Yrd. Doc. Dr. Orhan CEKIC‘ in bilgilendirmesi
OYUN BITTI, GAME OVER, DER SPIEL IST AUS
ERMENİ DİASPORASININ GÜNCELLEŞTİRİLMESİNDEN KORKTUĞU
AVRUPA ADALET DIVANI’NIN (AAD) NİHAİ KARARI
- Ön bilği
- Konuya giriş
- Kararın Türkce çevirisi
- Kararın Almanca aslı-AAD birinci dairesinin-
- Kararın Fransızca aslı-AAD dördüncü dairesinin nihai kararı-
- Kararın Almanca aslı-AAD dördüncü dairesinin nihai kararı-
- Ön bilği
Avrupa Adalet Divanı(AAD):(European Court of Justice)
Merkezi Lüxemburg“da olan Avrupa Adalet Divanı- AAD,Avrupa birliği üyesi
Ülkeleri arasında, AB hukukunu ilgilendiren konularda son sözü söyleyen kurumdur.
Adalet Divanı’nın görevi, Avrupa anlaşmalarının yasaya uygun biçimde yorumlanması ve uygulanmasını sağlamak. Üye devletlerin anlaşmalarda öngörülen yükümlülükleri yerine getirip getirmediklerine karar vermek, ulusal mahkemelerin başvurusu üzerine topluluk hukukuna ilişkin çeşitli konuların yorumlanması ya da geçerliliği hakkında ön kararlar almak yetkileri arasında.
Hukuki bir işlemin tartışmalı bir konu doğurması halinde ulusal mahkemelerden herhangi biri Avrupa Adalet Divanı’ndan ön karar isteyebiliyor. Ancak bunun yapılabilmesi için üye devlette daha yüksek bir temyiz mercii bulunmaması gerekiyor. Ve Divan kararı bağlayıcı oluyor.
Avrupa Adalet Divanı(AAD), merkezi Strazburg’da olan ve Avrupa konseyi’nin bir kurumu olan Avrupa Insan Hakları Mahkemesi (AİHM) ve merkezi Lahey’de olan Uluslararası Adalet-UAD- ile kariştırılmamalıdır
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), uluslararası bir teşkilat olan Avrupa Konseyi’ne bağlı olarak kurulmuş uluslararası bir mahkemedir. Mahkeme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ek protokolleriyle güvence altına alınmış olan temel hakların çiğnenmesi durumunda bireylerin, birey gruplarının, tüzel kişiliklerin ve diğer devletlerin, belirli usulî kurallar dahilinde başvurabileceği bir yargı merciidir. Avrupa Konseyi’ne üye olan ve aralarında Türkiye, Rusya, Sırbistan, Gürcistan ve Azerbaycan’ın da bulunduğu 47 Avrupa devleti, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin yargı yetkisini tanımaktadır.
Uluslararası Adalet Divanı-UAD- :UAD, BM’nin başlıca yargı organıdır. Uluslararası Adalet Divanı’nın merkezi Hollanda’nın Lahey kentindedir. Genel Kurul ve Güvenlik Konseyi’nden seçilen 15 yargıçtan oluşur. Yargıçlar değişik ülkelerden seçilir, böylece dünyadaki değişik hukuk sistemlerinin temsil edilmesi sağlanmaya çalışılır.
Divanın yetki alanı, bir uluslararası uyuşmazlıkta taraf olan ülkelerin kendisine getirdikleri davalar ile BM Antlaşması’nda ya da yürürlükteki uluslararası antlaşmalarda özellikle öngörülmüş konuları içine alır. Uluslararası Adalet Divanı Statüsü, BM Antlaşması’nın (BM Şartı) ayrılmaz bir parçasıdır ve Adalet Divanı’nın çalışma esaslarını belirler.
- Konuya giriş
Aşağıda Türkce çevirisini yaptığım AAD-nihai kararı, bu konuda, başta şu anda tozu dumana katan ‘özür diliyoruz’ kampanyasını yürütenleri zor duruma sokacağa benziyor.
Avrupanın en yüksek yargı organlarından olan ve milli parlamentolarda siyasi olarak alınan sözde Ermeni soykırımı kararı veya kararları, en yüksek nihai hukuki bu karar karşısında geçerliliğini artık tamamen kaybetmiştir.
Sivil toplum örğütleri ve politikacılar hukuki temsilcileri kanalı ile veya bizzat, bu kararı Federal Almanya’nın diğer meclis üyelerine ve basına zaman kaybetmeden ulaştırmalıdırlar. Türkiye Cumhuriyeti dışişleri bakanlığındaki hukuk uzmanlarının da bu konuda artık harekete geçmeleri ve bu meclislerin aldıkları siyasi kararın hukuken artık hiç bir değeri olmadığı bildirilmesi gerekmektedir.
Kararın çevirisi AB ülkelerinin tüm dillerine zaten yapılmiş durumda.
İhtiyaç halinde aşağıdaki adresten temin edilebilir.
