Bir rivayete göre; Hz. Peygamber “Din güzel ahlaktır” demiştir(1)
Yani peygamber “Din namazdır, din oruçtur, din hacdır, din zekattır, din kurbandır…vs” dememiştir; “din güzel ahlaktır” demiştir.
Ayrıca O, “Ben güzel namaz kılmayı, güzel hac yapmayı, güzel kurban kesmeyi öğretmek ve bu ibadetleri tamamlamak için gönderildim” değil, “Ben ancak güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim” demiştir (2)
Yani İslam Peygamberi, Müslüman’ın Allah ile arasındaki ilişkileri tanzim etmekten çok, Müslüman’ın diğer insanlarla, yani toplumla olan ilişkilerini tanzim etmekle vazifeli olduğunu, daha doğrusu birincil görevinin bu olduğunu söylemiştir.
Çünkü güzel ahlak; kişinin diğer insanlarla olan ilişkilerinde ortaya çıkan bir olgudur.
Mesela bir erkek Tanrı’nın huzuruna göbekle diz kapağı arasını kapatarak her yerde ve her zamanda çıkabilir.
Ancak hamam ve plaj gibi özel yerler hariç, insanların huzuruna bu şekilde çıkamaz.
İşte burada güzel ahlak kendini gösterir.
Mazereti sebebiyle Ramazan ayında orucunu tutamayan bir Müslüman normal şartlarda her yerde yiyip içebilir.
Ancak oruç tutan insanların arasında bunu ulu orta yapamaz, haya eder.
Görüldüğü üzere; her iki örnekte de ahlak, ibadetlerin önüne geçmiştir.
İşte bu sebepledir ki; Peygamber (SAV) “ben ancak güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim” demiştir.
Çünkü O, biliyordu ki; güzel ahlak sahibi olarak kuldan utanan Müslüman, Allah’tan korkar ve ibadetlerini de yapar.
Esasen kuldan utanmanın içinde Allah korkusu da zaten vardır.
Çünkü özünde kuldan utanmak olan güzel ahlakın kaynaklarından birisi de dindir, yani Allah’ın emir ve yasaklarıdır; özetle Allah korkusudur.
Ez cümle, hiç kimse oruç tutamadım, namaz kılamadım, hacca gidemedim diye üzülmesin, ye’se kapılmasın; amel olarak güzel ahlakı onu kurtarmaya yetecektir.
Bunu biz demiyoruz, bizzat İslam Peygamberi söylüyor ve diyor ki: “Kişi güzel ahlakıyla oruç tutan ve namaz kılan kimselerin derecesine kavuşur”(3)
Şimdi bu hadisi tersinden düşünerek soralım; “Ahlaksız bir adam oruç tutarak ve namaz kılarak güzel ahlaklı kişinin derecesine kavuşabilir mi?”
Hiç sanmıyorum…
Ömer Sağlam
________
1- İmam Gazali, İhya 3/50
2- İmam Malik, Muvatta, Husnü’l Halk, 8; İmam Ahmet b.Hanbel, Müsned, 2/381
3-İbn Hacer, Fethu’l- Bari, 4/458