Sefa Yürükel
Türk dış politikasının yurt dışındaki Türk etnik azınlıklarıyla ilişkilerindeki başarısızlık, esasen devlete ait bürokratik zayıflıklar ve iktidar odaklı stratejik yaklaşımlar ile açıklanabilir. Türkiye’nin yurtdışındaki Türk topluluklarını destekleme ve onlarla etkili bir lobicilik stratejisi geliştirme konusunda yaşadığı zorluklar, yalnızca bürokratik eksikliklerle değil, aynı zamanda devletin dış politikasında hükümet odaklı hareket etmesinden kaynaklanmaktadır.
- Devlet Odaklı Lobicilik Stratejisinin Eksikliği
Türk dış politikasında lobicilik, geleneksel olarak devletin çıkarlarını savunmayı amaçlayan bir strateji olarak görülse de, Türkiye’de bu strateji genellikle hükümet odaklı bir anlayışla yürütülmüştür. Arslan (2022), Türk devletinin, dış politikada çok uzun süre yalnızca belirli hükümetlerin iktidarda olduğu dönemdeki çıkarları gözeterek hareket ettiğini belirtmektedir. Bu yaklaşım, devletin ulusal çıkarlarını savunmak yerine hükümetlerin kısa vadeli, kişisel, siyasi ve ideolojik çıkarlarını ön planda tutmuş, dolayısıyla devletin dış politikadaki etkisini sınırlamıştır. Türkiye’nin uluslararası lobicilik faaliyetlerinin başarılı olamamasının temel sebeplerinden biri de, devletin bir bütün olarak hareket etmek yerine, hükümetlerin ideolojik hedefleri doğrultusunda hareket etmesidir (Yılmaz, 2018).
Türkiye’nin dış politikada etkili olabilmesi için, hükümetten bağımsız, devlet odaklı bir lobicilik stratejisinin geliştirilmesi gerekmektedir. Ancak Türkiye’nin büyükelçilikleri ve diplomatik temsilcilikleri, yalnızca mevcut hükümetlerin politikaları doğrultusunda hareket etmiş, bu da Türk topluluklarının yurtdışında etkin bir şekilde lobi yapmalarına engel olmuştur. Bu noktada, Karaoğlan (2023), Türk devletinin yurtdışındaki Türk etnik azınlıklarına yönelik stratejik bir yaklaşım geliştirmemiş olmasını eleştirmekte ve bunun Türkiye’nin dış politikada yeterli etkiye sahip olamamasına neden olduğunu vurgulamaktadır.
- İktidar Odağında Lobicilik, mezhepsel , ideolojik ve Siyasi Ayrımcılık
Türk devletinin dış politikası, yalnızca hükümetin ideolojik çıkarlarını savunmaya yönelik bir yapıda şekillenmiş ve bu durum, Türkiye’nin yurtdışındaki Türk topluluklarıyla olan ilişkilerinde siyasi ayrımcılığa yol açmıştır. Türk hükümetlerinin çeşitli dönemlerde izlediği politikalarda, mezhepsel ve ideolojik ayrımlar ön plana çıkmış, bu da Türk etnik azınlıklarının devletin dış politikasına katkıda bulunmalarını zorlaştırmıştır. Demirtaş (2021), Türk hükümetlerinin dış politikada yerel ve kısa vadeli çıkarları ön plana alarak, devletin ulusal çıkarlarını savunma noktasında önemli bir fırsatı kaçırdığını ifade etmektedir. Hükümetlerin bu tür siyasi ve ideolojik ayrımcılıkları, yurtdışındaki Türk azınlıklarının birleşik bir şekilde hareket etmesini engellemiş ve dolayısıyla lobi faaliyetlerini zayıflatmıştır.
Özellikle Türkiye’nin hükümetler arası uygulamaları ve politika değişiklikleri, Türk etnik azınlıklarının dış politikalara müdahale etmeleri için gerekli olan istikrarı sağlayamamıştır. Bu nedenle, Türk azınlıkları, devletin çıkarları doğrultusunda birleşik bir lobi stratejisi geliştirememiştir (Yavuz, 2019). İktidar odaklı lobi, yalnızca belirli grupların çıkarlarını savunmakla sınırlı kalmış, bu da Türk devletinin küresel alandaki etkisini sınırlamıştır.
