İranda Menfaatperestliğin Önünde Asalet

Yaşadığımız dünyada her milletin onu tanımlayan bazı unsurları vardır. Bu unsurların en önemlisi dildir ancak dilin yanı sıra gelenekler, kültürler, kıyafetler ve benzeri unsurlar da mevcuttur. Mesela dünyanın herhangi bir yerinde Hint kıyafeti giymiş birini gördüğünüzde, onun bir Hintli olduğunu anlarsınız ya da bir yerde Azerbaycan dansı yapan birini gördüğünüzde, konuştuğu dili duymadan onun kim olduğunu anlarsınız.

Bu durum daha küçük ölçekte İran’da da geçerlidir. Aynı şekilde Azerbaycanlı ,Türkmen, Beluç, Arap, Kürt ve diğer etnik gruplar da kendilerine özgü kıyafetleriyle tanınırlar. Birkaç on yıl öncesine kadar bu durum Kaşkayılar için de geçerliydi. Profesör Louise Beck’in kitabında yazdığı gibi: “Kaşkayı hanları şehirde belirgin kıyafetlerini giyerlerdi” ve daha sonra Kaşkayıları Güney İran’ın diğer etnik gruplarından ayıran unsurlardan bahseder.

Ancak, son birkaç on yıldır, Kaşkayıların halk dansı olan Halla veya Kaşkayı kıyafetleri ve kültürü, Kaşkayıları Güney’in diğer etnik gruplarından ayıran unsurlar olmaktan çıkmıştır. Çünkü zamanla bazı etnik gruplar bu kıyafetleri giyerek ve neredeyse Kaşkayı ilkelerine göre yaşayarak, bu zengin ve antik kültürü taklit etmeye ve kendilerine müsadere etmeye başlamışlardır.

Ama bu işte tek başlarına mıydılar? Hayır. Maalesef, kendilerini kandırılmış ve çıkarcı olarak ikiye ayırabileceğimiz bazı Kaşkayılar da bu etnik gruplara Kaşkayı kimliğini taklit etmeleri konusunda büyük yardımda bulunmuşlardır.

Her iki grup da bir şeyi unutmuştur: Biri çıkarı gereği unutmuş, diğeri ise kültürel cahillik ve insanlık kavramına dair bilinçsizce boğulmuşluk nedeniyle, bir milletin veya etnik grubun ayırt edici unsurlarının diğer milletlerle paylaşılmayacağını unutmuştur. Çünkü bu unsurlar, o milletin kimliğinin oluşumunda özel bir öneme sahiptir ve başka milletlerle paylaşılabilir değildir. Bu unsurlar, sadece bir milletin kimliğini ve karakterini oluşturmakla kalmaz, aynı zamanda o milleti oluşturan halkın ortak tarih ve tecrübelerinin bir sonucudur.

Eğer bir milletin ayırt edici unsurları diğer milletler tarafından taklit ve gasbedilirse, milli kimliğin zayıflaması ve tarihe ve kültüre aidiyet duygusunun azalması, tarihin tahrif edilmesi ve gelecek nesillerin tarihi gerçeklerden uzaklaşması, tarihi ve kültürel mirasın kaybedilmesi, diğer etnik gruplar arasında itibarın azalması ve siyasi ve kültürel konumun zayıflaması, turizm ve kültürel endüstriler üzerinde olumsuz etkiler gibi ekonomik problemler, siyasi ve sosyal gerilimlerin artması gibi durumlar ortaya çıkar.

Bugün Kaşkayı toplumu bu sorunların çoğuyla mücadele etmektedir. Yine de, geçmişin mirasını korumak, günümüzde Kaşkayı halkının en önemli kaygılarından biridir. Kimliklerini korumak için yapılan birçok faaliyet ve sivil mücadeleye rağmen, hala bazıları kişisel çıkarları uğruna Kaşkayıların ulusal değerlerini göz ardı etmektedir.

Altay Qaşqayı / TURKİSHFORUM- ABDULLAH TÜRER YENER