kasım/06/2024 05:36 GMT 

Çeviri: S Kaplun

---

Fransızların haftalık « Les Echoş »  Dergisinde dün çıkan  bir yazıyı beğenerek tercüme ettim.

Hepimiz biliyoruz ama önemini anlıyormuyuz ? Ben Avrupa penceresinden okuduğum bu yazıyla daha iyi anladım. Türkiye’yi istemeyen Avrupa, istediği gibi yoğuran Amerika, hayrımızı istemeyen arap dünyasından uzak ,  bizi seven, sayan, orijinimizi paylaşan bu toplumla yakınlaşmaya her yönden çok önem veriyorum.

Sevil Kaplun