ZONA (shingles)OLMAM DEME

 

İnsan başına gelmeyince anlayamıyor ne kadar çok acı verdiğini.Sizlere zona ile nasıl tanıştığımı anlatayım.

Yazmaya başladığımda dünyayı unutuyorum.Yine birgün sabah dörde kadar yazdığımdan sağ omzum tutulmuştu ve ağrıyordu.Bir kas gevşetici sürüp yattım.

Sabah kalktığımda ağrının daha şiddetli bir şekilde koluma ve elime doğru yayıldığını fark ettim.Duşumu alıp sıvı bir kas gevşetici sürmemle koluma kezzap dökülmüş gibi bir yanma başladı ve anında yanık gibi içi su dolu kabarcıklar başladı.

Daha önce poison ivy geçirmiştim ve ona benziyordu.Kızım hemen eczaneye koştu,ağrı kesici,alerjiyle ilgili ne bulduysa alıp geldi.

Hastaneye Corona korkusuyla gidemiyordum.Üstelik christmas tatiline rastladı.İlaçlar hiç fayda etmediği gibi ağrıdan ağlıyordum.

Sonunda dayanamadım ve acil servise gittim.

Doktor görür görmez Zona(shingles),(gece yanığı)olduğunu ve ilaçsız dört gün bu acıya nasıl dayandın,bu kadar korkunç olanını ilk kez görüyorum dedi.

Eğer çocukluğunuzda su çiçeği hastalığı geçirmişseniz,virüs omuriliğin etrafında sinir uçlarında sinsice uykuda bekliyor.Hani hepimizin dudağında çıkan uçuk virüsü gibi.Vücudun savunma sistemi zayıfladığı anda,virüs uyanıyor ve sinir uçlarında yarattığı ağrı korkunç bir şey…ilaci var, aşısı da var…

 

Bağışıklık sisteminin çökmesinin en büyük nedeni de aşırı stres ve üzüntü,sıkıntıymış.

 

Acilde üç günlük ilaç verebiliyorlarmış,doktora da gidemiyorum,üç gün sonra ilaçlarım bitince ağrı iyice fazlalaştı.

Tekrar acil servise,daha sonra kendi doktoruma gittim.

 

Bunları size niye anlatıyorum.Ben bu hastalığı hiç duymamış,hiç görmemiştim o yüzden tedavide geç kaldım ve bir insanın dayanabileceği en büyük acıları yaşadım,yaşıyorum.

 

Sizler en küçük kaşıntı,ağrı,kaşıntı,yanma hele hele inci tanesi gibi kabarcıklar gördüğünüzde vakit kaybetmeden hemen doktora gidin ki benim gibi geç kalıp korkunç acılar çekmeyin.Üstelik tedavide geç kalındığında ağrı kalıcı olabiliyormuş.

 

Bir de 50 yaşını geçince sakın aşı olmayı ihmal etmeyin…

Zona hastalığı,ağrılı kızarıklıklar şeklinde görülen, viral kaynaklı bulaşıcı bir sinir enfeksiyonudur.Vücudun herhangi bir yerinde bir kabarcık şeridi olarak görünür.

Suçiçeği geçirdikten sonra, Varicella zoster virüsü bireyin omuriliği ve beyninin yakınındaki sinir uçlarına yerleşerek pasif olarak varlığını sürdürür. Aradan yıllar geçtikten sonra virüs tekrar aktif hale geçebilir ve zona hastalığının belirtilerinin görülmesine neden olabilir. 

Zona hayatı tehdit etmez ama çok acı verir.zamanında aşı olunursa zona görülmesi riskini azaltır,erken tedavi enfeksiyonunun süresini kısaltmaya ve komplikasyonların gelişmesi olasılığını azaltır.

Daha önce suçiçeği geçiren zona hastalığına yakalanabilir,ama herkes zona geçirmez. Suçiçeği iyileştikten sonra virüs sinir sistemine yerleşerek yıllarca uykuda kalabilir. Bir süre sonra tekrar aktif hale geçen virüs,sinir yolları boyunca ilerleyerek zona hastalığına neden olabilir. 

Zonanın nedeni kesin olarak belirlenememiştir.Yaşlandıkça enfeksiyonlara karşı bağışıklıklılığın azalmasından kaynaklandığı düşünülmekte. 

