Sevgili dostlar çoğunuz Hristiyan olmadığınız için,kafanız karışmış olabilir ..
Bana soran, açıklama bekleyenler için küçük çaplı bir yazı hazırladım umarım aydınlatıcı olur .
Hristiyanların önemli bir bölümü özellikle biz Rum Ortodokslar Noel bayramını 25 Aralık’ta kutluyoruz.
Biz Rum Ortodokslar İsa peygamberimizin Vaftiz Bayramı olarak 6 Ocak gününde kutluyoruz.( Teofania/Epifani yortusu )
Ancak Ermeniler dahil olmak üzere bazı Hristiyanlar için İsa Mesih’in doğum günü 6 Ocak var sayılıyor ve aynı gün vaftizini de kutluyorlar.
4. yüzyıldan bu yana,İsa Mesih’in doğduğuna inanılan 24 Aralık’ı 25 Aralık’a bağlayan gece ya da 6 Ocak’ı 7 Ocak’a bağlayan gece kutlanan Noel, dünya çapında Hristiyanlar için en popüler bayramlardan biri.
Bir zamanlar Hristiyan aleminin dahi en önemli bayramı olarak görülmeyen Noel’in bu kadar benimsenmesinde din dışı etmenlerin de rolü var.
Peki, İsa Mesih’in doğduğu gün nasıl belirlendi ve bayram haline geldi?
Nasıl bu kadar popülerleşti ve neden tüm Hristiyanlar Noel’i 25 Aralık’ta kutlamıyor?!!
NOEL NEDİR?
Hristiyanların İsa Mesih’in doğumunu kutlamak için yaptıkları bayrama verilen “Noel” adı Türkçe’ye Fransızca’dan geçmiştir.
Kelimenin kökeni “Doğum günü” anlamına gelen Latince “Natalis”ten gelir.
Kayıtlara göre İsa Mesih’in doğumu Roma İmparatorluğu’nda ilk kez 336 yılında Roma İmparatoru 1. Konstantin döneminde kutlanıyor.
1. Konstantin aynı zamanda Hristiyanlığı kabul eden ilk Roma İmparatorudur.
İSA MESİH’İN DOĞDUĞU GÜN NERDEN BİLİNİYOR?
Aslında bilinmiyor.
4 İncil içerisinde İsa Mesih’in doğumuna sadece Matta ve Luka İncillerinde değiniliyor.
Her ikisinde de kesin bir tarih belirtilmiyor.
Hristiyanlığın ilk dönemlerinde “Doğum günü” pagan bir gelenek olarak görülüyordu ve Hristiyanlar da kendilerini paganlardan ayrıştırmaya özen gösterdiği için doğum günü kutlamalarına rastlanmadığı gibi İsa Mesih’in ne zaman doğduğuna da fazla önem atfedilmiyordu.
Ancak yazılı kayıtlara göre 2. yüzyılla birlikte bu konudaki araştırmaların başladığı görülüyor.
2. yüzyılın sonunda yaşayan İskenderiyeli Klement’in bu konuda yaptığı çalışmalar, İsa Mesih’in doğumu için 18 Kasım,24 Aralık, 20 Mayısı var sayıyor.
İsa Mesih’in vaftizi içinse 6 Ocak, 10 Ocak, 19 Nisan, 20 Nisan gibi tarihleri öne sürüyor.
25 ARALIK GÜNÜ NASIL BELİRLENDİ?
Roma İmparatorluğu’nda Güneş Tanrısı’nın doğumu
(Sol Invictus) için aynı gün kutlanan festivalin yerini alması için 25 Aralık tarihinin seçildiği sıklıkla söylenir.
Ancak İsa Mesih’in ne zaman doğduğuna ilişkin yazılı kayıt altına alınmış ilk tartışmaların, Romalıların Hristiyanlığı kabul etmesinden önce başladığını hatırlatmak gerek.
Hristiyan alimler, büyük, ilahi olayların aynı tarihte yaşandığına ilişkin Yahudilikten gelme inanışla İsa Mesih’in ana rahmine düştüğü ve öldürüldüğü günün aynı olduğuna rivayet de bulunmaktadır.
