Türkiye 2025 Yılında Özgür Olmayan Ülke Konumunda Olmamalı


Türkiye’de erişim engelleri ve sosyal medya paylaşımlarına verilen
hapis cezaları sebebiyle internet özgürlüğü tehdit altındadır.

Freedom House Raporu’na göre Türkiye özgürlük endeksinde 72 ülke arasında 56’ncı sıradadır. ABD merkezli sivil toplum kuruluşu Freedom House, 72 ülkeden 27’sinde çevrimiçi güven koşulları kötüleşirken, 18 ülkede pozitif ilerleme sağlandığını açıklamıştır. Rapor’da, 2024 yılında internetin 19 ülkede “özgür”, 32 ülkede “kısmen özgür”, 21 ülkede ise “özgür olmadığı” yer almıştır. “İnternetin özgür olmadığı ülkeler” kategorisinde yer alan Türkiye, 72 ülke arasında 56’ncı sıradadır.

Freedom House’a göre ülkelerde internete erişim kolaylaşıyor, fakat doğru orantıda baskılar da artıyor. Sosyal medya paylaşımları
sebebiyle verilen hapis cezaları, çok sayıda erişim engeli ve içerik
kaldırma kararları sebebiyle Türkiye’nin dijital karnesini kötü
etkilemektedir. Bu konuda yapılan açıklama önemlidir: “İktidardaki
AKP sansür ve gözetimi artıran ve çevrimiçi söylemi suç hâline
getiren çeşitli yasaları yürürlüğe koydu. Çevrimiçi trol ağları hükümet yanlısı dezenformasyonu yaymaya devam ederken gazeteciler, aktivistler ve sosyal medya kullanıcıları çevrimiçi içerikleri nedeniyle hukuki suçlamalarla karşı karşıya kalmaya devam etmektedir.”

Rapor’da yer alan tespitler şöyledir.

 Temmuz 2023 tarihinde sosyal ağ operatörü X’e reklam yasağı
getirilmiştir. Yasak, X’in Türkiye’de yerel bir ofis açması ve
yerel bir temsilci atamasının ardından Mayıs 2024’te sona
ermiştir.
 Ocak 2024 tarihinde Anayasa Mahkemesi, “kişilik haklarının
ihlali” nedeniyle engelleme ve içerik kaldırma kararları vermek
için bir yasa maddesini iptal etmiştir. Karar, mevcut rapor
dönemi sona ermeden önce yürürlüğe girmemiş, yetkililer
önemli erişim engelleri uygulamaya ve içerik kaldırmaya devam
etmiştir.

 Aralık 2023 tarihinde 17 sanal özel ağ (VPN) hizmeti mahkeme
kararı olmadan engellenerek çevrimiçi medya ortamı
daraltılmıştır.
 Mayıs 2024 tarihinde aralarında eski HDP eş Başkanları
Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın da bulunduğu 20
siyasetçi, 2014 yılına kadar uzanan sosyal medya paylaşımları
sebebiyle hapis cezalarına çarptırılmıştır.

Freedom House Türkiye Raportörü Gürkan Özturan’ın bu konudaki
tespiti önemlidir: “Türkiye’de hükümetin zorlayıcı yasalar
uygulamaya devam ettiğini de belirtmek gerekir. Özellikle seçim
dönemlerinde haber platformlarına erişimin engellenmesi ve 1998
yılına kadar uzanan haber içeriklerinin kısıtlanması, LGBTİ+
karakterlerin temsilleri nedeniyle yayın platformlarına verilen cezalar, 17 VPN hizmet sağlayıcısının mahkeme kararı olmaksızın
engellenmesi, Kürt siyasetçilere sosyal medya paylaşımları nedeniyle on yıllarca hapis cezaları verilmesi bu dönemin önemli
gelişmelerinden sadece bazılarıydı.”

72 ülkenin incelendiği Rapor’da; 27 ülkede koşulların kötüleştiği, 18
ülkede iyileşme sağlandığı yer almıştır. En çok gerileme olan ülke
Kırgızistan, en çok ilerleme sağlanan ülke Zambiya olmuştur.

Myanmar ve Çin, internet özgürlüğü açısından dünyanın en kötü
ülkeleridir. Son 10 yılda ilk kez bir ülke Çin kadar düşük bir puan
almıştır. Bunun sebebi, Myanmar’daki askeri darbedir. Myanmar’da
2021 yılında yönetime gelen cunta, muhalefete karşı uyguladığı
baskıyla gündeme gelmiştir.

2024, dünyanın seçim yılı olmuştur. Dünya nüfusunun dörtte biri
olan 2 milyar kişi seçimlerde oy kullanmıştır. Rapor’un yayımlandığı
16 Ekim 2024 tarihine kadar yapılan seçimler, dijital özgürlükler
konusunda ülke karnelerini etkileyen en önemli unsurdur. Bu
dönemde ülke çapında seçim yapan ya da seçime hazırlanan 41
ülkeden 25’inde hükümetler, siyasi ve sosyal söylemlere yer veren
web sitelerini engellemişler, sosyal medya platformlarına erişimi
kısıtlamışlar, internet bağlantısını kesmişlerdir. 41 ülkenin en az

21’nde hükümet yanlısı yorumcular, sürece ilişkin doğru olmayan
bilgiler açıklamışlardır.

İktidarlar, seçim dönemleri dışında da çevrimiçi söylemi susturmak
için diğer baskı biçimlerine başvurmuşlardır. 56 ülkede internet
kullanıcıları siyasi, sosyal veya dini açıklamaları sebebiyle
tutuklanmış, 43 ülkede insanlar çevrimiçi faaliyetlerine misilleme
olarak fiziksel saldırıya uğramış ya da öldürülmüştür. İhlallerden
bazıları silahlı çatışmalar bağlamında gerçekleşmiş, internet tamamen kapatılmış, gazetecilerin haber yapması engellenmiştir.

Türkiye'de erişim engelleri ve sosyal medya paylaşımlarına verilenhapis cezaları sebebiyle internet özgürlüğü tehdit altındadır. - internetefiltre

Yorumlar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir