Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu partisi olan ve çok partili yaşama geçmeyi de sağlayan CHP’nin, siyasi partilerde parti içi demokratik işlerliğin sağlanmasına da öncülük yapması gerektiğine inanıyorum. Bu nedenle de CHP parti içi demokrasiyi uygulayan ilk siyasi parti olmalıdır.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, son olağan kurultayda parti içi demokrasiye ilişkin verdiği sözü yerine getirmelidir. Genel Başkan olarak kendi yetkilerinde yapılacak önemli kısıtlamalara karşın CHP ve Türkiye tarihine parti içi demokrasiyi gerçekleştiren lider olarak geçmiş olacaktır. Bu tarihi bir görevdir ve yapılması durumunda başkanın başarısı olacaktır.
Sonsuza uğurladığımız değerli dostum CHP Trabzon Milletvekili Haluk Pekşen, bu konuya büyük önem verdiğinden, benden parti içi demokrasiye ilişkin olarak Almanya’daki sol eğilimli siyasi partilerin tüzükleriyle CHP tüzüğünü karşılaştırmamı istemişti. Ben de Almanya Sosyal Demokrat Partisi, Sol Parti ve Yeşiller/Birlik Parti tüzükleriyle CHP tüzüğünü karşılaştırarak kapsamlı bir çalışma yapmıştım. Bu konuyu görüşmek için Kasım 2018 İstanbul’da 140 kadar partilinin katıldığı bir değerlendirme toplantısı yaptık. Türkiye’de seçimler gündeme gelince bu önemli konu ertelenmiş oldu.
KARŞILAŞTIRMALI ÖRNEK
Gerçekten de incelediğim Almanya Sosyal Demokrat Partisi, Sol Parti ve Birlik 90 /Yeşiller Partisi’yle, CHP tüzüğünde başkanın yetkileri karşılaştırıldığında, CHP’de lidere dayalı bir durum görürüz.
Almanya’da sol eğilimli partilerden olan, örneğin SPD ’de 45 kişiden oluşan parti yönetim kuruluna veya dokuz kişiden oluşan parti yürütme kuruluna, Almanya Sol Partisi’nin 44 kişiden oluşan parti yönetim kuruluna ve 12 kişiden oluşan parti yürütme kuruluna tanınan yetkiler, CHP’de yalnızca genel başkana verilmektedir.
CHP’de parti içi demokratik işlerlik bakımından, incelediğim Alman siyasi partilerinde olduğu gibi önemli karar yetkileri, CHP’de de kurultaya ve merkez yönetim kuruluna verilmelidir.
CHP’de parti içi demokratik işlerliği bakımından aşağıdaki değişikliklerin yapılması, ivedi olarak gerekmektedir.
YAPILMASI GEREKENLER
- CHP genel başkanı tarafından kullanılan bazı yetkiler, demokratik işlerlikle bağdaşmadığından, CHP Kurultayı’na ve merkez yönetim kuruluna verilmelidir.
- Örneğin genel başkan tarafından seçilen genel başkan yardımcıları, genel sekreter ve sayman, CHP Kurultayı tarafından seçilmelidirler.
- Merkez yönetim kurulu üyelerinin görevden alınabilmesine genel başkan değil, parti meclisi karar vermelidir.
- CHP’de öteden beri önemli tartışma ve eleştirilerden biri de milletvekili, belediye başkan adayları ve kurultay delegelerinin seçimidir. Özellikle milletvekili adaylarının, il ve ilçe belediye başkan adaylarının, genellikle genel başkan tarafından belirlenmesi büyük tartışma ve kırgınlıklara neden olmaktadır. Oysa parti içi demokrasilerde en önemli yöntem, milletvekili adaylarının, il ve ilçe belediye başkan adaylarının kural olarak CHP’ye düzenli aidat ödeyen parti üyeleri tarafından önseçimle belirlenmesinin sağlanmasıdır.
- Öte yandan CHP’de milletvekillerinin üç kereden fazla aday olmalarının kural olarak önlenmesi gerekir. Böylece daha geniş kesimlerin partiye etkin olarak katılmaları da sağlanmış olacaktır.
- CHP genel başkanının önerisi ve merkez yönetim kurulunun onayıyla, partiye önemli katkı ve yarar sağlayacağına inanılan bilim insanları, sanatçılar ve yazarlar kontenjandan büyük kentlerde aday gösterilebilirler. Ancak bu adayların gösterilecekleri ilgili şehrin parti toplantısında onaylanmaları gerekir. Tüm kontenjan adaylarının sayısı, TBMM’deki parti vekili sayısının yüzde üçünü geçmemelidir.
- Kurultay delegeleri, düzenli aidat ödeyen ilgili il ve ilçedeki parti üyeleri tarafından seçilmelidir.
- CHP’de kadın ve gençlik kollarına yüzde 35 kontenjan tanınmalıdır.
Cumhuriyet, Olaylar Ve Görüşler, Hakkı Keskin, 2 Ağustos 2024