Fuat Bey’in Mufrezesi

Mondros Mu­tarekesi’nin ardindan Ba­ti Trakya bol­gesinin planli bir sekilde Yunanlilarin yone­timine verilmesi sureci basla­misti. Bu yuzden Mustafa Ke­mal, Dogu ve Bati Trakya’nin bir birlik icinde ifadesini dog­ru bulmuyordu. Dogu Trakya tartisilmaz bicimde Turki­ye’nin bir parcasiydi. Dogu ve Bati Trakya’nin birliginde is­rar etmek ise Dogu Trakya uzerinde de, bazi yabanci id­dialarina neden olabilirdi. Bu yuzden Bati Trakya’da, yerel bir direnis hareketi olusturulmaliydi.

1919 Nisan’inda Istan­bul’da, Bati Trakya’daki silahli mucadeleyi duzenle­mek uzere bir heyet toplandi.

Heyete Albay Ismet (Inonu) ile Karakol Cemiyeti’nin uye­lerinden Kara Vasif, Albay Galatali Sevket Bey ve Albay Kemalettin Sami Bey ile Albay Seyfi Bey bulunuyordu.

Toplanti sonunda Yuzbasi Fuat Bey (Balkan), Bati Trakya’da Yu­nan isgaline karsi Turklerin ayaklan­masini saglamakla gorevlendirildi.

Yuzbasi Fuat, go­revi alir almaz 18 ki­silik mufrezesiyle Ba­ti Trakya’ya gecti ve direnis hazirliklarina basladi. Mufrezede uc de Bulgar ceteci vardi. Trakyali Turk­lerin katilimiyla muf­rezenin gucu, 600 ki­siye ulasti. Yuzbasi Fuat Bey Yunanlila­rin Trakya isgalini tamamladiklari 1920 Hazi­ran’ina kadar hazirliklarini surdurdu ve 27 Mayis 1920’de kurulan “Bati Trakya Gecici Hukumeti”nin askeri sorum­lusu olarak gorev aldi. Bu hu­kumetin baskani, Pestireli Tevfik Bey; II. Baskan ve Adli­ye Bakani Gumulcine Muftusu Bekir Sitki Bey; Disisleri Baka­ni, Edirneli Mahmut Nedim Bey; Icisleri Bakani, Hasan Tahsin Bey (Tuten); Silahli Kuvvetler Komutani, Fuat (Balkan) Bey; Ko­mutan Yardimcisi, Tegmen Fahri (Org. F. Ozdilek) idi. “Bul­gar Uye” sifatiyla da Vangel Yorgiyef go­rev yapiyordu.

Bu arada Anka­ra’dan, Fuat Bey’in calismalarina iliskin talimatlar da veril­meye baslandi. Ge­nelkurmay Baskani Fevzi Pasa, Dogu ve Bati Trakya’da yapi­lacak faaliyetlere iliskin verdigi emir­lerde Fuat Bey’in go­revine ozellikle dikkat cekiyordu.

1921 yazinda Ankara Hu­kumeti’nin gonderdigi ekono­mik destegin ardindan Eylul ayinda Fuat Bey ve emrindeki ceteler, Yunan birliklerine si­lah ve erzak tasiyan trenleri bombalamaya; dusman nakli­yesini onlemek icin kopru, tu­nel ve telgraf hatlarini tahrip etmeye basladilar. Yunanlilar da bolgenin kontrolunu sagla­yabilmek icin, daha fazla kuv­vete ihtiyac duydular ve iki tu­meni yani 20 bine yakin aske­ri bolgeye getirdiler.

Turk ordusu Buyuk Taar­ruz’a hazirlanirken, Istan­bul’da da “Bati Trakya Muda­faa-i Hukuk Cemiyeti” kurul­du. Amaci, Meric ile Ustruma nehirleri arasinda kalan bol­genin geleceginin, halkin oyu­na basvurularak belirlenmesi­ni saglamakti. Izmir’in geri alinmasindan bir gun sonra Fuat Balkan’a, Genelkurmay Bas­kani Fevzi Cak­mak’in “akinlarin artirilmasi” direkti­fi ulasti.

1923 kisi boyunca Fuat Bey ve mufrezesi, Gumulcine ve Dedeagac cev­resinde Yunan birliklerine baskinlar duzenledi ve toplan­malarini onledi.

20 Temmuz 1923’te Mu­danya Mutarekesi’ nin ardin­dan, Dogu Trakya’yi Meclis Hukumeti adina devralan Trakya Fevkalade Komiseri Refet Pasa, Fuat Balkan’a, Bati Trakya’daki mu­cadelenin durdu­rulmasi, milli mufrezelerin dagitilmasi ve su­baylarin Turki­ye’ye gonderilmesi talimatini verdi.

Bu talimat uzerine, Bati Trakya Gecici Hukumeti’nin gorevine son verildi. Yuzbasi Fuat Bey ve mufrezesi 5 Hazi­ran 1919’dan 20 Temmuz 1923’e kadar, 4 yil 45 gun, bolgede direnis faaliyetinde bulun­duktan sonra terhis edildi. Milli Muca­dele sonunda Bati Trakya, Turkiye sinirlari icinde yer almadi. Sadece Karaagac, Yu­nanistan tarafindan savas taz­minati olarak Turkiye’ye ve­rildi. Ancak Bati Trakya’daki direnis hareketi, Yunan ordu­sunun Anadolu ve Trakya’da­ki savasa yeni kuvvet gonder­mesine engel olarak, Milli Mucadele hareketine onemli bir katkida bulundu.

Genelkurmay’in Talimatlari

Fevzi Cakmaklin Trakya’da yapilacak direnis faaliyetine iliskin talimati soyleydi:

Bati Trakya ve Makedonya bolgesinde fiili hareketleri ve ayaklanmayi, bagimsiz olarak Fuat Bey idare edecek ve calismalarini planlama ve uygulamada tamamen serbest olacak. Trakya heyetine verilen odenegin buyuk kismi Fuat Bey’e tahsis edilecek. Yunan silahli kuvvetleri, mumkun oldugu kadar Anadolu disinda tespit ve mesgul edilecek. Bunu saglamak icin, Bulgarlarla da isbirligiyle cok sayida cete kurulacak, cetelerle baskin ve tacizler yapilacak. Yunan idaresi yerine, yerli halkin kurdugu muhtar bir hukumet idaresi propaganda edilecek.

KAYNAK: Kansu Sarman – Populer Tarih Dergisi / 30. Sayi / Subat 2003