Kafalar karışık…

Necdet Buluz

Amerika Rus yapımı S-400 füzelerini satın aldığı gerekçesiyle Türkiye’yi ortak üreticileri arasında yer aldığı F-35 programından çıkarmak için düğmeye basmış ve Türkiye’ye karşı bazı yaptırımları da uygulamaya sokma hazırlıkları içinde olduğu ifade edilmişti.
Ancak, kafalar karışık. Başkan Trump ile Pentagon arasında görüş ayrılıklarının yaşanmakta olduğu haberleri geliyor.
Başkan Trump’un danışmanlarına Türkiye’ye yaptırım uygulamaktan kaçınmak istediğini ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a bu yönde güvence verdiğini söylediği haberleri konunun netlik kazanmadığını gösteriyor.
Erdoğan’ın Haziran ayında Japonya’daki G20 Zirvesi sırasında Trump ile yaptığı görüşmede S-400’ler konusundaki tansiyonu düşürmeye çalıştığı biliniyor. Trump da konu hakkında yaptığı açıklamada geçmiş dönem yönetimlerini suçlamış ve “Türkiye’ye haksızlık yapıldı” demişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da konu hakkında yaptığı açıklamalarda “Başkan Trump sözünde durursa Türkiye’ye yaptırım uygulanmaz. Trump’un bu konuda ağırlığını ortaya koyacağını düşünüyorum” şeklinde açıklamalar yapması Türk kamuoyunu rahatlatmıştı.
Öte yandan iki yabancı yetkiliye göre; Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton cuma günü bazı NATO üyesi ülkelerin yetkililerine “Washington Yönetimi, bu hafta muhtemel yaptırımlara ilişkin açıklama yapacak” açıklamasında bulundu.
Beyaz Saray da Kongre üyelerine gönderdiği mesajda, Trump’ın Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Bolton’a danıştıktan sonra karar vereceğini ve meselenin başkanlık yetkisi kapsamı içinde olduğunu savunduğunu bildirdi.
Bu gelişmenin ardından Cumhuriyetçi senatörler, Ankara’ya yaptırım çağrısı yapan bir önergeyi Senato’ya sunmuştu.
Önergede ABD Yönetimi’ne Rusya’nın teşkil ettiği tehdidin masaya yatırılması ve Türkiye’nin NATO üyeliği üzerinde düşünülmesi için NATO’da toplantı çağrısında da bulunuluyordu.
Ayrıca Senato Dış İlişkiler Komitesi’nin kıdemli Demokrat üyelerinden New Jersey Senatörü Bob Menendez, Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasının yeterli olmadığını savunuyor.
New Jersey Senatörü, Başkan Trump’ın CAATSA kapsamında Türkiye’ye yaptırım uygulamaması halinde, Senato’ya Washington Yönetimi’ni buna zorlayan yasa tasarısı sunacağını söylemişti.
Bu bağlamda ABD Başkanı Trump’ın Cumhuriyetçi senatörlerle Türkiye’ye yönelik yaptırımlara ilişkin yarın Beyaz Saray’da bir görüşme yapması bekleniyor.
ABD Başkanı Trump geçen hafta Cumhuriyetçi senatörlere davetiye göndermiş ve önde gelen isimleri yarın saat 16.00’da Türkiye yaptırımlarıyla ilgili toplantı yapmak üzere Beyaz Saray’a davet etmişti.
Özetleyelim:
Türkiye ile ilgili çelişkili açıklamalar ve haberler ard arda geliyor. Trump, istediğini yaptırabilir ve verdiği kararı uygular mı? Ya da Pentagon’a teslim olarak Türkiye’ye karşı yaptırımları devreye sokar mı?
Henüz her şey ortada ve açıklık kazanmış bir şey yok.
Her an her şey değişebilir ve beklenmedik kararlar da çıkabilir. Bu konulardaki gelişmelere hazırlıklı olmamız gerektiğini düşünüyoruz.
Trump’un da karar aşamasında olduğu ve baskı gördüğünü söyleyelim. Bu sarmaldan her türlü karar çıkabilir.
Görebildiğimiz kadarı ile kapalı kapılar ardında Amerikalı ve Türk yetkilileri görüşmeler yapıyor ve konu hakkında bilgi alış-verişinde bulunuyor. Konunun daha fazla sıkıntı yaratmadan çözümü konusunda kıran kırana bir pazarlıktan da söz ediliyor.
Önemli olan iki ülke arasındaki ilişkilerin daha fazla zarar görmemesidir. Bölgede güçlü bir devlet yapısına sahip olan Türkiye’nin Amerika için ne kadar önemli olduğunu söylemeye gerek görmüyoruz. Amerika da Türkiye’nin elinden kaymaması ve Rusya’ya daha fazla yakınlaşmaması için yeni alternatifler üzerinde duruyor.
Son açıklamalar ve çalışmalar yaptırımlar konusunun netlik kazanmadığını gösteriyor. Temennimiz iki ülke ilişkilerinin ve çıkarlarının daha fazla zarar görmeden konunun sıkıntı vermeden kapanmasıdır.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz