Eylül 1922’de İzmir’i harap eden yangın közleri halen sıcakken başlayan keskin tartışmaların ve münakaşaların konusudur. Fransız, Amerikan ile İngiliz arşivleri ve Türk ile İtalyan yayınlanmış kaynaklar vasıtasıyla yapılmış bir araştırmayı temel alan bu yazı farklı tezleri değerlendirmekte ve yangın için evrensel bir açıklamayı savunmaktadır ve araştırma kapsamını kronolojik ve coğrafi açıdan genişletme ihtiyacını savunmaktadır.
Yangın Yunan ordusunun 1921De ortaya çıkan ve 1922 yazında geniş ölçüde uygulanan arazi yakma politikasının sonucudur.
Ancak, diğer yıkımların aksine, iş şehrin Ermeni ihtilalci milliyetçilerine
bırakılmıştı. İç bölgede mümkün olan Fransız, İngiliz, Amerikan ve İtalyan
askeri gemilerin yoğun olarak bulunduğu Anadolu’daki en büyük limanda
mümkün değildi. Buna rağmen İzmir’deki Ermeni komitesi – çoğunluğu
1919-1920 arasında Kilikya’da görev yapmış olan ve ez az bir kısmı kundakçılık tecrübesine sahip – Yunan komutasının ihtiyaç duyduğu insan gücünü tedarik etmiştir.