;
- Şimden sonra da herhangi bir Avrupa ülkesi, sözde Ermeni soykırımı hakkında karar aldığında, yine Türkiye Cumhuriyeti dışişleri bakanlığı hukukcuları tarafından o ülke hakkında, AAD’nın bu konudaki kararını ihlal ettiğinden dolayı girişimde bulunulmalıdır.
Demokrasinin olmazsa olmazı olan aşağıda sıraladığımız üç ayağı vardır (Medya’yı şu an saymayalım)
- Yasama -kanun koyucu-(legislative)
- yargı -mahkemeler- (Judikative)
- yürütme –Polis, Jandarma, asker v.s.kolluk kuvvetleri -(Exikutive)
Bu anlamda, AAD’nın bu nihai kararını-yarğıyı- kabul etmeyenin hukukun üstünlüğü konusunda hazımsızlığı olduğu, böyle kişilerin de asla demokrat olamıyacağı belirtilmelidir.
Söz konusu davada, Avrupa Adalet Divanı’nın Ermenilere son sözü:
‘’Sözde soykırımı önce ispatlayın, ondan sonra tazminat isteyin’’ olmuştur.
Her ne kadar Ermeni diasporası tarafından bu dava ;
‘’akit dışı sorumluluktan kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davası’’
Olarak lanse edilse de, mahkemede bunu hak etmek için de, sözde soykırımın ve bu soykırımdan kaynaklanan zararın ispatlanması, davanın ana damarını –esasını- teşkil etmiştir. Ermeniler bu dava ile kıyısından bucağından göle bir maya çalmaya çalışmışlardır ama tutmamıştır.
Bazı hukukçular bu gibi subjektif konularda, dolayısıyla tüm siyasi alanda doğan problemlerin mahkemelerin yetkilerinin içine girmediğini (doctrine of political question) iddia etseler de, peki o zaman adama: ‘AAD’ı bu davayı neden kabul etti’ diye sormazlarmı.?
Tüm medeni ceza kanunlarının mihenk taşı-çoğu zaman birinci maddesi- içerik olarak hemen hemen aşağıdaki gibidir.
‘’Nulla poena sine lege, nullum crimen sine lege’’
’’Kanunsuz ceza kesilmez, kanunsuz suç olmaz’’
„keine Strafe ohne Gesetz, kein Verbrechen ohne Gesetz“,
Kanunsuz ceza kesilmez. Bir eylemin cezalandırılabilinmesi ise, bu eylemin yapılmasından önce kesinleşmiş bir kanunla ancak mümkündür.
Diğer bir deyişle, örneğin 2000 yılında kesinleşmiş bir kanunla, kalkıpta 1999 yılında işlenen bir suçu yarğılayamazsınız.
Bu anlamda, Ermeni’lerin şu andaki soykırım hukukunu, siyasi zorlamalarla geçmişe uyğulamaya kalkmaları, abesle iştiğaldir.
Böyle hallerde, kanunun makabline şümul yasağı veya yeni Türkce ile söyleyecek olursak: Geçmişe uyğulama yasağı vardır. (Rückwirkungsverbot).
Gerçi bazı hukukcular insanlığa karşı işlenen suçlarda hukukun geçmişe uygulama yasağının geçerli olamıyacağını v.s. savunuyorlarsa da, şu anda henüz bu konuda herkesin bir noktada birleştiği kesinleşmiş uluslararası bir karar bulunmamaktadır.
İspat yükünün davacıda olduğu bu davada, sözde Ermeni diasporası, kendilerinden istenilen ‘sözde ermeni soykırımı’nı ispatlama konusunda, siyasi söylem ve iddiadan başka hiçbir varlık gösterememişlerdir
Bu ‘’tazminat’’ davasının kazanıldığını ve bir de ondan sonra koparılan velveleyi düşünebiliyormusunuz. Bu dava kazanılsa idi, anında EMSAL dava olarak kainata ilan edilirdi ve sonucunda ise:
- Türkiye Cumhuriyeti AB’ne üye olması için, önceden Ermeni soykırımını kabul etmek mecburiyetinde kalacaktı.
- AAD’nın bu nihai kararı EMSAL karar olarak gösterilip, Ermenilerin ardı arkası kesilmeyen isteklerinin yanı sıra, Türkiye’den birşeyler koparmak isteyen bazı devletlerin siyasi santajları..v.s ile karşı karşıya gelinecekti.