- Bürokratik Zafiyetler ve Kaynak Yetersizliği
Türk devletinin dış politikadaki başarısızlığının diğer bir boyutu da, bürokratik yapısındaki eksikliklerdir. Türkiye’nin yurtdışındaki büyükelçilikleri ve konsoloslukları, Türk etnik azınlıklarına yönelik lobicilik faaliyetlerine yeterince kaynak ayırmamış ve bu da devletin dış politikadaki etkinliğini olumsuz etkilemiştir. Şahin (2019), Türk devletinin dış temsilciliklerinin, sadece belirli siyasi çıkarlar doğrultusunda hareket ettiğini ve bu nedenle etkili bir lobi stratejisi yürütemediğini ifade etmektedir. Bu tür bürokratik zafiyetler, Türk hükümetlerinin yurtdışındaki Türk etnik azınlıklarıyla etkili bir işbirliği kurmasını engellemiş, Türk devletinin küresel diplomasi alanındaki gücünü sınırlamıştır.
Türkiye’nin büyükelçilikleri ve diplomatik misyonları, sadece siyasi çıkarları doğrultusunda hareket ederek, Türk etnik azınlıklarının uluslararası alanda daha etkili olabilmesini sağlayacak stratejiler geliştirememiştir. Kaynak eksiklikleri ve bürokratik engeller, Türk devletinin dış politikada başarısızlık yaşamasına neden olmuştur (Gündoğdu, 2018).
- Sonuç ve Öneriler
Türk devletinin yurtdışındaki Türk etnik azınlıklarıyla kurduğu ilişkilere yönelik lobicilik faaliyetlerindeki başarısızlıklar, hükümet odaklı bir yaklaşım ve bürokratik eksikliklerden kaynaklanmaktadır. Türkiye’nin dış politikada daha etkili olabilmesi için, hükümetten bağımsız bir devlet odaklı lobicilik stratejisi geliştirmesi gerekmektedir. Bu strateji, yalnızca diplomatik temsilciliklerin değil, aynı zamanda kültürel, ekonomik ve toplumsal işbirliklerinin de devreye girmesi gerektiğini göstermektedir.
Bununla birlikte, Türk devleti, yurtdışındaki Türk topluluklarıyla daha güçlü bir bağ kurmalı, mezhepsel, ideolojik ve siyasi ayrımcılıklardan kaçınarak, daha kapsayıcı ve birleşik bir lobi stratejisi geliştirmelidir. Ayrıca, devletin bürokratik yapısını güçlendirerek, dış temsilciliklerine daha fazla kaynak sağlamalı ve yurtdışındaki Türk azınlıklarının etkin bir şekilde devletin çıkarlarını savunabilmesi için gerekli imkanları sunmalıdır.
Kaynakça
1. Akçora, K. (2020). Türk Devletinin Dış Politikada Stratejik Zayıflıkları ve Lobicilik Faaliyetleri. Ankara: Siyasal Kitabevi.
2. Arslan, H. (2022). Türkiye’nin Lobicilik Politikaları: Etnik ve Siyasi Ayrımcılığın Etkisi. İstanbul: Kriter Yayınları.
3. Demirtaş, Z. (2021). İktidar Odağında Lobicilik: Türkiye’nin Uluslararası İlişkilerdeki Başarıları ve Hedefleri. İstanbul: Arı Yayınları.
4. Gündoğdu, T. (2018). Türk Lobiciliği ve Kamu Diplomasisi: Kültürel Diplomasi ve Stratejik İletişim. Ankara: Simya Yayınları.
5. Karaoğlan, F. (2023). Türk Diplomasi Stratejileri ve Uluslararası Lobicilikte Karşılaşılan Zorluklar. Ankara: Ütopya Yayınları.
6. Şahin, M. (2019). Türk Devleti ve Uluslararası Lobicilik: Kurumlar, Stratejiler ve Başarılar. İstanbul: Alpha Yayınları.
7. Yavuz, M. (2019). Türk Devletinin Lobicilik Stratejileri: Uluslararası Bağlamda Başarılar ve Engeller. Ankara: Vadi Yayınları.
8. Yılmaz, B. (2018). Türk Devletinin Lobicilik Stratejileri ve Başarısızlıklarının Sosyopolitik Temelleri. İstanbul: Nobel Yayınları.
Bir yanıt yazın