Ölümünün 51.yıldönümüde Türkiye Cumhuriyeti’nin İkinci Adamı İsmet İnönü’yü (*) saygı, sevgiye anıyorum.25.12.2024 Çarşamba
ATATÜRK’ÜN İNÖNÜ’YE GÜVENİ
· Mustafa Kemal Atatürk, her şeyi ve herkesi, kendisi dahil herkesi zaman zaman eleştiren bir önderdir. İsmet İnönü’yü bütün arkadaşlarından üstün tutmuştur.
· Onun zekâsına, faziletine, devlet yönetiminde güvenini “Çocuklar, Çankaya’da rahat ediyorsam, İsmet sayesindedir” sözleriyle bunu doğrulamaktadır.( Falih Rıfkı Atay – Çankaya, s.615)
· Bu güven Cihan Harbi sürecinde İkinci Ordu’da başlayacaktır..
Şöyle ki:
· Mustafa Kemal Paşa, Çanakkale Muharebelerinden sonra İkinci Ordu’nun Komutanlığına atanır.
· Albay İsmet onun emrinde önce İkinci Ordu Kurmay Başkanı, daha sonra da Kolordu Komutanı olarak çalışmıştır.
· Mustafa Kemal ile Albay İsmet’in bu cephedeki yakın çalışmaları birbirlerinin karakterini ve düşünce yapılarını tanıma açısından önemlidir.
· Bu arkadaşlığın daha sonraki yıllarda Millî Mücadele ve yeni devletin kuruluşu işlerinde önemli etkileri olmuştur. (1)
· Mondros Mütarekesi’nden sonra Mustafa Kemal Paşa İstanbul’a geldiğinde Albay İsmet’i Şişli’de evine çağırdığında “ Meselâ hiçbir sıfat ve selâhiyetin olmaksızın Anadolu’ya geçmek ve orada kurtuluş çarelerini aramak için en müsait mıntıka ve beni o mıntıkaya götürecek en kolay yol neresi olabilir?” diye sorar. Albay İsmet’in yanıtı “ mıntıkalar çok! Yollar çok!” olur.
· Mustafa Kemal Paşa 9.Ordu müfettişi olarak Anadolu’ya hareketinden hemen öncesinde .Albay İsmet’e daha sonra kendisini de Anadolu’ya çağıracağını söyler.
· Mustafa Kemal Paşa 27 Aralık 1919 tarihinde Ankara’ya geldiğinde Albay İsmet Bey’i çağırır. Albay İsmet, 8 Ocak 1920’de üstlerinden izin almadan Ankara’ya gelir.
· Fakat Harbiye nazırı olan Fevzi Paşanın çağırması üzerine, Mustafa Kemal Paşa’nın da tasdik etmesiyle 3 Şubat 1920’de İstanbul’a döner. Albay İsmet’in görevi muntazam ordu kurulması için gerekli çalışmaları İstanbul’dan yürütmektir.
· 16 Mart 1920 günü İstanbul’un İtilâf devletlerinin işgali Albay İsmet 3 Nisan 1920’de ikinci defa Ankara’ya gelir.
· Artık Kurtuluş Savaşı’nın sonuna kadar Mustafa Kemal Paşa ile birlikte onun sağ kolu olarak görev yapmaktadır.
· Büyük Millet Meclisinde Edirne milletvekili olarak bulunur.
· Aynı zamanda ilk hükümetin Genelkurmay Başkanıdır.( )
İKİNCİ ADAM İSMET İNÖNÜ KİMDİR?
(D:24.9.1884/İzmir, Ö:25.12. 1973 Ankara)
– 1884 İzmir’de doğdu.
– 1901 Topçu Harbiyesine girdi. 1903’de birincilikle bitirdi.
-1906 Kurmay Yüzbaşı olarak Harp Akademisinden mezun oldu.
– 1912 Binbaşı oldu ve Yemen Kuvvetleri Kurmay Başkanlığına getirildi.
– 1917 Ocak ayında Kafkas cephesinde 4. Kolordu Komutanlığına getirildi.
– 1918 Harbiye Nezareti Müsteşarlığına atandı
1920 Edirne milletvekili olduğu Meclis’ce Ankara Hükümeti’nde Genelkurmay Başkanlığına seçildi.
– 1921 1. İnönü Zaferi ile Yunanlıları durdurdu ve Tuğgeneralliğe yükseltildi.
-1921 01 Nisan 1921‘de Yunanlılara karşı 2. İnönü Zaferini kazandı
– 1922 11 Ekim 1922’de Büyük zaferden sonra Mudanya Antlaşmasını imzaladı.
– 1922 Gönderildi Lozan’da barış görüşmelerini Türkiye’nin tapu senedi olan Lozan Antlaşması’nın imzalanması ile tamamladı.
– 1923 Başbakan oldu.
– 1924 ayrıldığı Başbakanlık görevinden 1925 yeniden getirildi.
– 1926 Orgeneralliğe yükseltildi ve 1927 askerlikten emekli oldu.
– 1934 Soyadı Kanunu ile Atatürk tarafından kendisine İNÖNÜ soyadını verildi.
– 1938 Atatürk’ün ölümü ile Cumhurbaşkanı seçildi.
– 1950 Cumhurbaşkanlığı sona erdi. 1961’e kadar muhalefette kaldı.
– 1961 Başbakan oldu ve 1965 başbakanlıktan istifa etti.
– 1972 CHP’den ve Milletvekilliğinden ayrıldı. Senato üyesi oldu.
– 1973 25 Aralık 1973 tarihinde vefat etti.(3 )
(*) Şevket Süreyya Aydemir’in Tek Adam’ kitabında çöken bir dinsel-geleneksel imparatorluktan yeni bir ulus devletin doğuşunu anlatır. Devrimci Mustafa Kemal Atatürk’ün kişiliğinde Türk Devrimi’ni anlatmaktadır. İkinci Adam kitabında ise İsmet İnönü’nün yaşam öyküsü etrafında, Atatürk dönemi ve sonraki süreç anlatılmıştır.
(1 ) https://www.ismetinonu.org.tr/ataturk-ve-inonu/
(2 ) https://www.ismetinonu.org.tr/turk-kurtulus-savasinda-ismet-inonu/
(3 )https://www.ismetinonu.org.tr/biyografi/
Bir yanıt yazın