Sefa Yürükel
Trakya Türk Soykırımı, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküş sürecinde, özellikle 1913-1914 yılları arasında gerçekleşen, Trakya bölgesinde yaşayan Türklerin hedef alındığı bir etnik temizlik ve soykırım sürecini ifade eder. Bu soykırım, Osmanlı’nın Avrupa’daki topraklarından çekilmesiyle beraber güç kazanan milliyetçilik akımlarının bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bölgedeki Yunan ve Bulgar milliyetçiliği, Trakya’daki Türk nüfusunun yok edilmesi ve yerinden edilmesi amacını gütmüştür.
Bu trajik olayda yaklaşık 200 bin Türk soykırıma uğramış, binlerce insan katledilmiş, yüz binlercesi de zorla göç ettirilmiştir.
Tarihsel Arka Plan
Trakya, Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa topraklarının önemli bir parçasıydı. 14. yüzyılda Osmanlı’nın fethedip topraklarına kattığı bu bölge, hem stratejik hem de kültürel açıdan Osmanlı için büyük bir öneme sahipti. Ancak, 19. yüzyılda Osmanlı’nın zayıflamasıyla birlikte, Balkanlar’da Yunan ve Bulgar milliyetçiliği yükselmeye başladı. Bu durum, bölgede ciddi bir etnik çatışma dönemine yol açtı.
1878 Berlin Antlaşması’nın ardından Osmanlı İmparatorluğu’nun Balkanlar’daki etkisi azalmaya başladı. Bu durum, bölgedeki milliyetçi hareketlerin Trakya Türklerine karşı düşmanlıklarını artırmasına neden oldu. Özellikle 1912-1913 yıllarındaki Balkan Savaşları, Trakya Türkleri için büyük bir felaketin başlangıcı oldu.
1912-1913 Balkan Savaşları ve Soykırım
Balkan Savaşları sırasında, Yunan ve Bulgar orduları, Trakya’daki Türk nüfusuna karşı sistematik bir etnik temizlik politikası izledi. Savaşlar sırasında, bölgedeki Türk köyleri basıldı, insanlar öldürüldü, kadınlar ve çocuklar esir alındı. Trakya’daki birçok Türk yerleşim yeri yok edildi.
Bu dönemde yaşanan trajik olayların boyutları şöyle özetlenebilir:
• Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ gibi şehirlerdeki Türk nüfusu, büyük bir şiddet dalgasına maruz kalmış ve yüz binlerce Türk göç etmek zorunda kalmıştır.
• 200 bin Türk soykırıma uğramış, yaklaşık 400 bin Türk ise yerinden edilmiştir.
• Türk nüfusunun önemli bir kısmı Anadolu’ya sürülmüş, yerlerinden edilen bu insanlar büyük sosyal ve ekonomik sıkıntılar yaşamıştır.
Sorumlular
Trakya Türk Soykırımı’nın sorumluları arasında şunlar yer almaktadır:
1. Yunanistan ve Bulgaristan: Bu ülkelerin milliyetçi hükümetleri, Türk nüfusunu yok etmeyi veya göçe zorlamayı amaçlayan sistematik bir politika izlemiştir.
2. Rusya: Balkanlar’daki milliyetçi hareketleri desteklemiş ve Osmanlı topraklarından Türklerin sürgün edilmesini teşvik etmiştir.
Soykırımın Boyutları ve Kültürel Yıkım
Trakya Türk Soykırımı, sadece fiziksel bir yok etme süreci değil, aynı zamanda bir kültürel soykırım süreciydi. Bölgede Türk kültürü, camiler, köyler ve diğer yapılar hedef alındı.
• Türk köylerinin büyük bir kısmı tamamen yakıldı.
• Bölgede camiler ve diğer dini yapılar tahrip edildi.
• Kalan Türk nüfusu, ya öldürüldü ya da zorla göç ettirildi.
Soykırımın ardından Trakya’daki demografik yapı köklü bir şekilde değişti. 1913 sonrası Trakya, Türkler için adeta bir mezarlığa dönüştü.
Batı Trakya’da Son 25 Yılda Türklere Yapılan Soykırımlar ve Baskılar
Batı Trakya’da yaşayan Türk azınlık, son 25 yılda da ciddi baskılara ve asimilasyon politikalarına maruz kalmıştır. Yunanistan hükümetlerinin, bölgedeki Türk varlığını yok etmeye yönelik politikaları, Türklerin hem kültürel hem de ekonomik açıdan büyük kayıplar yaşamasına yol açmıştır.