Dudağımızda çıkan uçuk virüsü gibi virüs ailesindendir.Zona kabarcıkları kabuklanıncaya kadar bulaşıcıdır.Suçiçeği geçirmemiş veya suçiçeği aşısı olmamış kişiler ile, özellikle de bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerle,hamile kadınlarla ve yeni doğanlarla fiziksel temastan kaçınılmalı.

Zona en çok 50 yaşın üzerindeki bireylerde yaygın olarak görülür ve risk ilerleyen yaşla beraber artar. Bazı tıp uzmanları 80 yaş ve üzerindeki insanların yarısının zona geçirdiğini tahmin etmektedir.

Kanser tedavisi sürecinde uygulanan radyoterapi veya kemoterapi bireyin hastalıklara karşı direncini azaltabilir ve zona gelişimini tetikleyebilir

Bazı vakalarda zona ağrısı kabarcıklar geçtikten çok sonra da devam eder. Bu durum Post-herpetik Nevralji olarak bilinir ve hasarlı sinir telleri tarafından ciltten beyne hatalı veya abartılı ağrı mesajları gönderilmesinden dolayı kaynaklanır.

Gözün içinde veya çevresinde gelişen zona,kalıcı görme kaybına yol açabilecek ağrılı göz enfeksiyonları,beyin iltihabı,yüz felci ya da işitme veya denge sorunları ortaya çıkabilir.

İyi tedavi edilmezse zona kabarcıkları nedeniyle ciltte bakteriyel enfeksiyonlar gelişebilir.

Zona hastalığının önlenmesi için iki aşı mevcuttur.Bunlar suçiçeği aşısı ve zona aşısıdır. Suçiçeği aşısı suçiçeği hastalığını önlemek için çocukluk döneminde rutin olarak kullanılan bir aşıdır. Bu aşı, hiç suçiçeği geçirmemiş yetişkinler için de önerilir,garanti etmese de, hem komplikasyon olasılığını ve hem de hastalığın şiddetini azaltabilir. 

Ağır komplikasyonlara yol açmasını engelleyecek iki zona aşısı daha geliştirilmiştir. Bu aşılardan birisi 50 yaş ve üstü kişiler için tavsiye edilirken, diğeri 60 yaş üstü olanlar için tavsiye edilir.

Zona aşılarının yan etkileri  kızarıklık, ağrı, hassasiyet, şişme ve kaşıntı ve baş ağrısı bulunur. Zona aşıları sadece bir önleme stratejisi olarak kullanılır. Hastalığı olan bireyleri tedavi etmek için tasarlanmamıştır. Tıpkı suçiçeği aşısında olduğu gibi, zona aşısı da zona hastalığına yakalanmamayı garanti etmez. Ancak hastalığın seyrini kısaltabilir, şiddetini hafifletebilir ve Post-herpetik Nevralji riskini azaltabilir.

Zona hastalığının belirtileri ağrı, yanma, uyuşma veya karıncalanma, ağrıdan birkaç gün sonra başlayan kırmızı bir döküntü,dokunmaya karşı hassasiyet,kaşıntı ile kolay patlayan ve kabuk bağlayan içi sıvı dolu kabarcıklar bulunmaktadır.Nadiren ateş,başağrısı,ışığa duyarlılık ve yorgunluk görülebilir.

Erken tedavi çok önemli olduğundan,60 yaş üstündekiler,kanser, ilaçlar veya diyabet gibi çeşitli kronik hastalıkları olanlar bir an önce doktora başvurmalıdır. 

Zona genelde iki ila altı hafta süreyle seyreder ve kendiliğinden geçer.Çoğu insan sadece bir kez zona olur. Ama bağışıklık sisteminin iyice zayıfladığı vakalarda durumun birden fazla tekrarlanabilir.

Zonanın tedavisi yoktur. Ama birtakım antiviral ilaçlar ile tedavi sürecine erken başlamak iyileşmeyi hızlandırabilir doktorunuz ağrınızı azaltmak ve semptomların şiddetini azaltmak için ağrı kesici hap ve  kremleri reçete ile verebilir.

Zona hastalığı sürecinde soğuk bir banyo,kabarcıklara soğuk, ıslak kompres uygulamak kaşıntı ve ağrıyı hafifletebilir.Gerginlikten ve stresten uzak durulmalıdır.