Cumhuriyet Devrimleri ideologlarından Mahmut Esat Bozkurt’u ölümünün 81.yıldönümünde saygı, sevgiyle anıyor Türk hukuk dizgesinde başardıklarının önünde saygıyla eğiliyorum.
21. 12.2024 Cumartesi
MAHMUT ESAT BOZKURT KİMDİR?
1892 yılında İzmir’in Kuşadası’nda doğan Bozkurt İstanbul Hukuk’tan 1912 yılında çıkar.
İsviçre’de Fribourg Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde yeniden hukuk öğrenimi görerek yeniden lisans diploması almış ve Du Regimes des Capitulations Ottomanes (Osmanlı Kapitülasyonları Rejimi Üzerine) adlı doktora tezi ile hukuk doktoru olur.
1919’da Lozan’da kurulan Türk Talebe Cemiyeti başkanı seçilir.
•1919’da Anadolu’yu emperyalist devletler işgal edilmesi üzerine Şükrü(Saraçoğlu) ve Kazım Nuri Beylerle İtalya üzerinden memleketi Kuşadası’na dönerler.
• Güney Ege’de efeleri de milli davaya katarak Kuvayı Milliye direnişini başlatırlar.
23 Nisan 1920 tarihinde açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne İzmir Milletvekili olarak seçilir.
Bu görevini 1943 yılında (51 yaşında) ölümüne kadar sürdürmüştür.
• 12 Temmuz 1922’de kurulan Rauf Orbay kabinesine 30 yaşında İktisat Vekili(1922/23) olur.
• Milli İktisat Kongresini İzmir’de 17 Şubat 1923’te toplanmıştır. Bu kongrede ulusal iktisadi, girişimci sınıfın Türkleştirilmesi ve karma iktisat düşüncesi öne çıkmıştır.
• Türk Devrimi ideolojisinin ilk kuramcılarındandır.
• 1924’te başladığı Adliye Vekilliği sürecinde(1924/30) çağdaş hukuk normlarının Türkiye Cumhuriyeti yargısında yer alması ve yerleştirilmesinde emeği çoktur.
• Hukuk Mektebi’nin 5 Kasım 1925’te Ankara’da açılmasını sağlar.
• TBMM’de 17 Şubat 1926’te kabul edilen çağdaşlaşmanın yolunu açan Yurttaşlar Yasasının(Medeni Kanun) mimarıdır. Yasanın mimarı olarak yasa gerekçesinde “Yasaları dine dayanan devletler, kısa zaman sonra memleketin ve milletin isteklerini tatmin edemezler. Çünkü dinler değişmez hükümler ifade ederler…. Değişmemek, dinler için bir zorunluluktur… Esaslarını dinlerden alan yasalar uygulanmakta oldukları toplumları[gökten] indikleri ilkel devirlere bağlarlar ve gelişmeye engel belli başlı etken ve unsurlar sırasında bulunurlar.” tümceleri yer alır.
• Yurttaşlar Yasası, Borçlar Yasası, Ceza Yasası, Ticaret Yasası daha sonrada Ceza Muhakemeleri Yasası, Deniz Ticaret Yasası, Türk Yurttaşlık Yasası , İcra İflas Yasası ve 1930’da kadınlara verilen ve seçilme hakkını tanıyan Belediye Yasası onun bakanlığında yürürlüğe girer.
• 1927’de Ege’de batan Türk gemisi Bozkurt davasını Atatürk’ün onayı ile Lahey Adalet Divanı’na taşır. 7 Eylül 1927 günü Türk hükümetini temsilcisi olarak yaptığı müthiş savunma ile davanın Türkiye lehine sonuçlanmasını sağlar. Dünya hukuk literatürüne “Lotus-Bozkurt davası” olarak yer alır.
• Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk, bu hukuk başarısından ötürü Mahmut Esat Bey’i “Bozkurt ” soyadı ile onurlandırır.
• Başlıca Eserleri:
– Lotus Davasında Türkiye-Fransa Müdafaaları (1927)
– Masonlar Dinleyiniz! (1932)
– Liberallik Masalı (1932)
– Türk İhtilalinde Vatan Müdafaası (1934)
– Türk Köylü ve İşçilerinin Hakları (1939)
– Devletlerarası Hak (1940)
– Atatürk İhtilali (1940)
– Aksak Timur’un Devlet Politikası (1943)
• Mahmut Esat Bozkurt Cumhuriyet Devrimcisidir. Fikirleri, başardıkları unutulmamalıdır! Çünkü: Cumhuriyet devrimcisinin fikirleri Türkiye’nin geleceğini aydınlatmayı sürdürecektir!
• Türkiye’ye onun gibi dürüst,onurlu adalet bakanı geldi mi?
• Uz görüşlü Fuzuli’nin 500 yıl önce “ Ver söze ihyâ ki tutdukça seni hâb-ı / Ede her sâat seni ol yuhudan bîdâr söz!” ( Zaman her ne kadar tenlerini toprağa karıştırdı ise de, şairlerin –düşünce ve devlet adamlarının- adları ve sanları tarihin, şiirin/edebiyatın ölümsüzlük suyu sayesinde daima yaşayacaktır!) dedi gibi Bozkurt gibi devlet insan(adam)lar başardıkları ve yazdıkları eserler ile yaşayacaktır.
( BU YAZI DERLEMEDİR)