AAD’nın rededtiği T-346/03, C-18/04 P Esas sayılı davanın 25 nolu gerekcesinde, hakim aynen söyle demektedir:
25.((Hüküm vermenin)) şartına gelince; davacıların gerçekten somut olarak zarara uğramış olmalarının tesbit edilmesi gerekir. Davacıların dava dilekcesinde talep ettikleri,
şahıslarının ve Ermeni cemaatinin uğradığı, genel tarifi ile yetindikleri sözde manevi zararın ispatı konusunda, ki davacılar bu konuda ne kapsamı, ne de varlığı hususunda zerre kadar somut bilği sunmuş değiller. Davacılar bununla, kendilerinin gerçekte, somut olarak zarar görüp görmedikleri hakkında mahkemenin hüküm verebilmesi için yeterli bilği verememişlerdir. (AAD’nın bu konuda 2 Temmuz 2003 tarihli T-99/98, Hameico Stutgart /konsey ve komisyon davası kararı ve komisyonun no.68 ve 69, Slg.2003, II-0000 emsal kararları)’’
Yine, iddianamenin 10.cu numarasında Davacilar:
10. Davacılar ayrıca, bir çok temel insan haklarının, özellikle 4.Kasım 1950 yılında
Roma’da imzalanan insan hakları ve temel özgürlükleri koruma altına alan
Avrupa sözleşmesinin 3. ve 8. maddesine dikkat çekerek, burada sözü
edilen, özel yaşam hakkının kutsallığı, aşağılayıcı veya insanlık dışı
Muameleye tabi tutulmama haklarının ihlal edidiğini, savunmaktadırlar.
Hakim ise, bu iddiaya istinaden aşağıdaki cevabı vermiştir
21.Temel hakların sözde ihlali konusunda ise, (yukarıdaki 10. numaraya
bakınız) davacıların, böyle temel insan haklarının ihlali iddiası ile sınırlı
kalıp, bunun davalı organlara atfedılen suç ile ne kadar ilğili olduğunu
açıklayamamasını belirtmek yeterlidir.
Olayların gelişimi:
Tarih 20 Temmuz 1987’da Avrupa parlamentosu C-190 esas nolu larari ile, Ermeni sorununun siyasi çözümü hakkında bir karar alır ve bir dizi ‘’çözüm’’ önerir.
Yıl 1999.
AB ve o anda başbakanı sayın Bülent Ecevit olan Türkiye Cumhuriyeti, Türkiye’nin AB’ne üyelik için aday olup olamıyacağı konusunda restleşmektedirler.
Başbakan Ecevit Avrupalıların restini görür ve ‘bizi istemeyeni biz hiç istemeyiz ‘ der ve nihayet, o hatırlayacağınız sahnelerle Başbakan sayın Ecevit ertesi gün apar topar Helsinki’ye davet edilerek, Türkiye’nin AB üyeliğine adaylık kararı verilir
Bunun üzerine adeta çileden çıkan Ermeni diasporası:
-20 Temmuz 1987 tarihli Avrupa parlamentosunun C-190 esas nolu kararına atıfta bulunarak- ‘’Türkiye önce Ermenilere yaptığı soykırımı kabul etsin, ondan sonra üyeliğe adaylık statüsü verin, aksi takdirde AB akit dışı sorumluluğunu zedelemiş olur’’ diyerek,
- Avrupa Parlamentosu’na,
- Avrupa Birliği Konseyi’ne ve
- Avrupa Birliği Komisyonu’na karşı
Avrupa Adalet Divanı’nda-AAD’nında- dava açar.
Bu dava, AAD’nın birinci dairesi tarafından 17 Aralık 2003 tarihinde Esas No: T-346/03 kararı ile rededilir. Ermeni diasporası bunun üzerine temyize gider ve
AAD’nın dördüncü dairesinde görülen temyiz davası, 17.04.2004 tarihinde,
C-18/04 P Esas nolu nihai karar ile yeniden rededilir ve bu nihai kararla Ermeniler ayrıca 30.bin Avro’luk mahkeme masrafını da ödemeye mahkum edilirler
- Kararın Türkce çevirisi
AAD’nın birinci dairesinde, 17.Aralık 2003 de görülen davanın Türkce çevirisi:
AVRUPA ADALET DİVANI
BİRİNCI DAİRESI
K A R A R I
17.ARALIK 2003
Esas No T-346/03
Şansolye H.Jung
Başkan B.Vesterdorf
Hakim P.Mengozzi
Hakim E.Ribeiro
Davacı Gregoire Krikorian, Bouc-Bel-Air (Fransa) ikametli
Davacı Suzanne Krikorian Bouc-Bel-Air ikametli
Davacı Avrupa Ermeni Birliği, Marsilya (Fransa)
Vekili Av. P. Krikorian
Davalı Avrupa Parlementosu
Vekili R.Passos ve A.Baas, Tebligat adresi Luxenburg
Davalı Avrupa Birliği Konseyi
Vekili S.Kypriakopoulou ve G Marhic
Davalı Avrupa Birligi Komisyonu
Vekili F.Dintilhac ve C. Ladenburger. Tebligat adresi Luxenburg
Dava ‘Birliğin akit dışı sorumluluğu ve davanın esassızlık
(gerekcesizlik) konumu ‘
Davacı, verdiği manevi tazminat dava dilekcesinde, güya, özellikle de Türkiye Cumhuriyetine Avrupa Birliğine girmesi için adaylık statüsü tanındıgından dolayı, zarara ugradıklarını beyan etmiştir.
