Çocuklara çifte vatandaşlık hakkı

17 Nisan 2009 / Kemal DOĞAN / HAMBURG

Almanya’da doğan Türk çocukların 23 yaşına kadar çifte vatandaş olabilmeleri için anne veya babalarının en az bir yıl aynı işverenin yanında çalışmaları veya en az üç yıldır Almanya’da ikamet etmeleri yeterlidir.

HAMBURG’DAKİ AB hukuku uzmanı avukat Ünal Zeran, Almanya’da 2000 yılında yürürlüğe giren ve Almanya’da doğan Türk ve diğer göçmen gençlerine 23 yaşlarına kadar çifte vatandaş olma hakkı (Optionsmodel) getiren Vatandaşlık Yasası’ndan şimdiye kadar olandan çok daha fazla Türk çocuğun yararlanabileceğini söyledi.

Almanya’da doğan göçmen gençlerin bu haktan yararlanabilmeleri için velilerden birinin en az 8 yıl Almanya’da ikamet etmesi ve süresiz oturma iznine sahip olması şartının arandığını belirten Ünal Zeran, “Ancak süresiz oturum izni almak hiç de kolay değil. Süresiz oturum almak için ailenizi geçindirecek kadar gelir, yeterli büyüklükte konut gibi şartlar aranıyor.

Tahminlere göre onbinlerce aile bu şartlarını yerine getiremediği için süresiz oturum izni alamıyor. Dolayısıyla burada doğan çocukları da 23 yaşına kadarki çifte vatandaşlık hakkından yararlanamıyor. Oysa Avrupa Birliği (AB) Türkiye arasında Eylül 1980’de imzalanan Ortaklık Konseyi’nin (OKK) 1/80 sayılı kararının 6 ve 7. maddesi kapsamına giren Türk vatandaşlarına, İsviçre, İzlanda, Norveç ve Liechtenstein vatandaşları gibi özel hak tanınıyor. OKK kapsamına giren Türk vatandaşları, burada doğan çocuklarının çifte vatandaşlık hakkı konusunda, süresiz oturma iznine sahip statüde görülüyor“ dedi.

İçişleri Bakanlığı’nın uygulama direktifi var

Bu konuda yoğun araştırma yapan ve tek tek eyaletlerdeki uygulamayı mercek altına alan Ünal Zeran, „Araştırmalarımda Federal İçişleri Bakanlığı birbuçuk yıl önce tüm nüfus ve yabancılar dairelerine gönderdiği uygulama direktifinde 1/80 sayılı Ortaklık Konseyi Kararın 6. ve 7. maddesi kapsamına giren Türklerin süresiz oturma izni sahibi oldukları belirtiliyor. Ama bundan kimsenin haberi yok. Ne avukatlar, ne yabancılar daireleri, ne de Türk vatandaşları bu konuda bilgi sahibiler.

Bazı eyaletlerin resmi internet sitelerinde vatandaşlık yasası ve Almanya’da doğan çocukların hakları hakkında bilgi verilirken, Türk vatandaşlarının bu özel haklarından hiç bahsedilmiyor. Örneğin Baden Württemberg, Rheinland Pfalz sitelerinde hiç bilgi yok. En net açıklamalar Kuzey Ren Vestfalya’nın sitesinde. Hamburg, Bremen, Berlin’de bilgiler veriliyor ama somut uygulama hakkında açıklama yok. En büyük sürpriz ise Hessen’in sitesinde var. Hessen hem bu hakkı net belirtiyor ve üstelik uyguladığını açıklıyor“ dedi.

Böhmer’in broşüründe var

Federal Hükümetin Göç, Mülteciler ve Uyumdan Sorumlu Bakanı Prof. Dr. Maria Böhmer’in göçmenleri Alman vatandaşlığına geçme konusunda aydınlatmak için hazırlattığı “Wege zur Einbürgerung“ isimli broşürde, söz konusu hakkın açık ve net bir şekilde belirtildiğini ifade eden Ünal Zeran, “Ama anlaşılan kimse broşürü dikkatli okumuyor” dedi.

“Memur da bilmiyor, vatandaş ta bilmiyor”

Zeran, 1/80 sayılı OKK’nın 6 ve 7. maddesi kapsamına giren Türklerin Almanya’da doğan çocuklarının 23. yaşına kadarki çifte vatandaşlık hakları için başka şartın aranmaması gerektiğini belirterek, “Bunu ben değil Federal İçişleri Bakanlığı tüm nüfus ve yabancılar dairelerine gönderdiği uygulama notunda belirtiyor. Ancak bu uygulama notu hakkında nüfus ve yabancılar dairelerindeki memurlar eğitilmemiş. Türk vatandaşlarının bilgisi yok. Çocuk doğduğunda vatandaş nüfus dairesine gidiyor, orada pasaportuna bakıyorlar. Süresiz oturma izni yoksa çocuğu çifte vatandaşlık imkanından yararlanamıyor. Vatandaşın 1/80 sayılı OKK’nın kapsamına girip girmediği araştırılmıyor bile. Vatandaşta bilmediği için memuru uyaramıyor. Böylece çocuklar önemli bir haktan yoksun kalıyor.

1/80 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı

1/80 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın 6 ve 7. maddeleri AB ülkelerinde yaşayan Türklerin aile birleşimiyle gelen aile üyelerine özel haklar tanıyor. 6. Madde kapsamına en az bir yıl aynı işverenin yanında çalışan Türk vatandaşları giriyor. 7. madde kapsamına ise göre aile birleşimiyle bir AB ülkesine geldikten sonra burada en az üç yıl yasal ikamet eden Türkler giriyor.