NECDET BULUZ
Ekim ayının başlarında zeytin üreticilerinden yakınmalar aldık. Özellikle Muğla, Milas, Bodrum, İzmir, Manisa ve çevresindeki, zeytinliklerde verimin çok az olduğu söyleniyor. Hatta Ayvalık, Çanakkale ve çevresinde de aynı sıkıntıların yaşandığını söyleyelim. Üreticiler “Hava şartları iyi gitmedi, zeytinler de olgunlaşmadan yerlere döküldü” diyorlar. Zaten geçen yıl ürün alanlar bu yıl ürün alamadığı için Muğla yöresinde bir zeytin kıtlığı gözüküyor. Bu da hali ile zeytinyağı üretimini etkileyecek.
Bu aylarda Bodrum pazarlarına ağaçlardan toplanan bol miktarda zeytin getirilir satılırdı. Bu zeytinleri alanlar kendi zeytinini kendi hazırlar ve kahvaltılarda yerlerdi. Pazarlara da artık beklenen oranda zeytin gelmiyor. Kasım ayı içinde gezdiğimiz Bodrum pazarlarına getirilen zeytinlerin de kaliteden uzak olduğu görülüyor.
AĞAÇ ÇOĞALDI ÜRETİM DÜŞTÜ
Zeytinyağı fiyatları, geçen yıl ayçiçeği yağı ile neredeyse aynı fiyattan satılıyordu. Ancak, zeytinde rekoltenin düşmesi, öyle sanıyoruz ki bu yıl zeytin ve zeytinyağı fiyatlarını etkileyecek ve uçuracaktır. Bu, üreticiye yansır mı, sanmıyoruz. Geçen yıllarda olduğu gibi zeytin üreticisinin eline yine hedeflediği para geçmeyecek. Her zaman olduğu gibi kazanan yine aracılar ve tüccar olacak.
Konu ile ilgili önemli bir not düşelim:
Türkiye’de üretim bölgelerine son 5 yıl içinde çok sayıda zeytin ağacı dikildi. Bu ağaçlar da zeytin vermeye başladı. Rekolteyi ve kaliteyi artırmak amacı ile halen de dikimlere devam ediliyor. Buna rağmen üretimde düşüş yaşanıyor.
Konu zeytin ve zeytinyağından açılmışken, zeytinyağı ihracatına da bakmak gerekiyor. Son yıllarda dış ülkelerde Türk zeytinyağı büyük ilgi görüyor. Talep de geliyor. Hatta Çin’e kadar Türk zeytinyağı ihracatı gerçekleştiriliyor. Bu yıl yaşanan üretim düşüklüğü ihracatımızı da engelleyecek.
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçı Birlikleri Türkiye’den ABD’ye ihracatının yüzde 722 artış yaptığını, üretime göre bu ihracatın daha da artabileceğini açıkladı. Zeytinyağı ihracatının 31 Ekim’de sona erdiğini, 92 bin tonluk dış satımın % 30’luk kısmının ABD’ye yapıldığı da aynı açıklamada yer alıyor.
ABD’YE İHRACATIMIZ ARTTI
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçı Birlikleri başta ABD olmak üzere, İspanya ve İtalya’ya da zeytinyağı ihraç ediyor. Geçen yıl bunlardan toplam 292 milyon dolar gelir sağlanmış. Söz konusu sezonda en fazla ihracat, 28 bin 463 tonla ABD’ye yapıldı. Toplam dış satımın yaklaşık yüzde 30’una denk gelen bu ihracattan gelir ise yaklaşık 88,8 milyon dolar olarak gerçekleşti. Her 3 litre zeytinyağından 1 litresinin gönderildiği ABD’ye ihracat artışı yüzde 722 olarak gerçekleşti.
Bu ülkeyi, 21 bin 624 tonla zeytinyağı üretimiyle önde gelen İspanya (63,4 milyon dolar), 13,7 bin tonla İtalya (40,8 milyon dolar) izledi. Sadece ABD ve İspanya’ya gönderilen zeytinyağı, toplam ihracatın yüzde 54’ini oluşturdu. ABD, İspanya ve İtalya’ya gönderilen zeytinyağından elde edilen gelir, 193 milyon dolara ulaşırken, bu rakam, 292 milyon 763 bin tonluk toplam dış satımın yaklaşık yüzde 66’sına denk geldi.
ZEYTİNYAĞI FİYATI YÜKSELECEK
Hiç kuşkusuz Türk zeytinyağı sadece adı geçen bu ülkelere değil, 5 kıtaya yayılan birçok ülkeye de gönderiliyor. Belirttiğimiz gibi Çin’e bile zeytinyağı satıyoruz. Yapılan açıklamada en fazla ihracat artışının Bosna-Hersek’e olduğuna da dikkat çekiliyor ve şöyle deniliyor:
“Rekora imza atılan söz konusu sezonda, en fazla ihracat artışı, 60 katla Bosna Hersek’e oldu. Bu ülkeyi, 26,8 katla Senegal, 23 katla İspanya, 15 katla İtalya, 14 katla Brezilya izledi. Suriye’ye satılan zeytinyağı, önceki sezona göre 11,8 kat artarak, 255 tona ulaştı ve 1 milyon doların üzerinde gelir sağlandı. Mısır’a olan ihracat artışı ise yüzde 495 ve 130 tonluk dış satımın geliri 470 bin dolar oldu. Bu dönemde, Avusturya’ya ihracat artışı yüzde 588, Panama’ya yüzde 457, Belçika’ya yüzde 454, İran’a yüzde 276, Malezya’ya yüzde 153 olarak gerçekleşti.”
Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz:
Geçen yıl Türkiye genelinde 200 bin ton zeytinyağı üretimi elde edilmişti. Bu yıl ancak 130 bin ton zeytinyağı üretiminin gerçekleşeceği belirtiliyor. Bu da zeytinyağı fiyatlarında artış olabileceğini gösteriyor. Bizi yönetenler, fiyatları düşürmek amacı ile bu kez zeytinyağı ithaline giderler mi, bunu da ilerleyen zaman içinde bekleyip, birlikte göreceğiz.
e.mail: necdetes@mynet.com
