Kadınlar Günü, yalnızca kadınların sosyal, ekonomik ve siyasi başarılarını kutlamak değil, aynı zamanda tarih boyunca özgürlük ve eşitlik mücadelesi veren kadınların anısını yaşatmak için de bir fırsattır. Bu bağlamda Selma Rıza’nın ismi, Türk kadın hareketinin öncüleri arasında altın harflerle yer alır. Onun cesareti, vizyonu ve adanmışlığı, kadınların toplumsal mücadelede nasıl bir rol oynayabileceğinin en güzel örneklerinden biridir.
Selma Rıza: Eğitimin ve Özgürlüğün Simgesi
Selma Rıza, 1872 yılında Osmanlı’nın köklü bir ailesinde dünyaya geldi. Ancak o, dönemin kadınlarına dayatılan geleneksel rolleri kabul etmedi ve kendi yolunu çizmek için cesur bir adım attı. Ailesinden gizlice ayrılarak Paris’e ağabeyinin yanına giden Selma, Sorbonne Üniversitesi’nde eğitim gördü. Bu dönemde Paris’te faaliyet gösteren İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne katıldı ve cemiyetin tek kadın üyesi oldu.
On yıl boyunca Paris’te kaldığı süre boyunca hem eğitimine devam etti hem de gazetecilik yaparak cemiyetin yayın organı olan Meşveret gazetesinde yazılar kaleme aldı. Bu yazılar, yalnızca Osmanlı halkını aydınlatmayı değil, aynı zamanda kadınların toplumdaki rolü üzerine düşünmeye sevk etmeyi hedefliyordu. Selma Rıza, bu cesur adımlarıyla, kadınların sadece birer birey değil, aynı zamanda birer vatandaş olduğunu ortaya koyuyordu.
Sivas ve Milli Mücadele
Selma Rıza, sadece yurtdışında değil, yurtiçinde de kadınların mücadeleye dahil olmasının önemini savundu. Milli Mücadele döneminde, Sivas Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti gibi kadın örgütleri, bağımsızlık savaşına destek vermek amacıyla büyük bir özveriyle çalıştı. Bu örgütler, yalnızca cephenin gerisindeki destek faaliyetleriyle değil, aynı zamanda kadınların örgütlenme kabiliyetini ve politik bilincini yükselterek Türk kadın hareketine öncülük etti.
Selma Rıza’nın bu mücadeledeki rolü, modern Türkiye’nin temel değerleri olan özgürlük, demokrasi, laiklik ve milli kimlik bağlamında kadınların sorumluluklarını hatırlatır. Kadınlar, sadece bireysel haklarını değil, aynı zamanda toplumun özgürleşmesini savunan bireyler olarak da bu harekette yer aldı.
Modern Kadın Hareketi İçin İlham
Bugün kadınlar, geçmişin bu güçlü kadın figürlerinden ilham alarak haklarını savunmaya devam ediyor. Selma Rıza’nın gazetecilikteki öncülüğü, kadınların medya ve fikir üretimi alanında etkin bir rol oynayabileceğini kanıtladı. Aynı şekilde, Sivas Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti’nin örneği, kadınların örgütlenme kabiliyetinin önemini bir kez daha vurguluyor.
Kadın hareketi, bugün de yobazlığa, ayrımcılığa ve hak ihlallerine karşı milli bir görev olarak sürdürülmelidir. Selma Rıza’nın cesareti, özgürlüğe olan inancı ve vizyonu, bu hareketin yalnızca bir tarihsel figürü değil, aynı zamanda modern bir sembolü haline gelmesini sağlıyor.
Sonuç
Selma Rıza’nın mücadelesi, kadın hakları ve Türk kadın hareketinin temel taşlarından biridir. Bugün onun izinden giderek, kadınların her alanda eşit haklara sahip olduğu bir toplum için çalışmaya devam etmeliyiz. Kadınlar Günü, bu tarihi mücadeleleri hatırlamak ve bu vizyonu yaşatmak için bir fırsattır.
Selma Rıza’nın dediği gibi:
“Eğitimsiz bir millet, geleceksiz bir millettir. Kadının yeri yalnızca ailede değil, toplumun her köşesindedir.”
Kaynakça
1. Meşveret Gazetesi Arşiv Yazıları
2. Türk Kadın Hareketi Tarihi
3. Selma Rıza’nın Paris Günlükleri ve İttihat ve Terakki İlişkileri
4. Sivas Kadınlar Cemiyeti Üzerine Akademik Çalışmalar
5. Türkiye’de Kadın Haklarının Gelişim Süreci
1. Meşveret Gazetesi Arşiv Yazıları: Selma Rıza’nın İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin yayın organı olan Meşveret gazetesinde yazdığı makaleler. (Paris, 1890’lar)
2. Türk Kadın Hareketi Tarihi: Nezihe Muhiddin ve döneminin kadın hareketlerini kapsayan çalışmalar. (Kaynak Yayınları, 2000)
3. Selma Rıza’nın Paris Günlükleri ve İttihat ve Terakki İlişkileri: Dr. Serpil Çakır’ın kadın tarihine dair çalışmaları ve Selma Rıza biyografisi. (İstanbul, 2015)
4. Sivas Kadınlar Cemiyeti Üzerine Akademik Çalışmalar: Milli Mücadele dönemindeki kadın örgütleri hakkında Prof. Dr. Halide Erdem’in araştırmaları. (Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1998)
5. Türkiye’de Kadın Haklarının Gelişim Süreci: Kadınların toplumsal ve siyasal haklarını ele alan analizler. (Yıldız Ecevit, 2003)