Öfke günümüzde giderek daha sık karşılaştığımız bir duygudur. Birçok insan hayatindan memnun değil. Şu anda pek çok insanın sabrının çok kısa olduğunu söylüyorlar. Üzülmek, üzülmek veya öfkelenmek için küçük bir sebep yeterlidir. Bu duyguya daha yakından bakmak için yeterli sebep.
Peki sen ne tür bir öfkesin? Ciddiye alınmadığınız, görmezden gelinmediğiniz, görmezden gelinmediğiniz, hakaret edilmediğiniz ya da kötü davranılmadığınız zaman kendinizi kaptırıp tamamen çıldırıyor musunuz? Yoksa nabzınız 180’e ulaşmış halde bir köşede sessizce oturup kendi kendinize sessizce homurdanıyor musunuz?
Kesin olan bir şey var: Tıpkı saldırgan bir hayvanın uyarı amacıyla dişlerini göstermesi gibi, yüzümüz de bükülüyor: Psikiyatrist ve sinir bilimci René Hurlemann, “Hissettiğimiz öfkeyi yüzümüzü buruşturarak dış dünyaya gösteriyoruz” diyor. “Bu, sosyal çevrem için bir sosyal dur sinyali. Yani: ‘Buraya kadar, daha fazlası değil. Eğer benimle dalga geçmeye devam edersen, beni kızdırmaya devam edersen, o zaman her şeyin daha da kızışmasını beklemek zorunda kalabilirsin.’”
Öfke çevremdekilere bir uyarıdır
(Öfke kalıcı olarak bastırıldığında başka çıkış yolları arar.
Prof.Dr. Dr. René Hurlemann Psikiyatrist ve sinir bilimci)
Bağışladığınız için teşekkür ederim Bay Hurlemann. Çünkü eğer yeterliyse, o zaman yeterlidir – o zaman karşılık gelen hormon seviyesi ve artan kan basıncı, kazanın patlamasını sağlar. Belli bir aşamadan sonra neredeyse hiç panzehir kalmıyor: “Artan kan basıncı nedeniyle beyin kendisini dış uyaranlardan bir miktar izole ediyor ve insanlarda, gerçek argümanları göz ardı eden ve kısa devre eylemlerini teşvik edebilen bir algı oluşuyor.”
Hurlemann ayrıca kişinin belirli bir noktaya kadar öfke göstermesine ve buna göre hareket etmesine izin verildiğini söylüyor. Ve hatta iki nedenden dolayı bunu yaşamalı:
Öncelikle insanlığımızın bir parçası olan bir şey. Hurlemann, öfkenin beyin gelişiminin en eski biçimleriyle birlikte geliştiğini söylüyor.
İkincisi ise öfkeyi sürekli bastırmak sizi hasta eder. Bu biraz şişirilmiş bir balonu suyun altına itmeye benziyor. Hurlemann, “Kalıcı olarak bastırılırsa başka çıkış yolları arar. Bu da örneğin yüksek tansiyona yol açar” diyor.
Öfke doğaldır ancak sözlü ya da fiziksel şiddete açık bir geçiş değildir
Ama – ve şunu hayal edebilirsiniz : Bunların hiçbiri yumruklarınızı atmanız için bir izin değil. Çünkü beynimizin en eski bölgesi olan beyin sapına ev sahipliği yapan ilkel öfke duygumuzun arkaik köklerine ek olarak, Doğa Ana bize kontrol odamızın da bulunduğu genç beynin bir parçasını da vermiştir. .
Bu, burnumuzun üstünde, alnımızın hemen arkasında, prefrontal korteks olarak adlandırılan, evrimsel açıdan en genç beyin alanıdır. Beyin sapımızın talep ettiği reaksiyonların makul, uygun ve umut verici olup olmadığını kontrol eder.
Öfke, sosyal beceri eksikliğinin bir işareti midir?
Kontrol odasını nadiren kullanan, temel içgüdüleri kolayca aktarılan insanlar olması gerekiyor. Veya René Hurlemann’ın sözleriyle: “Öfke aynı zamanda zayıf farklılaşmanın ve zayıf sosyal becerilerin bir ifadesi olabilir.”
Eğer prefrontal korteks, örneğin çocuklukta eğitilmediği için bu kadar iyi gelişemezse, o zaman öfkemizi, öfke dürtülerimizi ve öfkemizi ilerleyen yaşlarda düzenlemede sorun yaşama riski ortaya çıkar. Hurlemann, “Kolayca paniğe kapılmamıza ve pantolonumuzu kaybetmemize neden olabilir; pek çok terim var” diyor. “Gelişim tarihinde daha sonra ortaya çıkan yeni beyin yapılarının temel amacı, bizi karakterize eden duyguları bir dereceye kadar düzenlemektir.” Eğer bu o kadar da işe yaramıyorsa: Mevcut araştırmalar şefkatin iyi bir adım olduğunu söylüyor.
Öfkeyi kontrol etmek ustalıktır
Dur işaretini doğru zamanda, doğru yere koymak, sonuçta o kadar da kolay değil. Hurlemann, birçok insanın bundan tamamen vazgeçtiğini ve öfkeyle geri çekilmeyi tercih ettiğini söylüyor. “Birlikte oynamayı reddetmeniz, artık birlikte oynamamanız – buna pasif saldırganlık diyoruz.” Nihai disiplin ise porseleni bozmadan öfkeyi açık ve uygun bir biçimde ifade etmektir. Kendi başına bir sanat.
Peki doğa neden öfke denen bir kavramı ortaya çıkardı? Bunu yapabilmek için neredeyse dört milyar yıl öncesine, tek hücreli organizmaların zaten sahip olduğu iki temel davranış modeline bakmamız gerekiyor. Bir şeye doğru hareket ve bir şeyden uzaklaşma hareketi. Hurlemann, ikincisine kaçış olarak da adlandırılabileceğini söylüyor. “Ve bu iki hareket modeli, tabiri caizse, gezegenimizdeki yaşamı şekillendiriyor.”
Öfke, tabiri caizse milyarlarca yıllıktır
Hurlemann’a göre öfke de diğer tüm duygular gibi bu iki basit kalıba dayanmaktadır. Yüz ifadelerimizle tuttuğumuz net dur işaretine ve savaşmaya yönelik hormonal hazırlığımıza ek olarak, öfke daha fazlasını da yapabilir. Örneğin, son araştırmalar hedeflere ulaşmada iyi olduğunu göstermiştir. Ayrıca sosyal, bu da ona yapıcı, tamamen uzlaşmacı bir görünüm kazandırıyor:
“Öfke yaratıcı bir unsura sahip olabilir. Tarih, öfkenin adaletsiz olarak algılanan sosyal yapıların aşılmasına yol açabileceğini defalarca göstermiştir.”
Öfke aynı zamanda değişimin itici gücüdür.
not: Öfke yaratıcı bir unsura sahip olabilir” – tabi bu, “öfkeli yurttaşlar” olarak adlandırılan kişilere, öfkelerini yapıcı ve yaratıcı fikirlere kanalize etmeleri yönünde iyimser bir çağrı olmadığı sürece.
Yazıları posta kutunda oku