Türkiye’nin en tanınmış kurumlarından biri olan Boğaziçi Üniversitesi’ndeki öğrenciler ve profesörler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yeni rektör atamasını protesto ediyor.
New York Times’da yer alan bir makale Boğaziçi üniversitesindeki protestoları konu edinmiş. Makaleden kısa bir özet vermek gerekirse aşağıdaki başlıkları içeriyor
İSTANBUL – Birkaç haftadır – yağmur, güneş, hatta kar – Türk akademisinin en kutsal kurumlarından biri olan Boğaziçi Üniversitesi’nin İstanbul’daki kampüsünde bir isyan devam ediyor.
Öğretim üyeleri her gün sosyal olarak mesafeli, sessiz bir protestoda ana çimenlikte duruyor, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın atamasına karşı çıktıkları rektörün makamına sırt çeviriyorlar.
Geleneksel olarak, üniversite akademisyenleri, üniversitedeki yaşamın çoğunu kontrol eden rektörü kendi saflarından seçerler. Erdoğan, dışarıdan atanan bir kişiyi beğenisine göre atayarak, Türkiye’nin kurumsal mücevherlerinden birinin kontrolü için bir savaş başlattı.
Boğaziçi Üniversitesi, Boğaz’ın kıyısındaki mazgallı bir kalenin üzerinde yer alan şaşırtıcı derecede güzel bir kampüse sahip, Türkiye’nin en iyi üniversitelerinden birisi. Bir zamanlar 1863’te açılan ve Amerika’nın kurduğu Robert Kolej’in bir parçası olarak, Batı’ya eğilimli liberal sanat kültürüyle ünlü.
Bu itibarla, sadece prestijini göz ardı etmekle kalmayıp liberal tavırlarını kınayan Sayın Erdoğan ve dini açıdan muhafazakar destekçilerinin uzun zamandır hedefi oldu.
Erdoğan’ın AKP’ye bağı ile tanınan işadamı Melih Bulu’nun ataması Türk sosyal ve kültürel hayatının her alanında nüfuzunu genişletmek için attığı bir adım olarak görüldü.
Erdoğan, 2016 yılındaki başarısız darbeden bu yana geniş yetkiler topladı. Olağanüstü hal altında, gazeteciler, politikacılar ve insan hakları aktivistleri gibi darbe planıyla bağlantısı olmayan pek çok kişi de dahil olmak üzere muhaliflerine karşı geniş kapsamlı bir baskı emri verdi.
2016 yılında Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Erdoğan, üniversite rektörleri atama hakkını talep etmişti. Boğaziçi Üniversitesi dört yıl önce uzlaşmacı bir rektör adayını kabul etmek zorunda kaldı ve Türkiye’nin Suriye’ye müdahalesini protesto eden birkaç öğrenci hakkında dava açıldı.
Erdoğan, 1 Ocak’ta Bay Bulu’yu atadı. Günler içinde yüzlerce öğrenci protestoya başladı, bazıları polisle çatışıyor, üniversitenin kampüs ana girişini kapatıyor ve kampüs içindeki sivil polislerle mücadele ediyor.
İlk protestoların ardından evlerine yapılan polis baskınlarında ve diğer şehirlerdeki gösterilere destek olan en az 30 öğrenci gözaltına alındı. Birkaç öğrenci soyularak aramaya tabi tutulduğu konusunda şikayette bulundu. Buna karşılık, öğrenciler başka protesto biçimlerine döndüler, sanat sergileri açtılar, çizgi filmler yaptılar ve kampüs çevresinde şarkılar bestelediler ve çaldılar.
Hükümet üyeleri, L.G.B.T.Q. tarafından yapılan sanat eserlerini kınadıktan sonra gerilim hızla arttı. protestocular ve polis dört öğrenciyi gözaltına aldı ve onur bayraklarına el koydu.
Protestocular, sendikaları ve siyasi partileri Pazartesi günü kitlesel protestolara katılmaya çağırdı. Polis, kampüsün ana girişini kapatarak düzinelerce öğrenciyi gözaltına aldı.
Boğaziçi öğrencileri, Sayın Bulu’nun randevusu geri çekilene veya istifa edene kadar protestoyu sürdürecekleri konusunda ısrar ettiler.
Günlük protestolara katılanlar arasında yer alan inşaat mühendisliği öğrencisi 23 yaşındaki Ardis Cantürk, “Rektör atanmasını istemiyoruz” dedi. “Kendi üniversitemizden kendi seçilmiş rektörümüzü istiyoruz.”
Protestocular Bay Bulu’nun kendisine değil, görevi üstlenme tarzına itiraz ettiğini söyledi. Protestocular, onun atanmasını, son yıllarda görevlerinden alınan ve yerine hükümetin atadığı 100’den fazla seçilmiş belediye başkanının davalarıyla karşılaştırdı.
Bay Bulu ilk başta öğrencilerle iletişim kurmaya, kampüste onlarla konuşmaya ve heavy metal grubu Metallica’ya olan sevgisini ifade etmeye çalıştı. Ancak protestolar devam ettikçe görüşmeleri reddetti ve ofisinin etrafındaki güvenlik önlemlerini artırdı.