Yuhanna İncili’ne göre İsa Mesih’in Yahudilerin Pesah Bayramı’ndan bir gün önce yani Yahudi Ay takvimine göre 14 Nisan’da; Matta, Marko ve Luka’ya göre ise “Son Akşam Yemeği”nin ertesinde yani 15 Nisan’da çarmıha gerildi.
15 Nisan, Roma Güneş takvimine göre 25 Mart’a denk geliyor.
Bu tarihin aynı zamanda İsa Mesih’in ana rahmine düştüğü tarih olduğuna inanıldığı için bunun 9 ay ertesine denk gelen
25 Aralık tarihinin belirlendiği düşünülmektedir.
Hem bu dönemde Hristiyan alimlerin yaptığı tartışmalar hem de Romalıların Hristiyanlığı mümkün olan en hızlı şekilde yaymak için geçmişin pagan geleneklerinden yararlanma arzusunun 25 Aralık’ın belirlenmesinde önemli rol oynadığı var sayılıyor.
TÜM HRİSTİYANLAR 25 ARALIK’TA MI KUTLUYOR?
Hayır, 4. yüzyılda özellikle Küçük Asya(Anadolu) ve Mısır’da 6 Ocak tarihinin de yaygın bir şekilde benimsendiğini de görüyoruz.
Bu tarihin kabul edilmesinin arkasında da net olmasa da İsa Mesih’in doğumuyla, 30 yaşında vaftiz edildiği günün aynı olduğu inancı yatıyor.
Noel’i 25 Aralık’ta kutlayan Hristiyanların büyük çoğunluğu bugünün, Mecusilerin Beytüllahim’e gelerek İsa’yı ziyaret ettiği tarih olduğuna inananlar var.
KİMLER 6-7 OCAK’TA KUTLUYOR?
İsa Mesih’in doğumunu 6 Ocak’ta kutlayan Ermeni Ortodoks Kilisesinin dışında dünya üzerindeki Ortodoks Hristiyanların yüzde 39’unun yaşadığı Rusya’da Noel arifesi 6 Ocak’ta kutlanıyor, 7 Ocak ise İsa’nın doğduğu gün olarak kabul ediliyor.
Belarus, Mısır, Etiyopya, Gürcistan, Kazakistan, Makedonya, Moldova, Karadağ, Sırbistan ve Ukrayna da İsa’nın doğumunu 7 Ocak’tadır.
Noel, her yıl dünyadaki Hristiyanların çoğunluğu tarafından Papa Gregorius’un 1582’de tertiplediği Gregoryen takvimine göre Hazreti İsa’nın doğum günü olarak kabul edilen 24 Aralık’ı 25’ine bağlayan gece kutlanıyor. Kutlamalar bazı ülkelerde 26 Aralık akşamına kadar devam edebiliyor.
Rus, Balkan, Ermeni Kilisesi gibi bazı Doğu Ortodoks Kiliseleri ise Jül Sezar’ın hazırlattığı Jülyen takviminde 25 Aralık’a denk gelen 6 Ocak’ı Noel olarak kutluyorlar.
Epifani Bayramı biz Rumlar için 6 Ocak dolayısıyla İsa’nın vaftiz edilişini sembolize eden ‘denizden haç çıkarma’ törenleri düzenleniyor.
Törende,Ruhani liderlerlerimiz tarafından genellikle buz gibi sulara atılan haçı çıkarmak için Hristiyan gençler birbiriyle yarışırlar ve haçı çıkarmayı başaran kişinin bir yıl boyunca hastalık yüzü görmeyeceğine inanılır.
Teofania /Epifani yortusu biz Rum Ortodokslar için büyük bayramdır.
Bugün Noel kutlayan tüm dostlarımızın da bayramlarını kutlarım.
Umarım açıklayıcı olmuştur.
Bir kusurum olduysa affola!!!
Sevgiler selamlar
Natali Papanigitidis