İslam Ülkelerinin Dış Borç Sorunu ve Malezya’ya İlişkin Gözlemlerim

Ocak ayının sonunda (29-30 Ocak 2013) Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’da düzelenlenen İkinci Uluslararası İslam Ekonomileri ve İslam Konferansı Teşkilatı Üyesi  Ülkeler Ekonomileri  (2nd International Conference On Islamic Economics And Economies Of The OIC  Countries: ICIE 2013) konferansına katıldım ve bir bildiri sundum.

 

Bildirimin konu başlıklarına aşağıda değinmeden önce kısaca Malezya  hakkındaki izlenimlerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.

Malezya, eski Portekiz ve Hollanda sömürgesi olan bir ülkedir. 1957 yılında bağımsızlığına  kavuşmuş  Malezya Federasyonu’nun 11 devletinin birleşmesiyle kurulmuştur.  Singapur 1965 yılında federasyondan çıkmıştır.

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) üyesi olup,  27 milyon nüfusa sahiptir.   İİT (The Organisation of Islamic Cooperation),  İslam ülkelerini çatısı altında toplamak üzere  1969 yılında kurulan 57 üyeye sahip,  hukuk tüzel kişiliği olan  uluslararası bir kuruluştur.

İİT’nın  temel organlarından İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC)  Ankara’da, İslami Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA)  İstanbul’da bulunmaktadır.

Türkiye 1969 yılından bu yana  kuruluşa  üyedir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, (Kıbrıs Türk Devleti adıyla)  Rusya Federasyonu, Bosna-Hersek, Tayland ve Orta Afrika Cumhuriyeti gözlemci ülkelerdir.

Prof. Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu (Türkiye) 2005 yılından bu yana İİT’nın Genel Sekreteridir.

Coğrafi  olarak  Batı Malezya ve Doğu Malezya olmak üzere 2 bölge 10 devlete ayrılmıştır. Topraklarının  yüzde  30’u tarım, yüzde  61’i ormanlık alandır.

Halkın  yüzde 50’si Malay,  yüzde 23’ü Çinli,  yüzde 11’i yerli,  yüzde 7’i Hintli ve  yüzde 9’u ise  diğer etnik gruplardan oluşmaktadır. Etnik bir mozaik yapısına sahip olmasına rağmen hiç kimse ayırımcılık iddiasında bulunmamaktadır.  

Ülke nüfusunun yüzde 55’i Müslüman, yüzde 25’i Budist, yüzde 10’u Hıristiyan, yüzde 7’i Hindu, kalanları ise diğer dinlere mensuptur.

Güneydoğu Asya ülkeleri içerisinde  büyüme hızı  en fazla olan ülkelerden biridir.  Dünya kalay  üretiminde   yüzde  70 paya sahiptir.

Malezya sanayileşme yolunda hızla ilerleyin ülkedir.  Petrol arıtma tesislerinin yani sıra otomobil, dayanıklı tüketim malları, tekstil ürünleri, çimento ve diğer inşaat malzemeleri, mobilya ve ağaç ürünleri, kağıt ve kırtasiye, kimyasal maddeler, gübre, kauçuk, plastik eşya,  mekanik araçlar, elektrik gereçleri ve  ilaç sanayileri gelişmiştir.

Türkiye’nin yerli  marka otomobil yapım  çabaları devam ederken Malezya yerli otomobili  Proton’un Saga modelini   1 Temmuz 1985  tarihinde üretmiş  ve bir yıl sonra Bangladeş’e ilk ihracatının gerçekleştirmiştir.

30 Aralık 1996  tarihinde Proton üretim hattından  milyonuncu otomobilin çıkışı gerçekleşmiştir.

Proton için yapılmış toplam yurt içi yatırım 2 milyar  dolar civarındadır.  Başta İngiltere ve Avustralya olmak üzere 20’den fazlaya ülkeye ihracat gerçekleştirilmektedir.  Malezya’da 2 merkezde olmak üzere Çin, Vietnam ve İran’da üretim yapılmaktadır.

Malezya’da eğitim dili  fen ve mühendislik dallarında yüzde 80 İngilizce,  yüzde 20 Malayca, sosyal bilimlerde  yüzde 50 İngilizce,  yüzde 50 Malayca, yüksek lisans  eğitiminde ise İngilizcedir.

Malezya üniversiteleri YÖK tarafından tanınmaktadır.

