M. İlmiye Çığ,(çivi yazılı tabletlerin çözümlemesinden) : Sümerlerin günümüz uygarlığına katkıları!
Birçok insan Sümerlerin bugünkü uygarlığa olan katkılarından habersiz olsa da Sümerelog Muazzez İlmiye Çığ ,Sümer çivi yazılı tabletlerin çözümlemesini yaparak bilim, teknoloji ,hukuk , günlük yaşamlarıyla ilgili yazdığı kitapları armağan edip uçmağa vardı!
Hem de
Başladı işe
Bitirdi işi…
Başlarken avaz avaz bağırmadı.
Bitirdi ve:
— Gelin seyredin, diye dört yanı çağırmadı…..
O bir sıra neferidir…
Söz istemez
Yaşlı göz istemez..
Çelenk melenk lâzım değil..
Susun.
Sıra neferi Çığ uyusun…(1)
MÖ. 4000’lerde Mezopotamya bölgesinde yerleşik bir hayat süren Sümerlilerin uygarlığa yapmış oldukları en önemli katkı, çiviyazısı digesi(sistem) dir.
Yazı Sümer okullarında geliştirilmiştir. İlk yazılı belgeler, en eski Sümer şehri olan Uruk’ta bulunmuştur. O zamanın defterbilgisayarları kil tabletleridir.
Sümerli tapınak okullarında, ilahiyat, bitki, hayvan, maden, matematik, dil, lügat, iki dilli lügat ve dilbilgisi(gramer) üzerinde çalışan maaşlı bilim adamı öğretmenler görev yapmıştır.
Bilim tarihçilerine göre, bu öğretmenler, bilimlerin başlangıcını oluşturmuştur.
Sümerlerin buluşları ünümüz bilim ve teknolojilerinin de temelini oluşturmaktadır.
Buluşları dünya uygarlığının gelişiminde önemli bir rol oynamıştır.
Özellikle tarım, matematik, astronomi, yazı ve mühendislik alanlarında attıkları temeller ile önemli ilerlemeler sağlamışlardır
Günümüz uygarlığının temelini atan Sümerler bilim ve teknolojiye hizmetleri:
· Tarımsal teknolojiye ilişkin bilgi birikiminin öncülüğünü yapan Sümerler tarımsal üretim ve su yönetimi konusunda devrim niteliğinde yenilikler gerçekleştirmiştir
· Verimli tarım yapabilmek için sulama kanalları, bentler ve rezervuarlar inşa etmişlerdir
· Pulluğun atası sabanı çiftçilikte kullanmışlar.
· Matematik ve geometri alanında ondalık ve altmışlık sayı sistemlerini geliştirmiştir.
· Bir saatin 60 dakikaya ve bir dakikanın 60 saniyeye bölünmesi dizgesi(sistem) günümüzde de zaman ve açı ölçümlerinde kullanılmaktadır
· Geometri bilgi dizgelerini sulama tasarımı, arazi ölçümleri ve mimarlıkta kullanmışlardır
· Matematiksel bilgi, inşa ettikleri tapınak ve zigguratlar(*) gibi etkileyici yapılarında da kendini göstermektedir
(BU YAZI DERLEMEDİR)
(1 ) Nazım’ın Sıra Neferi şiirinden alıntıdır
( *) Ziggurat: Kare veya dikdörtgen bir tabandan yukarı doğru daralan, 3 ila 7 kat arasında değişen basamaklı yapılar şeklinde tasarlanmıştır. Mezopotamya uygarlıklarının dini, toplumsal ve ekonomik yaşamında merkezi bir rol oynadı.
