Fraktallar özellikle matematiksel araştırmanın estetik nesneleridir
İngiliz profesör
“Matematik günümüz yaşam tarzının vazgeçilmezidir”
İngiliz profesör Ian Stewart, özellikle kriz zamanlarında mümkün olduğu kadar çok insanın matematik konusunda bilgili olması gerektiğine inanıyor. Şu andaki yaşam tarzımızı borçlu olduğumuz şey matematiktir.
Matematik olmasaydı dünya yerle bir olurdu. İngiliz matematik profesörü Ian Stewart, yeni kitabı “Sayı Olarak Dünya”ya bu cesur tezle başlıyor. Kitabın sonuna doğru şu cümleyi yazıyor: “Eğer bir kriz çıkarsa, mümkün olduğu kadar çok matematiği bilen, mümkün olduğu kadar çok insana ihtiyacımız var.” Matematik günümüz yaşam tarzının vazgeçilmezidir.
Uzman, şaşırtıcı olmayan bir şekilde, “Matematiği, pek çok kişinin kafasındaki aşağı düzey bir karikatür olarak değil, zengin ve yaratıcı bir konu olarak anlarsanız, o zaman şüphesiz insanlığın en büyük başarılarından biridir” diyor. Ayrıca çoğu matematiğin çoğu insan için doğrudan yararlı olmadığı anlayışını da ifade ediyor. “Ama aynı şey diğer her şey için de geçerli.”
Kuantum hesaplama ve otonom sürüş
Stewart kitabının yaklaşık 400 sayfasını matematiğin günümüzde nerede rol oynadığını göstermek için kullanıyor. Aynı zamanda kuantum bilgisayarlar gibi ortalama vatandaş için çok soyut olan şeylerle de ilgili. Matematiğin önemli bir rol oynamasının pek de şaşırtıcı olmadığı Bitcoin tarzı kripto para birimleriyle ilgili.
Ama aynı zamanda sosyal medya hesabınız için cep telefonunuzla fotoğraf çekmek, verileri sıkıştırmak gibi gündelik şeylerle de ilgili. Tıpta 3 boyutlu görüntüler, böbrek bağışları, otonom sürüş ve yapay zeka gibi konuları kapsıyor. Yani herkesin her gün ihtiyaç duymayabileceği şeyler ama bu da o kadar da zor görünmüyor.
Stewart, matematikçilerin problem çözücü ve alet yapıcı olabileceğini yazıyor. Matematik diğer alanlarda, özellikle de fizikte davetsizce ortaya çıkmaya devam ediyor. Ve mühendisler somut uygulamalar yaratmak için matematiği kullananlardır. Bu aynı zamanda örneğin büyük miktarda verinin fiber optik kablo aracılığıyla iletilmesini de mümkün kılar.
Matematiğin kötüye kullanılması
Ancak yazar, matematiksel anlayışın iki uçlu olabileceğini açıkça belirtiyor ve örnek olarak Gerrymandering’i gösteriyor. Bu, mümkün olan en iyi başarı şansını vermek amacıyla seçim bölgesi sınırlarının değiştirilmesini tanımlayan siyaset biliminden bir terimdir. Stewart, bunun anlaşılmasının seçmenlerin ve mahkemelerin neler olduğunu görmesine yardımcı olabileceğini açıklıyor. “Fakat aynı zamanda seçim bölgesi manipülasyonu için daha etkili bilgiye de katkıda bulunabilir.”
Meslekten olmayanların da anlayabileceği bu tür açıklamalara ve somut örneklere ek olarak, profesör bunun dayandığı matematiğe de tekrar tekrar giriyor. Bulmacalardan hoşlanan herkes kesinlikle sayı teorisi ve kriptografi konularını takip edebilecektir. Karmaşık sayılarda bile biraz daha fazla konsantrasyon gerekir. Ancak kitap aynı zamanda fraktallar, kuaterniyonlar ve topolojiyle de ilgili. Okurken daha fazla dikkat etmeniz gerekiyor ve belki de Stewart’ın açıklamaları bazılarına biraz fazla detaylı gelebilir.
Bilgisayarlar matematikçilerin yerini alamaz
Bunun sizi ertelemesine izin vermiyorsanız ve konuyu daha derinlemesine incelemek istiyorsanız, kitap kesinlikle iyi bir genel bakış niteliğindedir. Stewart teoriden pratiğe olan boşluğu dolduruyor ve insanlara çok tanıdık gelen sayılarla nelerin mümkün olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Ve neden en azından bazı uzmanlar bununla yoğun bir şekilde ilgileniyor?
Ayrıca, en modern teknolojinin bile bunu gereksiz kılmadığını da vurguluyor: Stewart bir noktada şöyle diyor: “Mikroskopların biyologların yerini alması gibi, bilgisayarlar da matematikçilerin yerini alamaz.” “Bilgisayarlar matematik yapma şeklimizi değiştiriyor, ancak çoğunlukla bizi sıkıcı kısımlardan kurtarıyorlar.”