• Türk kimliğinin inkârı: Yunanistan, Batı Trakya Türklerini “Müslüman azınlık” olarak tanımlamış ve Türk kimliğini resmen reddetmiştir. Türk azınlığın kendi kimliğini ifade etmesi engellenmiş, bu yöndeki girişimlere cezai yaptırımlar uygulanmıştır.
• Eğitim haklarının ihlali: Türk okullarının sayısı giderek azaltılmış, kalan okullarda Türkçe eğitim büyük ölçüde kısıtlanmıştır. 1995’ten sonra birçok Türk okulu kapatılmış, Türk çocukları eğitim haklarından mahrum bırakılmıştır.
• Dini özgürlüklerin kısıtlanması: Türklerin dini önderlerini (müftüleri) seçme hakkı ellerinden alınmış, müftüler Yunanistan tarafından atanmıştır. Bu durum, Türklerin dini özgürlüklerini büyük ölçüde kısıtlamıştır.
• Ekonomik baskılar: Batı Trakya Türklerinin mülklerine el konulmuş, tarım ve ticaretle uğraşan Türkler ekonomik olarak çökertilmiştir. Ayrıca, Türk köylerinin altyapı hizmetlerinden mahrum bırakılması, bölgedeki yaşam koşullarını daha da zorlaştırmıştır.
Bu baskılar sonucunda, Batı Trakya Türklerinin bir kısmı bölgeyi terk etmek zorunda kalmış, kalanlar ise ciddi bir asimilasyon tehdidiyle karşı karşıya kalmıştır.
Uzman Görüşleri ve Akademik İncelemeler
Birçok tarihçi ve akademisyen, Trakya Türk Soykırımı’nın hem fiziksel hem de kültürel bir etnik temizlik olduğunu vurgulamaktadır:
• Justin McCarthy, Trakya’daki olayları “etnik temizlik ve sürgün” olarak tanımlamış ve bu sürecin Osmanlı’nın çöküş süreciyle yakından ilişkili olduğunu belirtmiştir.
• Prof. Dr. Oğuz Karakartal, “Balkan Savaşları sırasında Yunan ve Bulgar milliyetçiliğinin Trakya Türklerine karşı soykırımı organize ettiğini” ifade etmiştir.
• Batı Trakya’daki Türk azınlık çalışmaları, bu topluluğun hem geçmişte hem de günümüzde sistematik olarak hedef alındığını ortaya koymaktadır. Özellikle Yunanistan’ın Türk kimliğini reddetmesi, bir kültürel soykırım olarak değerlendirilmektedir.
Sonuç ve Dersler
Trakya Türk Soykırımı, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde yaşanan büyük bir trajedidir. Bu olay, yalnızca Trakya’daki Türk nüfusunun yok edilmesiyle değil, aynı zamanda Türk kültürüne yapılan saldırılarla da hatırlanır.
Batı Trakya Türklerine yönelik günümüzde devam eden baskılar, bu tarihsel sürecin halen sona ermediğini göstermektedir. Türk kimliğini inkâr etme politikaları, eğitim ve dini özgürlüklerin kısıtlanması gibi uygulamalar, bölgede yaşayan Türklerin varlığını tehdit etmektedir.
Uluslararası toplumun, bu tür baskı ve asimilasyon politikalarına karşı daha duyarlı olması ve gerekli adımları atması gerekmektedir.
Kaynakça
1. Shaw, Stanford J. Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye Cilt I. Cambridge University Press, 1977.
2. McCarthy, Justin. Death and Exile: The Ethnic Cleansing of Ottoman Muslims. Princeton University Press, 1995.
3. Clogg, Richard. A Concise History of Greece. Cambridge University Press, 1986.
4. Kitsikis, Dimitris. Le rôle des communautés dans l’Empire ottoman. Presses Universitaires de France, 1971.
5. Karakartal, Oğuz. “Trakya Türk Soykırımı: Milliyetçilik ve Etnik Temizlik.” Haber Kıbrıs, 2020.
6. Anadolu Ajansı. “Balkan Savaşları ve Trakya’daki Soykırım.” 2022.
7. Hürriyet Daily News. “Batı Trakya Türklerine Uygulanan Baskılar.” Hürriyet, 2021.
8. Batı Trakya Araştırmaları Merkezi. “Son 25 Yılda Batı Trakya Türklerinin Durumu.” 2020.
Bir yanıt yazın