Arkeolog Sabine Ladstätter hayatını kaybetti

Efes Antik Kenti’nde uzun süredir kazı yöneticisi olan 55 yaşındaki arkeolog, uzun süren bir hastalıktan sonra Pazartesi günü hayatını kaybetti.

Uzun süredir Efes kazı direktörlüğü yapan Sabine Ladstätter.

Sabine Ladstätter’in Efes Antik Kenti’ndeki kazı yönetimini meslektaşı ve yardımcısı Martin Steskal’a devrettiği ancak Pazartesi günü açıklandı. ORF.at’in haberine göre, yalnızca birkaç saat sonra 55 yaşındaki ünlü arkeoloğun uzun bir hastalıktan sonra Pazartesi günü öldüğü haberi geldi. Bu durum aile tarafından da doğrulandı.

Bayan Ladstätter 14 yıl boyunca Efes’teki kazılardan sorumluydu. Günümüz Türkiye sınırları içerisinde bulunan 9.000 yıllık kentte araştırmalara 200’e yakın bilim insanı katılıyor. 2011 yılında Yılın Bilim Adamı seçilen Ladstätter için Efes “ikinci ev” gibiydi. Sonunda kendini yeniden tutkusu olan seramik araştırmalarına adamak istedi.

Bayan Ladstätter 1968’de Klagenfurt’ta doğdu. Völkermarkt’taki liseden mezun olduktan sonra 1992 yılına kadar Graz’da arkeoloji ve antik tarih okudu, ardından doktora yapmak üzere Viyana Üniversitesi’ne taşındı. Birkaç yıl boyunca memleketi Karintiya’nın hemen yakınındaki Hemmaberg’de kazılara liderlik etti. 1990’lı yılların ortalarından itibaren Avusturya’nın Efes kazılarında araştırma ekibinde yer almaktadır.

Sonuncusu onu özel bir gururla dolduran çok sayıda ödülü ve ataması (Avusturya Bilimler Akademisi’nin gerçek üyeleri arasına kabul edilmesi), uluslararası alanda olağanüstü ve çok değerli bir bilim adamını kaybettiğimizin etkileyici bir kanıtıdır.

Direnç ve başarı

2009 yılında Bilimler Akademisi’ne bağlı Avusturya Arkeoloji Enstitüsü’nün (ÖAI) müdürü olan Ladstätter, 2010 yılında Efes’teki kazıların yönetimini devraldı. İlk olarak 2007 yılı sonunda dönemin Bilim Bakanı Johannes Hahn (ÖVP) tarafından bugünkü Selçuk yakınlarındaki UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan kazı müdürü olarak önerildi. Bu durum ilk başta Türk tarafında dirençle karşılaşınca siparişi 2010 yılına ertelendi.

Uzun bir geçmişe rağmen (Avusturyalı araştırmacılar 1895’ten beri bu alanda bulunuyorlar) ÖAI’nin her yıl Türk Eski Eserler İdaresi’nden kazı izni başvurusunda bulunması gerekiyor. Viyana ile Ankara arasında yaşanan gerginlikler sırasında bu lisans birkaç kez diplomatik futbola dönüştü ve Avusturyalı araştırma ekibi Efes’teki çalışmalarını durdurmak zorunda kaldı. 2020 ve 2021 pandemisinde bile Efes’te sadece Türk arkeoloji ekibi çalıştı.

Bayan Ladstätter, 2022’de bu tartışmalara rağmen Türk sevgisinin ve ülkeyle olan bağlarının inkar edilemez olduğunu söyledi: Burada ömür boyu arkadaşlar buldu. Karintiyalı kadının önderliğinde muhteşem keşifler yapıldı. 2022 yılında kazı ekibi, heyecan verici bir bulgu olan erken Bizans bölgesini ortaya çıkardı.

Kemikler, Taşlar, Kırıklar kitabınız. Macera Arkeolojisi 2014 yılında yılın bilim kitabı seçildi. Ladstätter, Alman Arkeoloji Enstitüsü ve Amerika Arkeoloji Enstitüsü’nün ilgili üyesiydi. Diğerlerinin yanı sıra École Normale Supérieure de Paris ve Stanford Üniversitesi’nde misafir profesörlük yaptı. 2023 yılında Avusturya Bilimler Akademisi’nin (ÖAW) asil üyesi seçildi.

Yaşam boyu çalışmanın onurları

ÖAW Başkanı Heinz Faßmann, ilk tepkisinden derinden etkilendi: “Sabine Ladstätter uluslararası çekiciliği olan parlak bir Avusturyalı bilim adamıydı. Onu her zaman enerji dolu bir insan olarak deneyimledim. Konusu olan arkeoloji konusunda tutkuluydu ve bu tutkuyu ve coşkuyu bilim dışı geniş bir izleyici kitlesine aktarabilme konusunda büyük bir yeteneğe sahipti. Özellikle Efes’te yaptığı araştırmalarla Avusturya arkeolojisinin küresel itibarına önemli katkılarda bulunmuştur. Olağanüstü yeteneklere sahip olağanüstü bir insan vefat etti. “Kaybınız hepimizi derinden yaralıyor”

Bilim Bakanı Martin Polaschek de Ladstätter’in ölümüne büyük bir dehşetle tepki gösterdi. Onunla birlikte Avusturya, “yalnızca mükemmel bir arkeolog ve bilim adamını değil, aynı zamanda birçok insana antik çağ tarihi hakkında nasıl ilham vereceğini bilen yetenekli bir bilim iletişimcisini de kaybediyor. Ailesine başsağlığı diliyorum” dedi Polaschek. Sabine Ladstätter bir kızını geride bıraktı.

Bu vesileyle biz Türkler’ de Bayan Ladstätter Hanım’a Allah’tan rahmet, geride bıraktığı ailesine başsağlığı dileriz.