- 1915 de Türkiye’de yaşayan Ermenilere yapılmış olan soy kırımını kabul etmeyi redettiği halde, Türkiye Cumhuriyetine Avrupa Birliğine girmesi için üyeliğe adaylık statüsü tanındıgından dolayı, güya, özellikle kendilerine maddi zarar verildiğini beyan eden davacılar, 9.Eylül 2003 tarihinde mahkemeye ulaşan dava dilekcesinde aşagıda sözü edilen tazminat davasını açmışlardır.
- Davacılar dilekcesinde ayrıca,
- Avrupa Parlementosunun 18.Haziran 1987 tarihli, Ermeni sorununun siyasi çözümü konusunda aldıgı kararının, (Esas: C-190, resmi gazete sayfa 119)Avrupa Birliği için de hukuken bağlayıcı olduğununa,
- Davalıların, birlik hukukunu vasıflı olarak , davacılara zarar verecek şekilde ihlal edip etmediğine,
- Davallıları, her davacıya bir Euro, tazminat olarak ödemeye mahkum etmeye,
- 30.000 Euro mahkeme masraflarının faizi ile birlikte olmak üzere, davalılara yüklenmesine
- Davacılar ayrıca, mahkemeye 9.Ekim 2003 tarihinde ulaşan geçici tedbir kararı alınmasını istediği özel dilekcesinde de, davalılardanTürkiye Cumhuriyetinin Avrupa Birliği üyeliği statüsünün incelenmesinin ertelemesini ve görüşmelerin tekrar başlaması için ise, bu devletin sözü edilen soykırımının önce kabul etmesinin, karara bağlanmasını talep etmiştir.
Kararın gerekceleri
Tarafların beyanı
- Davacıların görüşüne göre, Avrupa Birliği için akit dışı sorumluluk gerektiren ilk durum, Avrupa Konsey’inin Türkiye Cumhuriyeti’ne 10 ve 11 aralık 1999 Helsinki’deki (Finlandiya) toplantısında, resmi olarak Avrupa birliği üyeliği statüsünü verirken, bu devletin, sözü edilen soykırımı önceden tanıması şartına bağlamaması ile hasıl olmuştur. Davacılar ayrıca,Türkiye Cumhuriyetinin üyelik ortaklığından fadalanarak, küçümsenmiyecek yardımlar alarak, geriye dönüşü olmayan üyeliğe doğru yol alabileceğine dikkat çekmektedirler.Bu konuda çeşitli kaynaklar göstermektedirler. Örneğin Konseyin 26 Şubat 2001 tarihli Türkiye ile
yakınlaşma ştratejisi çerçevesinde Türkiye’ye yardım konulu(EG) 390/2001
nolu kararnamesi ve bilhassa üyeliğe hazırlık hakkında 17 Aralık 2001 tarihinde konseyin (EG) Nr.2500/2001 (Abl.L 58, S 1) nolu kararnamesi.Ayrıca(EWG)No.3906/89,(EG)No.1267/1999,(EG)no.1268/1999 ve(EG)No.555/2000 (ABl.L342,S 1) ve yine konseyin 8.Mart 2001 2001/235 sayılı kararları. (ABl.L85, S13)
- Bu sebeplerden dolayı da, davalı organlar Helsinki kararını ayan beyan bir şekilde ihlal etmiş olmuşlarmış. Avrupa Parlamentosunun bu kararı, Türk hükümetinin sözü edilen soykırımını kabul etmemesini, Türkiye Cumhuriyeti’nin AB’ne olası üyelik statüsünün görüşülmesinde, aşılması mümkün olmayan bir engel olarak görüyormuş.
- Davacılara göre, 1987 yılında alınan parlamento kararı, aynı zamanda tavsiye ve mutelaa olarak hukuki sonuçlar oluşturabilecek, hukuki bir eylemdir.
(AAD’nın13 Aralık 1989 tarihli C-322/88 esas nolu Grimaldi kararı, Slg.1989, 4407). 1987 ylında alınan bu parlamento kararının, Görüşülen bu davada hüküm oluşturduğu (inkişaf ettigi) veya parlamentonun sıradan işlerinin çerçevesini aşan, hükümler oluşturacak boyutta olduğu savunulmaktadır. (AAD’nın 2 Ekim 2001 tarihli T-222/99, T-327/99 ve T-329/99 esas nolu kararları, Martinez /Parlamento, Slg. 2001, II-2823).
Parlamento , sözü edilen soykırımının önceden tanınmasını şart koşan bu kararı ile, Türkiye Cumhuriyeti’ne, kamu oyu önünde olağanüstü üyelik şartları koymuştur, denmektedir.
