Eğer yeryüzüne çok kısa sürede çok fazla yağmur yağarsa tehlikeli su baskını meydana gelebilir. Gelecekte bu tehlike daha iyi görselleştirilebilir.
Şiddetli yağışlar ani su baskınlarına neden olabilir. Bunun riski yakında tahmin edilebilir.
Benzer potansiyele sahip nehirlerin yakınında yaşayan herkes sel tehlikesinin farkındadır. Sudan uzakta bile su baskını meydana gelebilir. Böyle bir ani sel sırasında şiddetli yağmur (veya bir barajın yıkılması) aniden büyük miktarda suyun ortaya çıkmasına neden olur. Ani bir selin nasıl gelişeceği yalnızca su miktarına değil aynı zamanda çarptığı yüzeye de bağlıdır. Kuru toprak, suyu emmede zorluk çeker ve dünya yüzeyi altyapımız tarafından kapatıldığında, çoğu zaman su tamamen çekilemeyebilir. Ya da başka bir deyişle: Daha sonra hiç beklemediğiniz bir yere akıp gider.
Böyle bir ani sel baskınını matematiksel olarak tanımlamak karmaşıktır. Hem meteorolojik verilere hem de arazi kullanımını, toprak tipini, toprak nemini vb. çok küçük ölçekte kaydeden hidrolojik bir toprak modeline ve ayrıca suyun drenaj davranışına ilişkin coğrafi verilere ihtiyacınız var. Daha sonra tehlikeyi ölçmenin bir yolunu bulmalısınız. Bunu şu formülle yapabilirsiniz:
Ani sel tehlikesi alanı formül=SFGF
SFGF = (V>1,5 m/s) U (Z>0,3m) U (q>0,2 m³/ms)
SFGF kısaltması ani sel tehlikesi alanı anlamına gelir. İnsanların artık üzerinde güvenli bir şekilde yürüyemediği veya araçların yüzerek sürüklendiği bir yüzeyin risk altında olduğu kabul edilir. Matematiksel olarak bu, formülde akış hızı v, su derinliği z ve spesifik akış q (v ve z’nin çarpımı) ile temsil edilir.
Ani selden gelen su 1,5 m⁄s’den daha hızlı akıyorsa, 0,3 m’den daha derinse veya akış 0,2 m3⁄ms’den büyükse o alan risk altında kabul edilir. Ani Sel İndeksinin (SFI) kendisi risk altındaki kısımdan hesaplanır. Bir bölgedeki SFGF payı yüzde 0,5’in altındaysa tehlike çok az ya da hiç yok. Yüzde ikiye kadarı orta derecede bir tehlikeyi, yüzde iki ile beşi arasında önemli ila büyük bir tehlikeyi ve üzeri çok büyük bir tehlikeyi doğruluyor.
Basit ölçek, zor matematik
Dört seviyeli bu basit ölçek, tehlike iletişimi için iyi bir şekilde kullanılabilir. Öte yandan ani sel baskınının matematiksel ve bilimsel arka planı son derece karmaşıktır. Öncelikle söz konusu bölgeyi hidrolojik olarak modellemeniz, yani suyun nerede birikebileceğini hesaplamanız gerekir. Bu, toprağın nemi, toprağın türü, tarımsal veya diğer kullanımı vb. hakkında yerel ve güncel verileri gerektirir. Bir sonraki adımda suyun nereden ve hangi hızda akacağını hesaplamak için coğrafi koşullar kullanılabilir. Bu verilerle son olarak ani sel riski taşıyan alanları belirleyebilir ve son adımda bölgeyi ani sel indeksine göre renklendiren bir harita oluşturabilirsiniz.
Potansiyel olarak etkilenen insanlar için bu hesaplamanın arkasındaki bilim ikinci derecede öneme sahiptir. Onlar için yalnızca SFI’nin kendisi önemlidir. Sel veya orman yangını riskini gösteren haritalar ve veritabanları halihazırda mevcut olduğu gibi, gelecekte SFI ani sel riskinin ne zaman mevcut olduğu hakkında bilgi sağlayabilir. Acil durum hizmetleri ve afet kontrolü özel olarak hazırlanabilir; Uzun vadede tehlike, örneğin kritik alanların mühürlenmesiyle önlenebilir.
Yazıları posta kutunda oku