“Uçak yoksa turizm de yok…”

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali Türkiye turizmindeki rezervasyonların iptal olmasına neden oldu. Sektör temsilcileri zaten Ukrayna’dan bir hareket beklemediklerini ancak Rusya’dan da büyük iptallerin olduğunu söylüyor. Uçuşlardaki sıkıntının turizmi vuracağı da anımsatılıyor.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile başlayan savaş sürecini Türkiye’nin turizm sektörü de yakından takip ediyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre Türkiye’yi 2021 yılında ziyaret eden yabancı turistlerin 4 milyon 700 bini Rusya’dan, 3 milyon 100 bini Almanya’dan, 2 milyonu Ukrayna’dan, 1 milyon 400 bini Bulgaristan’dan ve 1 milyon 100 bini İran’dan gelmişti.

Rusya ve Ukrayna’dan gelenler ise toplam turistlerin içerisinde yüzde 27.3’lük bir paya sahip.

Bu iki ülkenin 2019’daki toplam payı ise yüzde 19’du.

Yani Türkiye, pandemi döneminde Avrupa gibi pazarlardan kaybettiği turistin boşluğunu iki önemli pazarı olan Rusya ve Ukrayna ile kısmen de olsa doldurmuştu.

Turizm sektörü 2022 sezonundan ise oldukça ümitliydi. Neredeyse sektörün tüm oyuncuları 2019’da yakalanan 52 milyon turist ve yaklaşık 35 milyar dolarlık turizm gelirini yakalayacağını düşünüyordu.

Savaş Rusya ve Ukrayna’nın ekonomisini olumsuz yönde etkilemişken ve gelinen noktada Rusya’ya olan yaptırımlar da göz önünde bulundurulduğunda turizmciler ne düşünüyor?

Türkiye’de devletin bir turizm politikasının olmamasının sektörün tüm dış hareketlerden ciddi derecede etkilenmesine neden olduğunu dile getiren   Bodrum Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği Başkanı Serdar Karcılıoğlu, gelinen noktada turizmin yeni bir krizle baş başa olduğunu söyledi.

Geçmişte Rusya ile yaşanan uçak krizinin, terör olaylarının ve pandeminin Türkiye turizmini ciddi kayıplara uğrattığını belirten Karcılıoğlu, bugün itibariyle sektörün Rusya-Ukrayna savaşının etkilerini yaşamaya başladığını açıkladı.

Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Batı Akdeniz Bölge Temsil Kurulu Başkanı Özgen Uysal. Rusya ve Ukrayna’dan turizm anlamında bir hareket göremediklerini, ayrıca zaten savaş ortamında bu pazarlardan bir hareket beklemediklerini de ifade ediyor. Uysal’a göre Rusya’ya havacılıkta ve ödeme sistemlerinde uygulanan yaptırımlar Rus vatandaşların yurt dışına çıkmasını neredeyse imkânsız hale getirecek.

Ukrayna’da ve Rusya’da oluşan savaş ekonomisinin yerel paralarda ciddi değer kaybına neden olduğunu belirten Uysal, “Her şey normal olsa bile Ukrayna’daki havalimanlarının çoğu bombalanmış durumda. Sadece bizim en fazla çalıştığımız 3 havalimanının iyi durumda olduğunu öğrendik ama Ukrayna vatandaşlarının artık bunu düşüneceğini sanmıyoruz. Rusya tarafında ise ülkenin en önemli havayolu firmasının uçakları Avrupalı şirketlerden kiralanmış. O uçaklar da hareket edemeyecek. Zaten uçak yoksa turizm de yok. Bunun bizim için anlamı bu” diyor.

Hem pandemiye hem de savaş dönemine sektörün çok kötü yakalandığını belirten Bodrum Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği Başkanı Serdar Karcılıoğlu’nun görüşleri de şöyle:

“Sektörün kredi yükü çok fazla. Pandemide ötelenen kredilerin ödeme zamanı geldi. Şimdi sektör ne yapacağını bilmiyor. Rusların yerini başka ülke vatandaşları ile doldurabilir miyiz? Bence hayır. Yapılan rezervasyonlara baktığımızda Avrupa’nın en düşük harcama potansiyeline sahip turistlerin geleceğini görüyoruz. Yani hem az turist gelecek hem de gelen turistin sektöre bir faydası olmayacak. Ne yazık ki istemediğimiz şeyleri yaşamaya başladık. İki önemli kaynak ülkemiz olan Rusya ve Ukrayna için büyük bir kayıp söz konusu. Zaten Rusya’nın Ukrayna’ya girdiği gün Ukrayna’dan tüm rezervasyonlar durmuştu. Olanlar da iptal edildi. Sonra da Rusya’da iptalleri gördük. Artık Rusya da rezervasyon anlamında bizim için bitmiş durumda.”

Uysal ise en azından bu noktada Türkiye’nin hızlı bir refleks göstererek kayıpların azaltılabileceğini söylüyor. Buna göre Rusya’dan Türkiye’deki bazı havalimanlarına neredeyse günde 10’un üzerinde sefer vardı. Türkiye, hem burada azalan seferleri Türkiye’ye turist gelme potansiyeli olan ülkelere kaydırabilir hem de Rusya’nın uçak kaldıramadığı noktalarda Türk Hava Yolları (THY) ile yolcu taşıyabilir.

Ancak Karcılıoğlu’nun bu konudaki görüşleri farklı. Karcılıoğlu, Türkiye’nin bu konuda geç kaldığını, tüm ülkelerin tur ve tatil planlarını Mart ayı itibariyle tamamladığını belirtiyor.

Karcılıoğlu’na göre Türkiye, Rusya ve Ukrayna arasındaki gerginliğin savaşa dönüşmesini sadece izledi ve zamanında alternatif planlar çalışılmadı.

Uysal ise en iyi senaryoda Rusya pazarından gelen turistlerde geçen yıla göre yüzde 50 kayıp yaşanacağını diğer pazarlarda da istenen hareketi yakalamanın zor olduğunu dile getiriyor.

Son olarak akaryakıta gelen zamlar Türkiye’deki çok sayıdaki sektör için önemli bir maliyet yükü anlamına geliyor. Uysal, turizm sektörünün de bu maliyet yüküne daha fazla dayanamayacağını anlatıyor. Buna göre, ulaştırma tarafında yaşanan artışlarla artık bir yıllık yakıt giderleri araç fiyatını geçmiş durumda. Şimdiye kadar en büyük problemlerinin kalifiye eleman bulmak olduğunu anlatan Uysal, artık birinci sorunlarının akaryakıt ve enerji girdileri olduğu bilgisini paylaşıyor.