- Davacılar, 1 Haziran 1987 tarihinde uzlaşılmış Avrupa Birliği Dosyasının yürürlüğe girmesi ile 237 EWG/akit maddesinin yürürlükten kalktığını hatırlatarak, parlamentonun artıkTürkiye Cumhuriyeti’nin üyeliğine karşı gelme selahiyetine sahip olduğuna dikkat çekip, parlamentonun artık şimden sonra Avrupa Birliği hakkındaki onaylayıcı mütaalasının, akitin 49.maddesine göre vermesi gerektiğini beyan ederek, 1987 deki parlamento kararının bu tarihten sonra, yani 20 Temmuz 1987 tarihinde yayımlandığını ve bundan dolayı ancak bilğileri olduğunu özellikle vurgulamışlardır.
- Bundan dolayıdırki, 1987 deki parlamento kararı davacılarda, parlamentonun Türkiye Cumhuriyeti’nin üyeliği söz konusu olduğunda veto hakkını kullanacağı doğrultusunda haklı bir güvenç doğurduğu veya genel olarak ifade etmek gerekirse, şüpheli soy kırımını onlar tarafından (Türkiye Cumhuriyeti) tanınmadığı müddetce, Avrupa Birliği organlarıTürkiye Cumhuriyeti’nin üyeliğinin incelenmesine karşı geleceği kanısı hasıl olmuş.Yukarıda 4.numarada sözü edilen hususlar da haklı güvencenin ihlali olarak beyan edilmektedir.
- Davacılar, Avrupa Birliğinin kendi kendisini ((kusursuz)) davranış ve başarı sorumluluğu ile mükellef tuttuğunu, oysa ki, burada birlik hukukunun kafi derecede vasıflı ihlalini ispat etmek için, 1987 parlamento kararının önğördüğü kriterlerinin hafifden dahi olsa ihlal edildiğini tesbit etmek yeterlidir, denmektedir. .
10. Davacılar ayrıca, bir çok temel insan haklarının, özellikle 4.Kasım 1950 yılında
Roma’da imzalanan insan hakları ve temel özgürlükleri koruma altına alan
Avrupa sözleşmesinin 3. ve 8. maddesine dikkat çekerek, burada sözü
edilen, özel yaşam hakkının kutsallığı, aşağılayıcı veya insanlık dışı
Muameleye tabi tutulmama haklarının ihlal edidiğini, savunmaktadırlar.
11. Davacılar en nihayet olarak, Ermeni toplumunun üyesi ve de sözde
soykırımdan kurtulanların zürriyetleri olarak manevi zarara uğradıklarını iddia
etmektedirler.
12. sözü edilen soykırım gerçeği hatırlanıldıgında ve tüm Ermenilerin onurunu
oluşturan tarihi gerçek hakkındaki kayğı da göz önünde bulundurulduğunda,
davacılar, davalı kurumların davranışının onurlarını yaraladığını iddia
etmektedirler.Bu soykırımı, Ermeni halkının kimliği ve ermeni tarihinin
vazgeçilmez bir parçası olduğundan, davacıların kimliği, davalı kurumların
davranışlarından dolayı, tamiri mümkün olmayan bir biçimde zarar gördüğüiddia edilmiştir. Eger sözü edilen soykırım gerçeğinden şüphelenilirse, nihayetinde Ermeni toplumunun kendisini düşük değerli hissetmesine ve marjinalleştirilmesine
yolaçacağı beyanında bulunulmuştur.Türkiye Cumhuriyetinin tutumunun davacıyı
adeta kanı helal ilan ederek, onları ikinci sınıf magdur sınıfına soktuğu beyan
edilmiştir. Bu durumun davacıyı, çok derin bir haksızlığa uğramışlık hissi ile
doldurduğu ve yasını dahi yeterli derecede tutamadığı belirtilmiştir.
Gereği düşünüldü, mahkemenin takdiri:
13., Eger bir davanın, alenen, hertürlü hukuki bir dayanağı yok ise, Mahkeme,
mahkemenin 111. yargılama hükmüne göre yargılamayı devam
ettirmeyerek, hüküm verip, gerekceleri ile karara bağlıyabilir.
Mahkeme, dava dilekcesini göz önünde bulundurarak, davalı kurumları
dinlemeden ve sözlü duruşmayı açmadan da, sözkonusu davanın
gerekçeliliği hakkında karar verecek durumda oldugu kanaatindedir.
14. Daha önce verilen emsal kararlara göre, Avrupa birliğinin akit dışı
sorumluluğu, birliğin 288.maddesinin 2.paragrafında belirlenmiş olup,
bir sürü şartların yerine getirilmiş olmasına baglıdır. Yani buna göre,
Kurumlara atfedilen kanun dışı davranış ile gerçekte var olan ve telafisi
istenen (madi ve manevi) zarar arasında sebep-sonuç ilişkisinin olması
gerekmektedir. (Bu konudaki AAD’nın:29 Eylül 1982, esas
no.26/81, Oleifici MediteraraneiEWG,Slg.1982, 3057, Randnr.16 ve yine
11 Temmuz 1996, esas no.T-175/94, Internatıonal Procurement
Servıces/kommıssıon, Slg.1996, II-729,II-1343, Randnr.30. ve yine 11
Temmuz 1997 esas no. T-267/94,Oleifici İtaliani/Kommission, Slg.1997,II-
1239, Randnr.20, emsal kararlarıdır).
