İngilizce, niçin giderek yaygınlaştı, geçerli ve yaygın bir dil durumuna geldi ?
Bu ada ülkesi sömürgeci olmasına karşın , nasıl oldu da sömürdüğü , ezdiği hatta öldürdüğü ülkelerin insanları bir süre sonra İngilizce öğrenmeye başladı ve sömürdüğü ülkenin devlet dilini İngilizce yaptı ?
Bu sorunun yanıtını bu belgeselde bulabilirisiniz . Cambridge 1209 , Oxford 1096 yılında kurulmuş. Sanayi devrimini başlatan buhar makinesi James Watt ve manyetik alanı bulan Faraday bu bölgede yetişmiş ve öncü olarak devrimi başlatmışlar .. Sömürmek için gittiklere yerlere orada ki insanların ilk kez gördükleri buhar ile işleyen makinalar , taşıtlar , trenler , gemiler ve elektrik jeneratörlerini de birlikte götürmüşler..
Sömürüldüğünü bilen halk bu yenilik , bu güç ve bu teknoloji karşısında öncelikle daha kolay teslim alınmış. Örneğin yapılmak istenen bir demiryolu hattı bile kolayca onay almış hatta yardım etmişler , işçi olarak yerli halk çalışmış. Osmanlı döneminde de 1903 de Almanlarca başlanan İstanbul Bağdat demiryolunu İngilizler bitirmiş.. Yolun geçtiği yerlerde bulunan madenleri de aparma , işleme hakkını da ele geçirmişlerdi. Bu nasıl oluyor ? Her dönemde aynı şeyler heryerde aynı olmuş. Ancak ,bazı ülkeler sanayileşmeye ağırlık vererek bu yeni ürünleri kendileri üreterek yabancıların oyuncağı ve sömürge olmaktan kurtulmuşlar.. Bu belgesel de İngiliz ordusunun kullandığı donanımı ve geçmişlerine duyduğu saygıyı görünce içim cız etti. İngilizceyi yayan gücün arkasında buhar makinesi ve Faraday ın buluşları olduğunu görmek zor değil ..Bu yenilikler o dile olan ilgiyi ve saygıyı arttırmış , arkası da gelmiş . İkinci dünya savaşında ise Almanlardan büyük bir yumruk yiyen İngiltere sanayisini bir daha toparlayamadı ve gittikçe gerilere düşse bile sanayi devriminin motoru İngiltere , o ara İngilizceyi egemen kıldı. 4 yıl önce MKE nin Tandoğan da açtığı silah müzesini gezdiğimde sergilenen ürünlerin % 99 unun yabancı malı olduğunu görmüş çok üzülmüştüm. Kocaman toplar ya Skoda Çek malı ya da Krupp Alman malı idi. Bir kıyıda Türk malı tüfek , kasatura ve tabanca görünce çok sevinmiş ve bu bölümü görünür bir yere almalarının daha doğru olacağını söylemiştim..
Bir ülkenin insanlarının buldukları , tasarladıkları ve yaptıkları en sonunda o ülke halkının güçlü bir ulus olmasını , dayanışmalarını , gurur duymalarını ve geçmişi anmalarını sağlıyor.
FERİT BALTACI -ANKARA / TURKİSHFORUM- ABDULLAH TÜRER YENER