Malezya,  31 Ağustos 1957’de yürürlüğe  giren  anayasa ile  yönetilmektedir. İki meclisli bir parlamenter sisteme sahiptir.  Birinci Meclis 69, ikinci Meclis 180 üyeden oluşur.

Malezya, İslam İşbirliği Teşkilatı,  D-8, Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği, İngiliz Milletler Topluluğu, Dünya Bankası,  Uluslararası Para Fonu, Dünya Ticaret Örgütü  gibi  uluslararası  kuruluşlara  üyedir.

Kuala Lumpur, Malezya’nın başkentidir. Parlamento, Kuala Lumpur’dadır.  Tüm hükümet  ofisleri,  Kuala Lumpur’un 25 kilometre güneyinde , KL uluslararası hava limanının   yanında,   yeni bir yaşam şeklinin yer aldığı  Putrajaya’dır.  İsmini Malezya’nın ilk başbakanı Tunku Abdul Rahman Putra’dan almaktadır.

Putra, Malay/Sanskrit dilinde   prens veya kız  çocuk,  Jaya ise başarı veya zafer demektir.

 

 

                       

 

Kuala Lumpur’da  Malay, İslam, Hint ve Çin kültürleri bir arada bulunur.  Dünyanın en yüksek yapılarından olan Petronas İkiz Kuleleri bu kenttedir.  Ankara ile  24 Haziran 2006’dan bu yana kardeş şehirdir.  Metropolitan alan olarak nüfusu 5.4 milyondur.

 

 

 

Kent merkezinde trafik sıkışıklığına engel olmak için  merkeze monoray sistemi inşa edilmiştir. Böylece karayolu trafiğine engel olunmadan   ulaşım hızlı bir şekilde sağlanmakta ve trafik  Eskişehir’de olduğu gibi tıkanmamaktadır.

Benzer bir monoray  (monorail)  sisteminin zaman geçirmeden Eskişehir kent merkezinde de kurulmasında sonsuz yarar vardır.

Bu  sistem Sidney’de de vardır. Sidney monorayına  yıllar önce binmiş ve kent merkezindeki trafiği ne kadar rahatlığına tanık  olmuştum.

 

 

Şimdi,  bildirimden kısa başlıkları sizlerle paylaşmak istiyorum.

Gelişme yolunda olan İslam ülkelerinin yurt içi finansman imkanlarının yetersiz olması, bu ülkeleri dış kaynak bulmaya zorlamaktadır. Bu sebeple  dış borç bu ülkeler için önemli bir kaynaktır.

Ülkeler,  tasarruf ve döviz açığını gidermek, yüksek büyüme hızına ulaşabilmek için dış borçlanmaya gitmektedirler.  Dış borcun anapara ve faiz ödemelerinin ulusal gelir artışından daha fazla artması durumunda, borçları ödeyebilmek için tekrar borç alınması gerekmektedir.

Bu ise dış borç yükünü arttırmakta, ülkelerin refahında azalmaya yol açabilmekte, dış borç stoku ve dış borç servisi büyümeyi olumsuz yönde etkilemektedir.

İslam Konferansı Teşkilatı’na (OIC) üye 57 ülkenin tamamına yakını gelişme yolunda olan ülke olup, üretim ve tüketim seviyeleri çağdaş gelişmiş ülkelerin  altındadır.

Teşkilat üyelerinin büyük çoğunluğunda yatırım fonları ve döviz  rezervleri yetersizdir.  Bu ülkeler sürdürülebilir kalkınma programlarını finanse etmek için büyük çapta dış borçlanmaya  gitmekte, vadesi gelen dış borçların ana para ve faiz ödemelerinde sorunlar yaşamaktadırlar.

OIC ülkelerinin toplam dış borç stoku 2004-2011 döneminde hızla artmış ve 2011 yılında dış borçları 903 milyar dolara ulaşmıştır. OIC ülkelerinden  23’ü aşırı borçlu (severly indebted countries) ülke konumundadır.  23 ülke aynı zamanda en az gelişmiş ülkelerdir. (LDC)

Dünya Bankası’na göre 22 OIC ülkesi Ağır Borçlu  Yoksul ülkedir. (HIPC)  Üye ülkelerin 15’i orta seviyede, 13’ü az borçludur. Sadece 6 ülke borçlu konumda değildir. Dış borçlar ülkelerin ekonomik kalkınması önünde en büyük engeldir.