Akademisyenler, Bay Bulu’nun sosyal medyadaki nitelikleri hakkında sorular yöneltti ve onu makalelerinde ve akademik tezlerinde intihal yapmakla suçladılar. Bay Bulu intihali reddetti ve bir televizyon röportajında yazılarında bazı yerlere tırnak işareti koymayı unuttuğunu söyledi.
Ancak profesörler ve öğrenciler en çok, atanmasının üniversitenin geleceği ve ünlü özgür düşünme kampüsü için ne anlama geldiğiyle ilgileniyor. Öğrenciler, kulüplerin ve ders dışı etkinliklerin kapatılmasından ve fakültenin değişeceğinden korktuklarını söylediler.
Boğaziçi’nde belgesel film eğitimi veren ve aralarında yer alan Can Candan, “Üniversitemizin akademik özgürlükleri, akademik ve bilimsel özerkliği ve demokratik değerleri ile ilgili olarak 2012 yılında Üniversite Senatosu tarafından resmi olarak belirlenen bazı ilkelerimiz var. Bu atama, bu ilkeleri açıkça ihlal ediyor. Bu yüzden sesimizi yükseltip bunu kabul etmediğimizi söylememiz gerektiğine karar verdik. ” dedi.
2016 yılında barış dilekçesini imzaladığı için bir Türk üniversitesindeki görevinden ihraç edilen ve şu anda Kaliforniya’daki San Jose Eyalet Üniversitesi’nde siyaset bilimi dersleri veren Halil İbrahim Yenigun, atamayı son kalan üniversitelerden birinin “düşmanca devralınması” olarak nitelendirdi. Yenigün, “Erdoğan, sosyal hayatın tüm akışını tek tek ele geçirdiği için bu, uzun zamandır beklenen bir saldırı oldu. Erdoğan, Türkiye’nin ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulan bir cumhuriyette bir asırlık laikliği geri döndürmek için bir Türk nesli yetiştirmeye kararlı, ancak destekçileri, Boğaziçi Üniversitesi’nin sunduğu yukarı hareketliliği de istiyor, mezunları, Türkiye’nin en iyi şirketlerine ve akademik kurumlarına liderlik etmektedir.” dedi.
Erdoğan’ın destekçileri, hareketi, uzun süredir kamu eğitiminden ve devlet işlerinden mahrum kalan dindar muhafazakarlara karşı on yıllardır uygulanan ayrımcılığın düzeltilmesi açısından ele alıyor. Erdoğan on yıl önce kararı tersine çevirene kadar başörtülü kadınların devlet üniversitelerine kaydolmasına izin verilmedi.
Boğaziçi mezunu ve başörtüsü takan hükümet yanlısı köşe yazarı Hilal Kaplan, dindar muhafazakarların mücadelesini Malcolm X ve Siyah Amerikalılarınkiyle karşılaştırdı ve bir yazısında ülkeyi onlarca yıl yöneten “ayrıcalıklı” laiklerin geri savaşacağı konusunda uyardı.
Kaplan, yeni rektörü bir Twit ile “Size kendi kendini tatmin eden bir küstahlıkla karşı çıkacaklar” diye uyardı, “ve onları umursamadan yolunuza devam etmenizi bekliyorum. Boğaziçi sadece elitlere değil, millete aittir. ” dedi.
Pek çok Boğaziçi mezunu, üniversitenin bir kamu kurumu olduğuna ve ülke genelindeki giriş sınavlarında en yüksek puanı alan öğrencilere açık olduğuna işaret ederek bu nitelemeyi kınadı.
Boğaziçi’nde ders veren anayasa hukuku profesörü Murat Sevinç, cahil annesi ve işçi babasının kendisini ve kız kardeşlerini eğitmek için nasıl zorlandıklarını bir gazete köşesinde yazdı.
“Okulu hiç görmeyen ebeveynlerin oğlu profesör oldu” diye yazdı. “Elitist, şu veya bu, bırakın saçmalığı, çalışmak, çalışmak, çalışmaktır. “
Yeni bir siyasi parti olan DEVA’nın kurucu üyesi olan felsefe öğrencisi Deniz Karakullukcu, Sayın Kaplan’ın hükümet propagandası görüşünü reddetti.
“Durum hiç de böyle değil” dedi. “Her ilden, çok farklı kültürlerden, dünya görüşlerinden ve dini inançlardan öğrenciler var ama Boğaziçi’ne geldiklerinde daha liberal bir bakış açısına sahip oluyorlar.”
Son sınıfta başörtüsü takan siyaset bilimi öğrencisi Zeynep Bayrak, rektör ataması demokratik olmadığı için protestolara katıldığını söyledi. Sosyal medyada tacize uğradığını ancak birçok destek mesajı aldığını söyledi.
“Ben dindarım; Ben Müslümanım; Hepimizin bir arada yaşayabileceğimize inanıyorum, durmayacağız.” dedi.
Bir yanıt yazın