Dünyanın saygın ekonomi gazetesi Wall Street Journal, ABD’de isyana neden olan ekonomik krizin Osmanlı’daki ‘vakıf’ geleneğiyle çözülebileceğini yazdı

Gazete, ‘Devletin yetişemediği okul, hastane, yol gibi altyapı yatırımlarını zenginler yaptırabilir. Bu hem istihdam yaratır hem de yatırımcıyı çeker’ dedi

Wall Street Journal gazetesinde Charles Landow ve Courtney Lobel imzasıyla yayınlanan yazıda şu ifadeler kullandı: “Washington Post’ta yer alan bir haberde, Amerikalı milyarder William Conway’in 2.7 milyar dolarlık servetinin 1 milyar dolarını yeni iş alanları yaratmak için ayırdığı, bunu nasıl kullancağını ise halka sorduğu yazıyordu. Conway ve ABD’nin diğer 413 milyarderi için yanıtımız hazır: Köprü yapın! ABD’nin yüzyüze kaldığı en önemli ekonomik sorunlardan biri yolların, köprülerin, demiryollarının ve diğer temel ağların acınacak durumu. Amerikan Mühendisler Birliği’nin 2009’da hazırladığı raporda “ülkenin giderek zayıflayan altyapısıyla, yüksek miktarda iş ve üretim sağlayan dinamik küresel şirketleri çekme yeteneğinin azaldığına” dikkat çekildi.

Yardımlara teşvik

Sorun açık olmasına rağmen mali kısıtlamalar ve partizanca engellemeler, hükümetin bu soruna eğilmesinin önüne geçiyor. Ancak altyapı için başka bir kaynak daha var: Conway gibi milyarderler. Forbes listesine göre, en zengin 400 Amerikalının toplam 1.53 trilyon dolar parası var. En tepedeki 50 kişi bunun 700 milyar dolardan fazlasını elinde tutuyor. Niçin bu insanlar, bazı teşvikler karşılığında istedikleri altyapı projelerine doğrudan destek yatırım yapamasın? Bağımsız bir komisyon ya da Ulaştırma Bakanlığı’nın belirleyeceği acil projeler listesi belirlenir ve milyarderler buralara bağışlar yapabilir.

Osmanlı vakıfları

Bunun bir örneği de var: Osmanlı döneminde devlet, bazı temel hizmetler için para bulamıyordu. Bu boşluğu ‘vakıf’ olarak adlandırılan 35 binden fazla özel kuruluş dolduruyordu. Bayındırlık işleri, belediye hizmetleri, su sistemleri, okullar, hastaneler, köprüler, yollar yapıyorlardı. Bugün birçok modern Türk vakıfları bu geleneği sürdürüyor. Örneğin Sabancı Vakfı bugüne kadar 120’den fazla okul, hastane, kütüphane, yetimhane ve başka sosyal tesisler yaptı. Bu kuruluşlar daha sonra ilgili bakanlıklara devredildi. ABD’deki altyapı ihtiyacı da gözönünde bulundurulduğunda, zengin Amerikalıların bu tip projeler üretmediğini görüyoruz. Bu kesinlikle uzun vadeli bir çözüm değil. Ancak bazı boşluklar doldurulabilir, bazı projeleri canlandırabilir, daha yaratıcı düşüncelerin önünü açabilir. Yeni iş alanları yaratıp, daha güçlü bir ekonomiye doğru bir adım oluşturabilir.

Wall Street isyanı büyüyor

Başkaldırının merkezi New York’taki ‘Wall Street’i İşgal Et’ hareketi yayılıyor. Haftasonu eylemlerde ABD’de 504 kişi gözaltına alınırken diğer yandan eylemcilere yapılan bağış miktarı da 300 bin dolara ulaştı. ABD’nin Nobel ödüllü ekonomi profesörü Paul Krugman şu değerlendirmeyi yaptı: “Wall Street ekonomik kutuplaşmaya doğrudan ve büyük oranda katkıda bulundu. Finans sektörü aşırı büyüdü, sektöre hep harika işler yaptığı söylendi. Ancak 17 Amerikalı’dan sadece biri bu sektörde çalıştı. Bankerler siyasette seçmenlerin değil paranın konuştuğunu iyi biliyor. Bu sektör yumuşak tonda dahi eleştirme cesareti gösteren her politikacıyı cezalandırıyor. Bu durum, sektörün parasının Obama’yı terkedip Cumhuriyetçi başkan adayı Romney’e kaymasıyla da ispatlanıyor.”

Krizin sebebi biz değiliz

Alman Bankalar Federasyonu Başkanı, HSBC Trinkaus CEO’su Andreas Schimtz, Financial Times’a, “2008 yılı banka krizi hükümetlerde bütçe krizine neden oldu. Ancak şimdi devlet borçları banka krizlerine yol açtı. Şimdi siyasetçiler kendi hatalarından batan bankalara sırt çeviriyor. Bankacılar finans dünyasının en görünen sembolleridir, ama hedef biz değiliz. Biz Finansal sektörü temsil etmiyoruz” yorumu yaptı.

Zarar 5 milyon euro

Protestoların en ateşli geçtiği yer İtalya’da hasarın 5 milyon euroyu aştığı belirtildi. Roma’yı ateşe veren “Öfkeliler”in (Indignati) ve Siyah Blok’u militanlarının Yunanistan”da eğitim aldığı ortaya çıktı. La Reppublica’ya konuşan F. isimli 30 yaşındaki eylemci “Bu sadece bir başlangıç. Devamı gelecek” diye konuştu.

Katedral önünde kamp

Londra’daki göstericiler ünlü St. Paul Katedrali’nin önünde kamp kurdu. 250 kadar gösterici kurdukları 100 çadırda sabahladı. Rahip Giles Fraser eylem dolayısıyla toplanan polisten, korunmaya ihtiyaçları olmadığını söyleyerek uzaklaşmalarını istedi. İngiliz basını “Eylemcilere Tanrı’nın evinden ilahi bir destek geldi” diye yorumladı.

LİDERLER EYLEMCİLERİN YANINDA

‘Uymayan bankacıya ceza’

82 ülke ve bini aşkın kente yayılan protesto gösterilerinde liderler ya eylemcilerin yanında ya da sessiz kalmayı tercih ediyor. AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, ilk defa kurallara uymayan bankacılara ceza sisteminin getirilmesi önerisini ortaya attı. AB Komisyonu’nun bu öneriyi önümüzdeki G20 zirvesinde gündeme getireceği belirtiliyor.

Obama’dan da destek

ABD Başkanı Obama Washington’da Martin Luther King anıtında yaptığı konuşmada, “Doktor King, Wall Steer’te yönelik başkaldırıda aşırıya kaçmamamızı isterdi. Burada çalışanları canavar gibi göstermeyin” uyarısında bulundu.

Ciddiye alıyoruz

Maliye bakanı Wolfgang Schlaube, “Gösterileri çok ciddiye alıyoruz. Bankalar çok şeffaf ve temiz bir yönetime ihtiyaçları var” dedi.

Sistem çok yanlış

İngiltere Dışişleri Bakanı Hague da, “Evet bu bir gerçek. Bankacılık sistemi çok büyük yanlışlar yaptı” dedi.