15. Bu şartlardan herhangi birisinin yerine getirilmemesi durumunda, birligin
akit dışı sorumluluğunu belirleyen geriye kalan diğer sartlara bakılmaya
gerek görülmeden, dava tümden rededilir.(Bu konuda AAD’nın 14 Ekim
1999 tarihli esas no.C-104/97 P, Atlanta/Avrupa Birliği,Slg.1999,I-6983,
Randnr.65 kararı).
16. Davacılar burada, birincisi, 10 ve 11 Aralık 1999 tarihinde Avrupa konseyinin
Türkiye Cumhuriyeti’ne Helsinki’de AB’ne üye olabilme statüsünü vermiş
olması ve digeri ise,Türkiye Cumhuriyeti’nin bu konumdan çıkar elde etmiş
olması hususu olarak, birliğin akit dışı sorumluluğunun devreye girmesi
gerektiği, iki husus belirtmektedir.
17.Türkiye Cumhuriyeti’nin Avrupa birliğine üyeliğe adaylık statüsünün
tanınmasına gelince; bu kararın, EG’nin 7. maddesi gereği birliğin
organı olmayan, avrupa konseyinin tasarrufunun sonucu olduğunu tesbit
etmek gerekir. Kaldıki, 14.cü numarada belirtildiği gibi, yalnız birliğin organı
olan bir kurumun davranışı, akit dışı sorumluluğu doğurabilir.Bundan dolayıdır
ki, Türkiye Cumhuriyeti’nin Avrupa birliğine üyeliğe adaylık statüsünün
tanınmasının, birliğin akit dışı sorumluluğunu doğurduğu gerekcesinin
rededimesi gerekir.
- Davacılar burada, Türkiye Cumhuriyeti’nin Avrupa Birliği ile olan ortaklığından
yararlanmasının, 1987 de alınan karara ters düştüğünü ve davalı organın davranışının hukuki geçerliliğinin olmadığını, savunmaktadır.
19.1987 ‘de alınan kararın, saf siyasi bir açıklama içeren, her an parlamento
tarafından tekrar değiştirilebilinecek bir döküman olduğunun tesbitini yapmak
yeterlidir. Bu sebeplerden dolayıdır ki, bu kararın, kararı alanlara karşı
hukuki bağlayıcılığı olmadığı gibi, hele hele diğer davalı orğanlara karşı da
hiç bir bağlayıcı hukuki sonuçlar inkişaf ettirmez.
20.(yukarıda 19”da) yapılan bu tesbit, davacılarda haklı olarak oluşabilecek;
‘’bundan sonra artık AB-organları, Avrupa Parlamentosu’nun 1987 ‘deki
kararının içeriği doğrultusunda hareket edecekler’’ hissini bertaraf etmek için
yeterlidir. (Bu anlamdaki AAD’nın 11 Temmuz 1985 tarihli 87/77, 130/77,
22/83, 9/84 ve 10/84, salerno / avrupa komısyonu ve Avrupa konseyi davası
ve Slg.1985, 2523, no 59 ve 28 Kasım 1991 tarihli Esas no C-213/88 ve C-
39/89, Lüxenburg/Parlamento davaları, komisyonun Slg. 1991, I-5643,no.25
kararı).
21.Temel hakların sözde ihlali konusunda ise, (yukarıdaki 10. numaraya
bakınız) davacıların, böyle temel insan haklarının ihlali iddiası ile sınırlı
kalıp, bunun davalı organlara atfedılen suç ile ne kadar ilğili olduğunu
açıklayamamasını belirtmek yeterlidir.
22 .Bu arada, bir şeyi de zikretmek gerekir ki, o da, davacıların neden-sonuç-
ilişkisini belirleyen şartların yerine getirildiğini açıkca ispatlıyamadığıdır.
23.sürekli veilen yargısal (emsal) kararlara göre, sözü edilen organların işlediği
sözde hata ile, iddia edilen zarar arasında, neden-sonuç-ilişkisi olması
mecburiyeti olup, bunun da ispat yükü davacıya aittir.(AAD’nın 24 Nisan 2002
tarihli, esas no.T-220/96,EVO/Rat davası kararı ve Komisyonun Slg.2002, II-
2265, no.41 ve orada yapılan karar alıntısı) Ayrıca,sözü edilen organın hatalı
davranışı, bu zararın doğmasına doğrudan ve tayin edici neden olması
gerekmektedir. (AAD’nın 15 Haziran 2000 tarihli, esas no.T-614/97, Aduanas
Pujol Rubıo /konsey davası kararı ve Komisyonun Slg.200, II-2387,no.19 kararı
ve AAD’nın T-16 Haziran 2000 tarihli, esas no.T-611/97, T-619/97
Transfluvia/konsey davası kararı ve komisyonun Slg.2000, II-2405, no.17
ve AAD’nın 12 Aralık 2000 tarihli esas no.T-201/99 Royal Cruıses /konsey
davası kararı ve komisyonun Slg. 2000, II-4005, no. 26 kararı. Temyiz
edilen bu karar da, ayrıca AAD’nın 15 Şubat 2002 tarihinde verdiği,
resmi gazetede yayınlanmamış olan Royal Olympıc Cruıses/Konsey ve
Komısyon davasında esas no.C-49/01 nihai kararı ile tasdik edilmiştir.)
