Ekonomimizde zor günler…

NECDET BULUZ

Son bir yılda ekonomimizin diken üstünde olduğunu görüyorduk. Ekonomistler de yaptıkları açıklamalarda “Türk ekonomisi kırılgan noktada” uyarılarını yapıyordu. Nitekim, Dolar’daki yükselişin önüne bir türlü geçilememiş, geçen bir yıl içinde de paramız yüzde 17 küçülmüştü.
Şimdi son olaylar sonrasına bakalım:
Suruç’ta geçen hafta meydana gelen patlamanın ardından yurtiçinde saldırı olaylarının devam etmesi, PKK ve IŞİD’e karşı başlatılan askeri operasyonlar ve operasyonların ardından PKK’nın ateşkesi sona erdirmesiyle artan güvenlik endişeleri ile TL’deki satış baskısı devam ediyor.
Bu satırların yazıldığı gün ve an itibarı ile 9 Haziran’dan bu yana ilk kez 2,77’yi aşan kur 2,7761’e kadar yükseldi. Euro ise, TL karşısında 3,0736 TL’ye kadar çıkmış bulunuyor.
Bazı ekonomi uzmanları ile görüştük, söylediklerini özetle sizlerle de paylaşalım:
“Ekonomimizdeki kırılganlık, kısa vadede çöküş noktasına gelebileceğimizi gösteriyor. Merkez Bankası’nın sert müdahalelerine rağmen Dolar’daki artış frenlenemiyor. Eğer sağlam bir ekonomimiz var olmuş olsaydı, kur bu kadar dalgalanmazdı. Şimdi şuna hazır olalım: Dolar çok yakında 3 TL.’yi görecek ve aşacaktır. Hükümete ve piyasalara olan güvenin sarsılması da kurdaki artışı azdırıyor. Eğer geniş tabanlı bir koalisyon hükümeti kurulup, iş başına gelirse bu bir noktada güvensizliği ortadan kaldırır ve ekonomimizdeki dalgalanmalar da bir süre de olsa durabilir. “
Sıkıntının boyutlarının daha da büyüyebileceği görülüyor.
Özellikle ordunun Suriye’ye gireceği endişesinin Türk Lirasına iki günde yüzde 5 değer kaybettirdi. Bunu önemsiyoruz. Demek ki, bir savaş durumunda ekonomimiz ne hale gelecek bunu düşünmek bile istemiyoruz.
Bütün bu gelişmeler şu gerçeği de ortaya koyuyor:
İç ve dış düşmanlar bizi öncelikle ekonomik yönden çökertmeye çalışıyorlar. Yapılan baskı ve uygulamalarda da başarılı olmaya başladıkları görülüyor. Yabancı yatırımcıların kaçmaya başlaması, sıcak para girişindeki azalma ve yabancı bankalardaki kasaların bir gecede boşaltılmaya başlaması iyi değerlendirilmelidir.
Ekonomistler, Dolar’ın kısa zamanda 3 TL.’yi göreceğini hatta aşabileceğini söylüyor. Bunun anlamı paramızın daha da değer kaybedeceği anlamına geliyor. Özetle bir devalüasyon söz konusu. Bu da pahalılık, enflasyonun daha da azacağı demektir. Daha da fakirleşeceğimiz günlere hazır olmalıyız.
Ekonomistler Dolardaki yükselişin nedenlerini de yayınladıkları raporlarda şu şekilde anlatıyor:
Geçen haftaya 2.6550 civarında başlayan ve hafta boyunca gelişmekte olan para birimlerinden negatif ayrışarak yukarı yönlü bir trend izleyen dolar/TL Cuma günü 5 haftanın zirvesi olan 2.75’i aşmıştı.

Bankacılar son yaşanan olayların uzun vadede de etkilerinin devam edebileceği endişelerinin ve bu süreçte henüz erken seçim olasılığının ortadan kalkmamış olmasının piyasanın TL’ye bakışını da kötüleştirdiğine dikkat çekiyorlar.

Yabancı bir bankanın TL’de kısa pozisyon önermesinin ardından satış baskısının hızlandığını belirten bir bankanın döviz masası müdürü, “Siyasi taraf karışık, Jeopolitik taraf karışık, ülkede bir anda ne olacak belli değil. Zaten bu şartlarda iyi olmamız beklenmemeli” dedi

Citigroup yayımladığı strateji raporunda haftanın işlem önerileri arasında TL’nin euro ve dolardan oluşan sepet karşısında değer kaybının devam edebileceğine ilişkin yeni pozisyon açılmasını önerdi. Raporda şu anda 2.90’ın hemen üzerinde seyreden sepet bazında TL için 3.02 hedefi ile yeni pozisyon açılması önerisi yer aldı.
Borsadaki bir günde meydana gelen değişiklere de bakalım:
Borsa İstanbul 100 (BIST 100) endeksi, ilk seansı önceki kapanışa göre yüzde 0,49 düşüşle 78.323,89 puandan tamamladı.

BIST 100 endeksi ilk seansı cuma günü kapanışına göre 388,18 puanlık düşüşle tamamlarken, toplam işlem hacmi 1,3 milyar lira olarak gerçekleşti. İlk seansta bankacılık endeksi yüzde 0,95, holding endeksi yüzde 1,00 değer kaybetti. Yatırımcısına en çok kazandıran sektör endeksi yüzde 2,31 ile “spor” olurken, en fazla kaybettiren sektör endeksi ise yüzde 2,05 ile “madencilik” oldu.

Güne yatay başlayan BIST 100 endeksi, küresel piyasalardaki satış baskısının devam etmesi ve yükseliş eğilimdeki döviz kurlarının etkisiyle ilk seansta 78.287,59 puana kadar geriledi.

Analistler, ilk seansta artıya geçen endeksin, Japon kredi derecelendirme kuruluşu Japan Credit Rating (JCR) Eurasia tarafından yapılan Türkiye’ye ilişkin değerlendirmelerin ardından etkisini artıran satışlarla düşüşe geçtiğini ifade ediyor.

Dolar/TL’nin yaklaşık 2 ayın en yüksek seviyesi olan 2,7781’e çıkmasının banka pay piyasalarında baskıyı artırdığını aktaran analistler, öğleden sonra ABD’de açıklanacak dayanıklı mal siparişleri verisinin takip edileceğini kaydediyor.

necdetbuluz@gmail.com
www.facebokk.com/ necdet.buluz