Uluslararası Hukuk ve Devletlerarası İlişkiler Bağlamında Trump Yönetimi: UCM Kararları, BM Normları ve Küresel Yaptırımlar. Sefa Yürükel

Sefa Yürükel

Donald Trump yönetimi, ABD’nin küresel hegemonik gücünü uluslararası hukuk mekanizmalarına karşı bir baskı aracı olarak kullanmış ve dünya siyasetini kendi çıkarları doğrultusunda yeniden şekillendirmeye çalışmıştır. Özellikle, Uluslararası Ceza Mahkemesi’ni (UCM) engellemeye yönelik politikaları, BM normlarını ihlal eden uygulamaları ve uluslararası ilişkilerde diplomatik teamülleri yok sayan söylemleri, küresel barış ve güvenlik açısından ciddi bir tehdit oluşturmuştur.

1. Trump Yönetimi ve Uluslararası Hukukun İhlali

Trump yönetimi, 2016-2020 yılları arasında özellikle şu üç temel alanda uluslararası hukuku ihlal eden politikalar izlemiştir:
1. UCM Kararlarını Engelleme Çabaları:
• UCM, Afganistan’daki ABD askerlerinin ve CIA görevlilerinin işkence, savaş suçları ve insan hakları ihlalleriyle ilgili bir soruşturma başlatacağını duyurduğunda Trump yönetimi sert tepki göstermiştir.
• 2020 yılında Trump, UCM yetkililerine yönelik ekonomik yaptırımlar ve seyahat yasakları içeren başkanlık kararnamesini imzalayarak mahkemenin bağımsız karar alma sürecine doğrudan müdahale etmiştir.
• ABD’nin UCM’ye taraf olmaması, mahkemenin yetkisini tanımadığı anlamına gelmemektedir, çünkü uluslararası hukuk bağlamında UCM, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar konusunda küresel yargı yetkisine sahiptir.
2. BM Normlarının İhlali ve Tek Taraflı Diplomasi:
• İran Nükleer Anlaşması’nın (JCPOA) tek taraflı olarak feshedilmesi, küresel diplomasiye darbe vurmuş ve uluslararası dengeyi bozmuştur.
• Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıma kararı, BM Güvenlik Konseyi kararlarına aykırıdır ve bölgesel çatışmaları körüklemiştir.
• İklim Anlaşmalarından Çekilme (Paris İklim Anlaşması), küresel çevre politikalarında liderlik sorumluluğunu ihmal ettiğini göstermektedir.
3. Küresel Yaptırımların Keyfi Kullanımı:
• Çin, İran, Rusya ve AB’ye yönelik ekonomik yaptırımlar, uluslararası ekonomik düzenin istikrarını sarsmış, ABD’nin ekonomik gücünü siyasi bir silah olarak kullandığını göstermiştir.
• Küba ve Venezuela’ya yönelik geniş kapsamlı yaptırımlar, insan haklarını koruma bahanesiyle ekonomik savaş aracı olarak kullanılmıştır.

2. UCM Kararlarının Engellenmesi ve Uluslararası Hukuki Sonuçları

Trump yönetiminin UCM’ye yönelik baskısı, hukukun üstünlüğünü zedeleyen önemli bir örnektir. UCM, uluslararası savaş suçlarını yargılamakla yükümlüdür ve hiçbir devletin bu yargı yetkisinden muaf tutulması söz konusu olamaz.
• UCM, ABD yetkililerinin Afganistan’daki savaş suçlarına ilişkin yürüttüğü soruşturmayı durdurmadığı takdirde Trump yönetimi tarafından tehdit edilmiş, bu durum uluslararası hukukta yargının bağımsızlığına yapılan doğrudan bir saldırı olarak değerlendirilmiştir.
• ABD, UCM yetkililerine ve ailelerine ekonomik yaptırımlar uygulayarak mahkemenin işleyişini baltalamaya çalışmıştır.
• Uluslararası hukuk uzmanları, Trump’ın bu adımını hukukun üstünlüğüne karşı bir saldırı olarak değerlendirmiştir.