24.Davacıların dava dilekcesindeki gerekcelerinden, iddia edilen manevi
tazminatın, suçlanan organların davranışlarından değil de,
Türkiye Cumhuriyeti’nin sözde soy kırımı tanımadığından kaynaklandığı
anlaşılmaktadır. Davacılar bununla, davalı organlara atfedilen suçlu davranışın, iddia edilen zararın ortaya çıkmasında, doğrudan ve tain edici bir unsur olduğuna dair hiç bir ispat ortaya koyamamıştır.
25.Davacıların gerçekten ve somut zarar görmüş olduklarını gösteren deliller
konusuna gelince; davacılar, dava dilekcesinde genel ifadelerle Ermeni
birliğinin uğradığı manevi zararın talebi ile sınırlı kalmış olup, ne bu konuda,
ne de şahsen kendilerinin ugradıgı zararın kapsamı hakkında zerre kadar
dahi delil gösterememiş olmalarıdır
Davacılar bununla, kendilerinin gerçekten ve somut olarak zarar görüp
görmedikleri hakkında mahkemenin hüküm verebilmesi için yeterli bilği
verememişlerdir. (AAD’nın bu konuda 2 Temmuz 2003 tarihli T-99/98,
Hameico Stutgart /konsey ve komısyon ((Emsal))davası kararı ve komisyonun
no.68 ve 69, Slg.2003, II-0000 kararı)
26.Davacılar bu konuda, açıkca, birliğin akit dışı sorumluluğunun olduğunu
İspatlıyamamışlardır.
27.yukarıdaki nedenlerden dolayı tazminat davasının açıkca esassız olması
itibariyle reddine.
Masraflar :
28. (Yarğılama) masraflarının, yarğılama usülünün 87.ci maddesinin 2.ci
parağrafına göre, dilekce vererek, davayı kaybedene ödettirilmesine,
29.Davacıların, davaya cevap dilekcesini ve masraf dilekcesini mahkemeye
ibraz etmeden önce, şu anki dava hakkındaki karar, yarğılama usülünün
111.ci maddesine göre veriliyor. Onun için, mahkemenin herhanği olağan
üstü bir durum tesbit ettiği durumlarda masrafları paylaştırabileceği,
yarğılama usülünün 87.ci maddesinin 3. parağrafının uyğulanmasına,
30.Davacıların mahkemeyi kaybeden olduklarından, masrafların onların
tarafından ödenmesine,
Bu sebeplerden dolayıdırki;
1.davanın reddine,
2.yarğılama masraflarının davacılar tarafından ödenmesine,
AAD’nın((Avrupa Adalet Divanı’nın)) birinci dairesi tarafından
Karar vermiştir.
Lüxenburg. 17.Aralık 2003
Şansölye Başkan
H.Jung B.Vesterdorf
Not:16 Ocak 2004’de temyize verilen bu dava, yine 29.Ekim 2004 tarihinde, AAD’nın dördüncü dairesi tarafından Fransız dilinde görüşülmüş ve
Esas No: C-18/04 P ile rededilerek nihai karar verilmiştir.
Daha fazla bilği için, ADD’nın bilği bankasının adresi:
;
BESCHLUSS DES GERICHTSHOFES
(Vierte Kammer)
vom 29. Oktober 2004
in der Rechtssache C-18/04 P: Grégoire Krikorian u. a. gegen Europäisches Parlament, Rat der Europäischen Union, Kommission der Europäischen Gemeinschaften1
(Rechtsmittel – Außervertragliche Haftung der Gemeinschaft – Klage auf Schadensersatz Rechtsmittel, das zum Teil unzulässig und zum Teil unbegründet ist)
(Verfahrenssprache: Französisch)
In der Rechtssache C-18/04 P betreffend ein Rechtsmittel gemäß Artikel 56 der Satzung des Gerichtshofes, eingereicht beim Gerichtshof am 16. Januar 2004, Grégoire Krikorian, wohnhaft in Bouc-Bel-Air (Frankreich), Suzanne Krikorian, geb. Tatoyan, wohnhaft in Bouc-Bel-Air (Frankreich), Euro-Arménie ASBL mit Sitz in Marseille (Frankreich), Prozessbevollmächtigter: P. Krikorian, andere Verfahrensbeteiligte: Europäisches Parlament (Bevollmächtigte: A. Baas und R. Passos), Rat der Europäischen Union (Bevollmächtigte: S. Kyriakopoulou und G. Marhic) und Kommission der Europäischen Gemeinschaften (Bevollmächtigte: C. Ladenburger und F. Dintilhac), hat der Gerichtshof (Vierte Kammer) unter Mitwirkung des Kammerpräsidenten K. Lenaerts sowie der Richterin N. Colneric (Berichterstatterin) und des Richters J. N. Cunha Rodrigues – Generalanwalt: M. Poiares Maduro – am 29. Oktober 2004 einen Beschluss mit folgendem Tenor erlassen:
Das Rechtsmittel wird zurückgewiesen.
