Türkiye Akademik Diaspora Raporu: Beyin Göçünden Beyin Gücüne
Beyin Gücü
20. yüzyılın sonunda internetin gücüyle tanıştık. O zamana kadar tarihte görülmemiş bir kırılım gittikçe dünyayı bütün gücüyle ele geçirmeye başladı. Önce telefon hatlarından başlayan bir haberleşme sistemi o güne kadar bilinmedik bir hızla dünyanın her tarafına yayıldı ve fiberoptik kabloları, gittikçe artan bant genişliği ve uydularla bütün yerküreyi neredeyse tamamen kapladı. Şu anda yerkürenin bir karış üstünden, alışılagelmiş ve kurumlaşmış tüm zaman ve mekan kavramlarının ötesinde bir iletişim ağıyla çevrilmiş
durumdayız.
Bugün dünyamızın yarısı internet döneminde doğan kuşak. Daha kıdemli bir önceki kuşak ise iktidarda.
Endüstri döneminin sistemi ile genç kuşağın talepleri arasındaki dengesizliğin gerilimi ise gözle görülür bir şekilde artıyor. Ülkemiz dahil, çeşitli coğrafyalarda yaşanan rahatsızlıkları değişim sancılarının ekonomi ve
sosyal hayata yansıması olarak görüyoruz. Bir yandan başta yapay zekanın getirdiği dikey gelişim, diğer yandan iletişim ve ağ teknolojilerin yatay genişlemeleri alışılagelmiş altyapıları ve kavramları gittikçe daha hızla yıpratmaya başladı. Denetlenemeyen gri alanlar çoğaldıkça yeni model ve politika ihtiyaçları gün yüzüne çıkıyor.
Farklı bir gözlükle bakılacak bir gelecek, pekala içinde birçok fırsat barındırabilir. Acaba sorunları geleceğin fırsatlarını içerecek şekilde tanımlayabiliyor muyuz? Yıllar yılı “beyin göçü” diye damgaladığımız bir sorun
kendi içinde fırsatlar barındırabilir mi? Dünyanın farklı noktalarına yayılmış verimliliği kanıtlanmış kurumlardan yararlanmak için politikalar geliştirilebilir mi? Acaba internetin yol açtığı ve gittikçe gelişen ağlarla yeni modeller işletilebilir mi? TBV olarak her alanda buna yönelik geliştirilebilecek yeni modelleri araştırmayı hedef aldık.
Akademik dünya yeni modellerin uygulanabileceği altyapı alanlarından belki de en önemlisi. Hızla yıpranan bir sistemin tekrar ayaklanabilmesi için yeni bir modele ihtiyaç var. Prof. Ufuk Akçiğit’in araştırması özellikle akademik dünyanın içine kapanmasının getirebileceği uzun dönemli tehlikeleri çok
güzel dile getiriyor. Oysaki büyük bir tehlike olarak algılanan “beyin göçü”, uzun dönemli doğru politikalarla geleceğe yönelik “beyin gücü” oluşturulmasına yönelik fırsatlar pekala barındırabilir.
Faruk Eczacıbaşı
Türkiye Bilişim Vakfı Başkanı