İNGİLİZ DONANMASININ 1807 YILINDA ÇANAKKALE BOĞAZINI GEÇİŞ HAREKATI
Cumhur EVCİL, TUMGENERAL (E)
Birinci Cihan Savaşı’nın ilk yılında Çanakkale Boğazını donanma ile açma kararının alınmasında, 1807 yılında İngiliz Donanmasının Çanakkale Boğazını kolaylıkla geçebilmiş olması, kuşkusuz etkili olmuştu.
1805 yılında Avrupa’da Napolyon’un Ulm ve Austerlitz’de Avusturya ve Rusya’yı yenmesi üzerine Fransa ile Osmanlı’nın münasebetleri düzelmiş, isyan halindeki Sırpları destekleyen Rusya ile Osmanlı arasındaki savaşta da İngiltere Birinci Cihan Savaşı’nda olduğu gibi Rusya’nın yanında yer almış ve Boğaz’ların Rus gemilerine açılmasını talep etmişti. Bu maksatla İngiliz Donanması Bozcaada bölgesinde idi.
Bu tehdit üzerine kararsız kalan Osmanlı’ya baskı yapmak üzere 14 gemiden oluşan İngiliz donanması 19 Şubat 1807 günü baskın tarzında Boğaz’a girmişti. Kurban Bayramı’na da rastlayan 19 Şubat günü, savunma için ciddi hazırlıklar da yapılmadığından İngiliz donanması zayiatsız Marmara Denizi’ne girmeyi başarmış, hatta limanlarda yakalanan dört gemimiz de batırılmıştı.
Ardından İngiltere bir ültimatomla Osmanlı donanmasının kendilerine teslimini, Rusya ve İngiltere ile yeni bir anlaşma için hemen masaya oturulmasını ve bir gün içinde de cevap verilmesini istemişti.
Başlangıçta kararsız kalan Padişah III.Selim, Fransa’nın teşviki ve halkın da savunma tedbirlerine gönüllü yardım ve katkıları ile İngiliz taleplerini reddetmiş ve bu ara rüzgarın etkisi ile Büyükada önlerine sürüklenen İngiliz donanması atıl ve hassas bir hedef haline gelmiş bulunuyordu.
Devletin Kararlılığı İstanbul halkını galeyana getirmiş, Sarayburnu’ndan Yedikule’ye, Kız Kulesi’nden Kadıköy’e kadar kıyılara toplar yerleştirilmeye, ayrıca Çanakkale Boğaz tahkimatı da yeni toplar ve uzman personelle takviye edilmeye başlanmıştı.
Taleplerini kabul ettiremeyen ve 10 gündür Marmara Denizi’nde hareketsiz ve imha tehlikesi ile karşı karşıya kalan İngiliz donanmasının çekilmekten başka çaresi kalmamıştı. 2 Mart 1807 günü Boğaz’ı Türk topcusunun ateşi altında terk eden İngilizlerin üç gemisi battı, 37’si ölü, 450 kadar da zayiat verdiler.
Tamamen başarısız olan bu harekatın ardından Rusya’nın yanında savaşa giren İngiltere bu defa Mısır’da, İskenderiye’ye beşbin kişilik bir kuvvet çıkardı. Başlangıçta İskenderiye’yi, işgal etse de tutunamamış ve kısa sürede Mısır’ı terk etmek zorunda kalmıştı.
18 Mart Çanakkale Zaferi’nin 100ncü yılını idrak ettiğimiz bu günlerde, 208 yıl önce İngilizler yine bir Mart ayında ve yine başları önde Çanakkale Boğazını terketmişlerdi.
Bir yanıt yazın