BİR ERMENİ SOYKIRIMI VAR MI?

DEÜ. HUKUK FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN BİR SORUSUNA YANIT:
BİR ERMENİ SOYKIRIMI VAR MI?

SORU: Günümüzde Türkiye; Birinci Dünya Savaşı’nda sözde “Ermeni Soykırımı” ile suçlanıyor. O günlerde olan olay, bir soykırım mıydı? Bu konudaki görüşleriniz nedir?

YANIT: Evet, haklısınız… Ne yazık ki bugün Türkiye, o dönemde olan olaylar nedeniyle sanki bir soykırım yapmış gibi suçlanıyor… Ancak; hangi olaylar soykırımı kavramı içine girer; bu kavram hangi tür olayları içerir; Birinci Dünya Savaşı’nda yaşanan Ermeni olayları bu kavram içine girebilir mi? Bunlar üzerinde elbette durmak gerekiyor… Ama şunu da bilmemiz gerekir bir yandan… “Soykırım” her ne kadar hukuki bir kavram olsa da; güçlü devletlerin siyasi yönden, soykırımla suçlanan toplumların birçoğu üzerinde, güçlü devletlerin siyasi hedeflerine ulaşma nedeniyle bir baskı unsuru olarak görüldüğünü de anımsamak durumundayız… Yani şunu demek istiyorum; çoğu kere bu tür olaylar, tarihsel ve hukuki boyutlarının dışında siyasi alanlara çekiliyor ve bu alan üzerinde, olayın muhatabı olarak görülen toplum ve devlet, hukuken ve tarihsel olarak değilse de siyasi yönden adeta potansiyel suçlu olarak ilan edilebiliyor. Böyle olunca da; konuyu artık hukuki yönden tartışmak ya da tarihsel gerçekleriyle ortaya koyma çabaları büyük ölçüde anlamsız kalıyor. Haksız olduğumu düşünmüyorum bu konuda… Tersine düşünün: Türkiye çok güçlü bir ülke olsaydı ve Türkiye’yi bu yönde suçlayan devletler, Türkiye’yi ekonomik anlamda kaybetmeyi göze alamasalardı, bu suçlamaları yapabilirler miydi? Bana göre yapamazlardı… Bu yaklaşım elbette tarihsel gerçeklikten uzak; hukuki bir niteleme de değil üstelik… Olması gereken ne? Şu: Konu kesin olarak tarihçiler tarafından incelenmeli, her yönden… Hatta gerekiyorsa uluslararası tarih komisyonları kurulmalı ve tarafsız biçimde olaylar önyargılardan arınmış olarak açıkça ortaya konmalı. Daha da ötesi konu hukuki yönden de tartışılmalı. Genosite nedir? Bu kavram, soykırım olarak adlandırılıyor biliyorsunuz; öyleyse, soykırım demek olan genosite suçu, neleri kapsar? Bu açıdan bakıldığında Ermeni Sorunu’nda bir soykırım yaşanmış mıdır? Tarihsel kaynakların ortaya konulmasından sonra, bu konu üzerinde hukuki yönden de durulabilir. Siyasi bir adım atılacaksa; ancak bu aşamalardan sonra atılmalıdır.
Bu olayın bir soykırım olarak görülüp görülemeyeceğine gelince… İncelediğim kaynaklardan ve dönemin koşullarından hareket ederek söyleyeyim; kesinlikle sayılamaz… Ulaştığım bilgi ve belgeler beni bu kanaate götürüyor. Niçin? Çünkü Ermenileri bir soykırıma uğratalım; onların ırk olarak, inanç gurubu olarak ya da etnik bir kimlik olarak bütünüyle ortadan kaldırılmasını sağlayalım diye bir amaç ve uygulama yok… Savaşan bir ülkenin; kendi topraklarının bir bölümünden kendi tebasını alıp, başka bir yere sürmesi ve orada iskâna zorlaması gibi bir uygulama var. Olağanüstü dönemlerin getirdiği bir konudur bu… Ve pek çok ülke de bu tür uygulamalarda bulunmuştu. Amerika Birleşik Devletleri örneğin; İkinci Dünya Savaşı’nda kendi yerleşiği olan Japonları kamplarda topladı savaş bitene kadar. Güvenlik amaçlıydı bunlar… Osmanlı Devleti de böyle bir şey yapmak istedi. Ancak ölümler oldu. Bunlar acı ve trajedik olaylardı. Ama Osmanlı Devleti’nin Ermeniler’i kıralım, soylarını kurutalım; artık gelecekte bir Ermeni toplumu olmasın diye bir düşüncesi ve eylemi olmadı. Böyle olsaydı; elbette bu bir soykırım olurdu ve olay bambaşka bir çehre alabilirdi. Bu nedenle bence siyasilerin, uluslararası ölçekte konuya siyasi bir çehre vermeleri doğru değil. Yöntem doğru olmayınca da ortaya çıkan sonuçlar da ne yazık ki vicdanları rahat ettirecek doğru sonuçlar olarak görülemez… Bir Ermeni soykırımı yoktur ama; insanlık bu yanlış tutumuyla, yeni bir tarih inşasına yönelmiş durumdadır. Bunun da sonu yoktur. Bugün Türkiye’ye dayatılan bu tür bir suçlama, yarın hesap döner, başka zeminlerde başkalarına da yöneltilir. Bu da sanırım, Emperyalist anlayışın yeni bir yöntemi olarak kendini gösteriyor.