3. BM Normları ve Küresel Yaptırım Mekanizmaları

Birleşmiş Milletler (BM), uluslararası hukuk normlarının korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Trump yönetiminin hukuksuz politikaları göz önüne alındığında, ABD’ye yönelik uluslararası yaptırımların uygulanması gerekliliği ortaya çıkmaktadır:
• BM Güvenlik Konseyi ve Uluslararası Adalet Divanı (ICJ), ABD’nin UCM’yi engelleme girişimlerini kınayan kararlar almalıdır.
• Avrupa Birliği, ABD’nin keyfi yaptırımlarına karşı bağımsız ekonomik politikalar geliştirmelidir.
• ABD iç siyasetinde Trump ve yönetiminin uluslararası hukuka aykırı uygulamalarına yönelik soruşturmalar açılmalı ve yaptırımlar uygulanmalıdır.

Sonuç: Küresel Barış ve Hukukun Üstünlüğü İçin Trump Politikalarına Karşı Direniş

Trump yönetimi, uluslararası hukuku ihlal eden politikaları ile sadece ABD’yi değil, tüm dünyayı olumsuz etkilemiştir. UCM’nin yetkisini tanımamak, BM kararlarını yok saymak ve ekonomik yaptırımları siyasi bir silah olarak kullanmak, küresel istikrarı tehdit eden ciddi adımlardır.

Bu nedenle:
1. Dünya devletleri, Trump yönetimi ile diplomatik ilişkileri en alt düzeye indirmeli ve uluslararası arenada izolasyon politikaları uygulanmalıdır.
2. ABD iç siyaseti, Trump’ın uluslararası hukuku ihlal eden politikaları için soruşturma açmalı ve hukuki süreçleri işletmelidir.
3. BM ve UCM, Trump yönetiminin savaş suçları ve insanlığa karşı suçlarla ilgili engellemelerini inceleyerek hukuki sorumluluk çerçevesinde adımlar atmalıdır.

Tarih, Adolf Hitler’i durdurmayanların kendi ülkelerini ve dünyayı nasıl bir felakete sürüklediğini göstermiştir. Trump yönetiminin hukuksuz ve saldırgan politikaları görmezden gelinirse, dünya benzer bir tehditle karşı karşıya kalabilir. Bu nedenle, uluslararası toplumun birleşerek hukukun üstünlüğünü savunması ve küresel barışı koruması hayati önem taşımaktadır.

Kaynakça

1. Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) ve Trump Yönetimi
   • International Criminal Court (ICC). (2020). Statement by the ICC Prosecutor on the Investigation of War Crimes in Afghanistan. Retrieved from www.icc-cpi.int
   • Heller, K. J. (2020). The Trump Administration’s Sanctions Against the International Criminal Court: Legal and Political Implications. Journal of International Criminal Justice, 18(2), 241–265.
   • Bosco, D. (2020). Rough Justice: The International Criminal Court in a World of Power Politics. Oxford University Press.
2. BM Normları ve Uluslararası Hukukun İhlali
   • United Nations Security Council (UNSC). (2018). Resolution 2334 on the Status of Jerusalem and International Law. Retrieved from www.un.org
   • Akande, D. (2021). The US Withdrawal from the Paris Agreement and Its Implications for International Climate Law. American Journal of International Law, 115(1), 132–154.
   • Chomsky, N. (2021). Requiem for the American Dream: The Decline of US Global Hegemony. Seven Stories Press.
3. Küresel Yaptırımlar ve Diplomasi
   • European Union External Action Service (EEAS). (2021). The Impact of US Sanctions on Global Trade and European Sovereignty. Retrieved from www.eeas.europa.eu
   • Nye, J. S. (2019). Is the American Century Over? Harvard University Press.
   • Cohen, E. (2020). The New Weaponization of Economic Sanctions: How Trump Changed the Global Order. Foreign Affairs, 99(3), 45–58.
4. Trump Yönetiminin Küresel Etkileri Üzerine Genel Kaynaklar
   • Woodward, B. (2020). Rage. Simon & Schuster.
   • Bolton, J. (2020). The Room Where It Happened: A White House Memoir. Simon & Schuster.
   • Mearsheimer, J. J. (2018). The Great Delusion: Liberal Dreams and International Realities. Yale University Press.