Die Rechtsmittelführer tragen die Kosten des Rechtsmittelverfahrens.
____________
1 – ABl. C 94 vom 17.4.2004.
Notice for the OJ
Appeal brought on 16 January 2004 by Mr G. Krikorian, Mrs S. Krikorian (née Tatoyan) and the Euro-Armenia Association against the order made on 17 December 2003 by the First Chamber of the Court of First Instance of the European Communities in Case T-346/03 G. Krikorian and Others v Parliament, Council and Commission and against the order made on 17 December 2003 by the President of the Court of First Instance in Case T-346/03 R G. Krikorian and Others v Parliament, Council and Commission between G. Krikorian and Others and the Parliament, the Council and the Commission of the European Communities
(Case C-18/04 P)
An appeal against the order made on 17 December 2003 by the First Chamber of the Court of First Instance in Case T-346/03 (G. Krikorian and Others v Parliament, Council and Commission) and against the order made on 17 December 2003 by the President of the Court of First Instance in case T-346/03 R (G. Krikorian and Others v Parliament, Council and Commission) between G. Krikorian and Others and the Parliament, the Council and the Commission of the European Communities was brought before the Court of Justice of the European Communities on 16 January 2004 by Mr G. Krikorian, Mrs S. Krikorian (née Tatoyan) and the Euro-Armenia Association.
The appellants claim that the Court should:
1. set aside in its entirety the order made on 17 December 2003 and notified by registered letter received on 6 January 2004, by which the Court of First Instance of the European Communities (First Chamber), in Case T-346/03 G. Krikorian and Others v Parliament, Council and Commission, dismissed, pursuant to Article 111 of its Rules of Procedure, the appellants’ action for damages on the ground that it was manifestly lacking any foundation in law;
set aside in its entirety the order made on 17 December 2003 and notified by registered letter received on 6 January 2004, by which the President of the Court of First Instance, in Case T-346/03 G. Krikorian and Others v Parliament, Council and Commission, held that as a consequence there was no longer any need to adjudicate on the application for interim measures;
allow all the forms of order claimed at first instance and, as a consequence:
(a) declare that the Resolution of 18 June 1987 by which the European Parliament acknowledged the historic reality of the Armenian genocide – perpetrated by the “Young Turk” Government in 1915 against 1 500 000 innocent Armenian victims – and considered modern Turkey’s failure to acknowledge it an insurmountable obstacle to consideration of Turkey’s accession to the European Union, an act giving rise to legitimate expectations on the part of European citizens of Armenian origin and thus on the part of the appellants, has binding legal force with regard to the European Community;
hold that by their complete failure to draw political and legal consequences from the abovementioned resolution, the European Parliament, the Council of the European Union and the Commission of the European Communities have committed a sufficiently serious infringement of Community law, which is to the detriment of the appellants;
order the three abovementioned Community institutions jointly and severally liable to pay each of the appellants the sum of EUR 1 (one euro) by way of damages in respect of the non-pecuniary damage caused to them by that infringement of Community law, attributable to the Community institutions;
In the alternative,
Having set aside the two contested orders in their entirety:
refer the case back to the Court of First Instance for adjudication;
hold that the Court of First Instance will be bound as regards any points of law decided by the Court of Justice and, in particular, as regards the binding legal force, for the defendant institutions, of the European Parliament’s resolution of 18 June 1987, which gave rise to a legitimate expectation on the part of the appellants that the Community institutions would adhere to the terms of that resolution;
In any event,
order the Community institutions jointly and severally to pay the costs.
Pleas in law and main arguments
• Procedural irregularities which have prejudiced the appellants’ interests:
in dismissing the appellants’ action for damages, the Court of First Instance infringed Article 111 of its Rules of Procedure;
in ordering the appellants to pay the costs, the Court of First Instance infringed Article 87(3) of its Rules of Procedure, and its order is also vitiated by inadequate reasoning;
consideration of the contested order further shows an infringement of Articles 6(1) and 13 of the European Convention on Human Rights and Article 1 of the First Protocol thereto, as well as a breach of the principle of effective judicial protection;
• Infringement of Community law: in making the contested order, the Court of First Instance infringed the principles of the protection of legitimate expectations, of legal certainty and of acquired rights.
Bir yanıt yazın