Bu sütunda et fiyatları konusunda çok yazdık. Ancak görüyoruz ki et fiyatları bir yıl içinde ikiye katladı. Sadece et mi, tavuk ve balık fiyatları da arttı. Herhangi fiyata alınan et, tavuk ve balık fiyatları yeniden alındığında zamlı olarak mutfaklara giriyor.
Kesimlerden sonra sakatatların bir kısmı atılıyordu. Şimdi ise sakatatlar et fiyatlarının da önüne geçti.
Et fiyatlarındaki durdurulamayan artış Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı enflasyon verilerine de yansıdı. Hükümet olanlar ithal etle piyasayı dengelemeye çalışacaklarını ifade ediyorsa da ithal canlı hayvan ve etin sorunu çözemeyeceği söyleniyor.
TÜİK’e göre tüketici enflasyonu ocak ayında yıllık bazda yüzde 64,86’ya yükseldi. Aylık enflasyon yüzde 6,70 oldu. Ocakta yıllık enflasyonda 14 ayın, aylık enflasyonda beş ayın zirvesi görüldü. Gıda enflasyonu yüzde 69,71 olarak hesaplandı.
Buna göre, dana eti fiyatı ocakta yıllık 109,72, kuzu eti fiyatı yıllık 129,41 ile gıda enflasyonunun çok üstünde artış gösterdi. Kuzu eti fiyatı kasaplarda ve marketlerde etin çeşidine göre 400-600 TL arasında satılırken dana eti ise 350 TL ve 650 TL arasında alıcı buluyor.
Açlık sınırının 15 bin 48 TL’ye, yoksulluk sınırının 49 bin 19 TL’ye yükseldiği ocak ayında 17 bin TL asgari ücret alan bir çalışanın en temel besin ürünlerinden olan kırmızı ete ulaşması adeta imkânsız.
TÜİK verilerinden yola çıkarak yapılan hesaplamaya göre ocakta dana eti fiyatı aralık ayına göre yüzde 7,77, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 109,72 artarken kuzu eti fiyatındaki aylık artış yüzde yüzde 5,76, yıllık artış yüzde 129,41 oldu.
Ocakta kümes hayvanı etlerinin fiyatı aylık yüzde 3,66 artarken yıllık yüzde 67,01 arttı. Konserve edilmiş veya işlenmiş balık ve deniz ürünleri ise aylık 1,17, yüzde 65,20 arttı. Ocakta taze balık ve deniz ürünleri aralık ayına göre yüzde 18,41, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 71,53 arttı.
Diğer etler ve yenilebilir sakatatlarda aylık artış yüzde 15,09, yıllık artış yüzde 165,62 oldu. Şarküteri ürünleri ve diğer et çeşitleri önceki aya göre yüzde 6,95 artarken bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 88,84 arttı.
Kırmızı et fiyatlarındaki artış sürerken eskiden dar gelirli grupların protein ve besin kaynağı olan beyaz et fiyatları da fırladı.
Türk-İş’in açlık yoksulluk sınırı verilerine göre, et ve süt grubunda en yüksek artış balık fiyatlarında gözlemlenmişti. Ortalama balık fiyatlarında aylık 32 TL’lik bir artış görüldüğü belirtilmişti.
Tezgahlarda ortalama olarak lüfer 850, hamsi 150, istavrit 100, levrek 300, kupa 150, tekir 350, uskumru 250, kalkan 600, mezgit 150, zargana 150 TL, çipuranın kilosu ise 280 TL civrında alıcı buluyor.
Aynı şekilde tavuk eti de yaygın mağazalarda ve kasaplarda etin çeşidine göre 120 ve 180 TL arasındaki fiyatlardan alıcı buluyor. Eğer enflasyon dizginlenemezse et, tavuk ve balık fiyatlarının daha da pahalanacağı ifade ediyor.
Et girmeyen evlere şimdi tavuk ve balık da girmiyor. Fiyatlar füze gibi olunca geçinemeyenler çözümü başka yollarda arıyor. Çok az maaş alan emekli kesim de et yoksunu. Çok az eve tavuk ve balık da girmiyor. Et ürünlerinde olduğu gibi süt ve süt ürünlerinde de baş döndürücü fiyat artışları yaşanıyor.