Bu durum yoksulluk kısır döngüsünü derinleştirmekte, sosyal tansiyonu yükseltmekte, ekonomik ve sosyal istikrarı bozmaktadır. Ülke kaynaklarının önemli bir kısmının verimli alanlar yerine dış borç ödemelerine gitmesi, ekonomik kalkınmayı kısıtlamaktadır.

Yüksek cari açığa sahip bu ülkeler dış borç dışında yabancı finansal kaynaklara ihtiyaç duymaktadır ama  ülke kredi notlarındaki  düşüklük ülkelerin borçlanma faizleri ve uluslararası sermaye hareketleri üzerinde olumsuz  etki yaratmaktadır.

Ülke notları ile kamu borç yükü, tasarruf oranları ve dış borç servisi arasında güçlü bir ilişki vardır. Bu durum ülkelerin ekonomik kalkınması için gelecek yabancı sermayeyi olumsuz yönde etkilemektedir.

İslam Kalkınma Bankası’nın Afrika İçin Özel Kalkınma Programı’na (SPDA) yönelik fonların arttırılması amacıyla farklı finans kuruluşlarından ilave kaynak sağlanarak dış borçların borçlu İslam ülkeleri üzerindeki ağır borç yükünün hafifletilmesine yönelik İslam Yatırım Konsorsiyumu’nun kurulması,  dış borcu fazla olan ülkelerin sorunlarını kısmen giderebilecektir.

Dış borca önemli bir alternatif olan ve Türkiye’de başarılı bir şekilde uygulanan yap, işlet ve devret  (build-own-operate-transfer)  modeli, bu ülkeler için bir alternatif  olabilir  ve bu kanaldan gelecek yabancı sermaye yatırımları sorunun giderilmesine katkı sağlayabilir.

Avrupa Birliği’den Üniversite Öğrencilerine 20 bin Karşılıksız Burs

Avrupa  Birliği  ve Türkiye tarafından finanse edilen,  YURTKUR ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Avrupa Birliği Koordinasyon Daire Başkanlığı tarafından ortaklaşa yürütülen  Burslar Yoluyla Dezavantajlı Yüksek Öğrenim Öğrencilerinin İşgücü Piyasasına Girişinin Kolaylaştırılması Operasyonu  Projesi protokolü  geçen hafta Ankara’da imzalanmıştır.

 

Proje, kadın ve erkeklerin eğitim imkanlarından eşit olarak faydalanmalarını ve iş hayatına eşit koşullarda katılmalarını  sağlamayı amaçlamaktadır. 21 Ocak 2013 tarihli yazımda da konuya değinmiş idim.

İmza töreninde konuşan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan  Faruk Çelik, son 7 yılda 557 milyon  Euro’luk fon kullanıldığını, bunun yılda ortalama 80 milyon  Euro  yaptığını, 431 projenin desteklendiğini ve 90 bin kişinin de bu projelerden yararlandığını   açıklamıştır.

Başlatılan burs projesinin bir ilk olduğunu vurgulayan Çelik, üniversite öğrencilerine verilen burslarla onların, daha iyi yetişmesini, yüksek nitelikli mesleklere sahip olmalarını hedeflediklerini vurgulamıştır.

Gençlik ve Spor Bakanı Suat Kılıç ise, hibelerden yararlanan gençlerin, AB’nin ilke ve kriterler konusundaki hassasiyetlerini tanıdığını, değerlerin bu sayede yaygınlaştığını ifade ederek, bu değerlerin bir parçasının da eşitlik ve adalet olduğunu dile getirmiştir.

Konuşmaların ardından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, Gençlik ve Spor Bakanı Suat Kılıç ve AB Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Jean Maurice Ripert  Protokol’ü imzalamışlardır.

Proje kapsamında gençlere 20 milyon 700 bin Euro burs verilecek,  20 bin öğrenciye  8 ay boyunca aylık 260 TL burs imkanı sağlanacaktır.

Burslar,  yoksul durumda ya da yoksulluk tehdidi altında yaşayan gençler, engelli öğrenciler, yerinden edilen kimseler ve diğer grupları kapsamaktadır.  Bursların yarısı  yarı kız öğrencilere tahsis edilmiştir.

Proje  sonucunda  ekonomik  sıkıntılar sebebiyle  üniversite eğitimini  bırakmak  zorunda kalan öğrenci sayısının azaltılması ve dezavantajlı kişilerin istihdam imkanlarının  arttırılması beklenmektedir.

 

 

 


Yazıları posta kutunda oku


Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir