F-35: Gizli – savaş uçaklarının yalnızca yarısı çalışır durumda!

Askeri teknoloji

F-35: Gizli savaş uçaklarının yalnızca yarısı çalışır durumda!

Yanlış kararlar onlarca yıl önce alınmıştı ve şu anda ABD ordusuna milyarlarca dolara mal oluyor.

Yedek parça eksikliği mevcut, bakım personeli yetersiz eğitimli ve tamir depolarının genişletilmesi yavaş ilerliyor. ABD ordusu, F-35 savaş uçaklarını havada tutma konusunda çeşitli sorunlarla karşı karşıya. Devlet Sorumluluk Ofisi’nin (GAO) geçen haftaki bir raporunda bunun her yıl milyarlarca dolara mal olduğu belirtildi.

Hava Kuvvetleri, Deniz Kuvvetleri ve Deniz Piyadeleri toplu olarak 450’den fazla F-35 savaş uçağı işletiyor ve Savunma Bakanlığı toplamda yaklaşık 2.500 savaş uçağı satın almayı planlıyor. Bu jetlerin tüm hizmet ömürleri boyunca satın alma ve bakım maliyetleri 1,7 trilyon (doğru: trilyon) doların üzerindedir. Bunun en büyük kısmı bakıma gidiyor.

Savaş uçaklarının yalnızca yarısı çalışır durumda!

F-35’in piyasaya sürülmesi yıllardır ertelenmişti ve tüm savaş uçaklarının operasyonel kapasitesi Mart 2023’te yalnızca yüzde 55’ti. Bu, Hava Kuvvetlerinin F-35A jetleri için belirlediği hedeflenen yüzde 70 operasyonel kapasitenin çok altında. İdeal olarak, Deniz Piyadeleri ve ABD Donanması’nın F-35B (dikey kalkış ve iniş kapasiteli kısa kalkış uçağı) ve F-35C’nin (taşıyıcı tabanlı varyant) yüzde 75’inin çalışır durumda olması gerekir.

Sayıştay’a göre, onarılması gereken kırık yedek parça yığını 2019’un başından bu yana iki kattan fazla artarak 4.300’den 10.000’in üzerine çıktı. Kırılan parçaların neredeyse 3/4’ü onarım için üretici Lockheed Martin’e ve onun taşeronlarına gönderiliyor. Bir yedek parçanın tamiri ortalama 141 gün sürmektedir. Hedef 60 gün. Bu nedenle savaş uçaklarının daha çabuk kalkışa hazır hale gelebilmesi için, tamir edilen parçayı beklemek yerine çoğu zaman daha yüksek maliyetlerle yeni parça satın alınıyor.

Tamir depoları daha verimli olurdu !

Sayıştay’a göre askeri depodaki onarımlar çok daha verimli olacaktır. Ortalama olarak bir parçayı 72 gün sonra geri alırsınız. En yaygın onarımlar, gölgelik, motor, füzeleri ve diğer uçakları tespit edip takip edebilen ve bunları kokpitte görüntüleyebilen Dağıtılmış Açıklık Sistemi sensörleri ve motor kaportasının havalandırmasıdır.

Kırık parçaları onarmak yerine yeni parçalar satın alma alışkanlığı çok fazla para tüketir. Toplam 6 tamir deposu kurmak için bu eksik. GAO’ya göre ordu şu anda bu depoların donatılması konusunda programın 12 yıl gerisinde bulunuyor.

Şu ana kadar savaş uçaklarının 68 aksamından 44’ünün tamiri bu depolarda yapılabiliyor. Amaç jetin tamamına hizmet verebilmek, Pentagon’a göre bu 2027’den önce gerçekleşmeyecek. Bakım çalışanları GAO’ya, yeterli parçaya sahip olmadıkları veya yedek parçaları ne zaman alacaklarını bilmedikleri için işlerini çoğu zaman yapamadıklarını bildirdi. Bunun nedeni Lockheed Martin’deki tedarik zinciri sorunlarıdır.

F-35 şu anda 15. üretim partisinde. GAO’ya göre, Lot 12’den önceki uçakların özellikle onarım ve modifikasyonlara ihtiyacı var. Daha sonraki testler bu jetler için büyük değişikliklerin gerekli olduğunu gösterdi. Bu da her gün yapılan işleri zorlaştırıyor.

Uçakla ilgili veriler eksik !

Görünüşe göre F-35 programı daha başından milyar dolarlık bir mezara dönüşmeye mahkumdu. Program başladığında (ilk sözleşme 1996’da imzalandı), Pentagon jetin bakımının çoğunu yüklenicilere yaptırmanın daha uygun maliyetli olacağını düşündü. Bu nedenle Lockheed Martin’in dahili bakımı basitleştirecek teknik verileri yayınlaması gerekmedi. Geriye dönüp bakıldığında bu kararın yeni nesil savaş uçaklarında tekrarlanmaması gereken büyük bir hata olduğu görülüyor.

Bir onarım deposundaki işçiler GAO’ya, kritik parçalara yönelik bakım kılavuzlarının onarım yapmak için “açık olmadığını ve nadiren yeterince ayrıntılı olduğunu” söyledi. Bu özellikle uçağın yazılımında sorunludur. F-35’in kaynak kodu hâlâ Lockheed Martin’e ait olduğundan sorunların tek başına çözülmesi imkansız hale geliyor.

Ancak F-35 üreticisi Lockheed Martin bunu reddediyor. Savunma şirketi, Defense News’e yaptığı açıklamada, sözleşmeler kapsamında gereken tüm verileri hükümete sağlayacağını açıkladı. Ayrıca “geçerli bakım sözleşmeleri çerçevesinde uçağın bakımı için tüm verileri kullanıma sunmak” konusunda da istekliler.

Saygılarımla,

Benim tarafımdan Almancadan Türkçeye çevrildi.

Selen Atasoy