Medeniyet Hamuru

6 KASIM1936’DA ATATÜRK’ÜN “MEDENİYET HAMUR” DEDİĞİ YERLİ KAĞIDI ÜRETECEK İZMİT KÂĞIT FABRİKASI AÇILMIŞTI

Türkiye’de yerli kağıdın kısa öyküsü

·  Sümerbank’ın 3 Haziran 1933’te kurulmasıyla, Birinci Sanayi Planı’nda yer alan kâğıt fabrikası için çalışmalar başlar.

·  Türkiye’de  kağıt, gazete kâğıdı ve sigara kâğıdı, karton, ambalaj kâğıdı  üretecek bir fabrikanın tasarımlarıi Mehmet Ali Kağıtçı’nın yönetiminde hazırlanır. 

·  İzmit’te Sümerbank Selüloz ve Kâğıt Fabrikası’nın temeli 14 Ağustos 1934’te Başbakan İsmet İnönü atar.  

·  Fabrika inşaatı, çeşitli aksilikler nedeniyle 1936 Ocak ayı sonunda tamamlanabilir. Deneme üretimi ise 18 Nisan 1936’da yapılır.  

·  Fabrika , dönemin İktisat Bakanı Celal Bayar tarafından 6 Kasım1936’da, Ankara ve İstanbul’dan gelen iki uzun tren dolusu çağrılının katılımıyla törenle açılır.

·  18 Nisan 1936 tarihinde SEKA’da Türkiye Cumhuriyeti ilk yerli kağıdı üretilir. 

·  Atatürk’ün İzmit Kâğıt Fabrikası’nda üretilen yerli kâğıda basılan 19 Mayıs1936 tarihli Ulus gazetesinin bayram ekini incelediğinde söylediği şu söz, İzmit Kâğıt Fabrikası’nın bunca yıllık tarihinin özeti niteliğinde:  “Medeniyet hamuru…”

·  Mehmet Ali Kağıtçı,1974’te yayınlanan ‘Kağıtçılığımız’ adlı kitabında o günü şöyle anlatıyor:“18 Nisan 1936 Cumartesi günü saat 14.30’da 1 numaralı Kağıt makinamızdan elde ettiğim ilk kağıt sahifası, uğruna yıllarca mücâdele ettiğim idealime kavuşmanın bir belgesi idi. “

·  Peyami Safa, 21 Nisan 1936 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yayınlanan ‘Kağıt’ başlıklı makalesinde şunları yazar: “İzmit Kağıt Fabrikası iki gün evvel yerli kağıdı çıkardı. Ekmeksiz yaşaması mümkün olduğu halde kağıtsız yaşama imkanı olmayan meslek için, yani mesleğimiz için 18 Nisan bir Kağıt Bayramı Günü sayılmaya değer.”

MİLLİ KAĞITÇILIĞIN ACI SONU VE KISAÖYKÜ( ANEKDOT):

·  2003’te SEKA’ nın kapatılmasına, babalar gibi satılmasına Necmettin Erbakan’ın torpili ile 1978’de tepeden inme genel müdür yardımcılığı görevine atanan, SEKA’da genel müdür vekilliği bile yapmış Kemal Unakıtan’ın, Maliye Bakanlığı döneminde karar verilmiştir. Şimdi huzur(!) içinde uyuyor mu bilemem.

KRUGER’E ATILAN TOKAT

·  Bunun üzerine Sümerbank’a bağlı Selüloz Sanayi Müessesesi kuruldu. Mehmet Ali Bey yer tespiti için dolaşırken, içerdeki ithalattan çıkarı olan hainler, Avrupa’ya haberi uçurmuşlardı. Dünya kibrit kralı Hans Kruger, onu Çırağan Oteline çağırdı. Kral dairesinde mükellef bir sofra hazırlanmıştı.

·  O, sofraya hiç bakmadı bile… Kruger denen sömürgeci ona, “Bırak bu işleri, gel Avrupa’nın herhangi bir kentinde sana villa tahsis edelim. Türkiye’ye göndereceğimiz kâğıtları sen seç. Ton başına yüzde 5 komisyonunu ve bin lira maaşı (Atatürk’ün maaşı 575 TL) al keyfine bak” demiş…

·  Bu teklifi hiç düşünmeden reddetmiş. Kruger “Bari şu senin için hazırlattığım yemeği yeseydin” dediğinde, “Ben o yemekten bir lokma alsam teklifinizi nasıl reddedebilirdim” demişti. 

·  Böylece Kruger’e koca bir şamar indirmişti.

ÜRETİMİ YOK ETTİLER

·      Küçük cüsseli o büyük adamın, 14 Ağustos 1934 günü temelini İsmet İnönü ve Celâl Bayar’la birlikte attığı Kâğıt Fabrikası içeriden ve dışarıdan yapılan tüm engellemelere rağmen 18 Nisan 1936 günü ilk kâğıdını üretmiş, o gece rahmetli tarihçi Cemal Kutay’la birlikte bir tren vagonuna yükledikleri bir bobin gazete kâğıdını Ankara Ulus Matbaasına götürmüşlerdi.

·      Ertesi gün sabaha karşı büyük bir heyecanla Türk kâğıdına basılan Ulus gazetesini, Atatürk’ün huzuruna çıkarmışlar. Öyle ki o büyük adamın sizi sabahın şafak vaktinde grand tuvalet, karşılaması duydukları heyecanı bir kat daha arttırmıştı.

·      2002 yılında 20 milyon ödeneği kalkınması için SEKA’ya çok görenler, o 20 milyonun belki 5 katı paralar harcayarak üretimi yok edip, insanları tüketime ve işsizliğe mahkûm etmişlerdir.

·        Ülkesine aşık büyük insan Mehmet Ali Kâğıtçı ruhun şad olsun.(1 )

(1 )https://www.aydinlik.com.tr/unutulan-18-nisan-kagitcilik-bayrami-ozgurluk-meydani-nisan-2018