İran Kaşkay Türkleri ve Bitmeyen Mücadele

Tarih sayfalarını çevirdiğimizde ve Kaşkayı halkının hayatını bugüne kadar incelediğimizde dikkat çeken şey, bu milletin varoluş mücadelesidir; vatan, kültür, adet ve gelenekler, dil vs… vs… için. Pehlevi döneminden günümüze kadar Kaşkayılar da İran’daki birçok diğer etnik grupu gibi asimilasyon politikalarına maruz kalmış ve bu politikaya karşı hareketler oluşturmuşlardır.

Diğer birçok ülkeden farklı olarak, İran’da şekillenen milliyetçilik, azınlık odaklı bir milliyetçilikti ve İran’ın tüm halklarının kimliğini, dilini ve… kapsamadı ve bu Fars milliyetçiliği hiçbir zaman bir ulusal kimlik oluşturmayı başaramadı. Yani Pehlevi’nin iktidara gelmesiyle Kaşkayılar, kimliklerini koruma mücadelesine girdi ve bu mücadele, ülkeyi Fars milliyetçiliği temelinde tek etnik yapılı hale getirme politikalarının sonucuydu. Bu politika, Türk dilinin yasaklanması, Kaşkayı kıyafetlerinin yasaklanması, Kaşkayı adının İran haritasından silinmesi, televizyonda, gazetelerde ve dergilerde Türk kimliğine hakaret ve onu aşağılama, okullarda ve üniversitelerde, ders kitaplarında Türk kimliğini, tarihini ve dilini tahrif ve yok etme gibi çeşitli şekillerde devam etti.

Kaşkayılardaki asimilasyonun başlangıcı, göçebe okulları ve enstitülerin kurulmasıyla şekillendi. Aslında bu enstitüler, hükümete zehirli düşüncelerini vatanseverlik adı altında kolayca göçebe ama milliyetçi ve vatansever bir topluma empoze etme olanağı sağladı ve bunun yanında bu millette Şahname okuma gibi yeni alışkanlıkları yaygınlaştırdılar; baştan sona hakaret ve aşağılama dolu bir kitap. Ayrıca bu okullarda, Kaşkayıların yanında komşu etnik gruplardan da insanlar vardı ve bu zamanla komşuların kıyafet şeklinin Kaşkayı kıyafetine dönüşmesine neden oldu.

Göçebe okullarının kurulmasıyla başlayan politika, bugüne kadar devam etti. Bugün de televizyonlarda Türk dili ve kültürü aşağılanıp hakarete uğramakta ve Kaşkayıların kıyafet ve gelenekleri milli medyada diğer etnik grupların adıyla tahrif ve gaspedilmektedir. Diğer etnik grupların aksine, şehirlerde Kaşkayı sembolleri yerleştirilmiyor ve eğer yerleştirilirse hemen kaldırılıyor.

Bazen mühiti zist Örgütü tarafından Kaşkayıların tarım ve hayvancılık arazileri zorla alınıyor. Komşu etnik gruplar, devletteki nüfuzlarıyla Kaşkayıların otlaklarını ve arazilerini ele geçirmeye çalışıyor ve hiçbir makam sorumluluk almıyor. Önceden haber verilmeksizin, büyük zorluklarla kendilerine yuva yapmış olan göçebe evleri yıkılıyor

Altay Qaşqayı / TURKISHFORUM – ABDULLAH TÜRER YENER