Türkiye’de siyasi partiler, 100 yılı aşkın süre boyunca Hazine’den yardım almaksızın faaliyet yürüttüler. Ne İttihat ve Terakki ne Atatürk’ün CHP’si ne de Menderes’in Demokrat Parti’si bile Hazine’den yardım almış.
1960’lara kadar dünyanın hiçbir ülkesinde siyasal partilere Hazine yardımı verilmiyordu. Bu tarihlerden sonra parti faaliyetleri kamu hizmeti sayan “Siyasi Partiler” gerekli yasaları çıkarak Hazine’den para almaya başlar.
SAV:
Siyasi partiler kamu yararına faaliyet yürüttükleri için giderleri kamu tarafından karşılanmazsa, ihtiyaç duydukları kaynaklar çıkar grupları tarafından karşılanmaya başlayabilir ve o grupların sözcüsü haline gelebilirler.
SAV GERÇEKÇİ DEĞİLDİR.
1.Partiler belirli toplumsal sınıf ve tabakaların çıkarları,sözcüsü olarak doğar ve yaşarlar. Herkesin yararına çalışsın diye Hazine’den para verilen parti, toplumun sınıflara ayrıldığı gerçeğini unutturmaz. Hazine yardımının hukuki gerekçesi toplumsal açıdan geçersizdir.
2. Türkiye’de hazine yardımı amacından sapmıştır. Partiler arasındaki demokratik rekabeti sakatlayacak meblağlara ulaşmıştır. Hazine yardımı antidemokratiktir
Hazine yardımının eşit rekabet koşullarını ortadan kaldırdığı koşullarda savunulması, demokrasiden yana olduğunu iddia eden partilerin ikiyüzlülüğünün kanıtıdır.
3. Türkiye’de çok büyük rakamlara ulaşmış olan siyasi seçim kampanyalarının giderleri Hazine yardımı sayesinde finanse olmamaktadır. Kamu kaynaklarının yerel yönetimler ve kamu ihaleleri gibi yollardan komisyonculuk esasına dayalı olarak yağmalanmasından karşılanmakta. Komisyonculuk (political brokerage) işi kurumsallaşmıştır. Sağcı solcu tanımaz. Ulusal veya yerel iktidara erişme imkânı bulmuş ve bu sayede komisyon alma imkânına erişmiş bütün partilerde karşımıza çıkar. Buralarda yağmalanan kamu kaynaklarının miktarı trilyonlarca lirayı bulduğu için, Hazine yardımı devede kulak kalmıştır.
4. 1960’ların sonlarından bu yana Türkiye’de Hazine yardımını düzenleyen yasal süreçte Hazine yardımını hak etme koşulları sürekli değiştirilmiştir.
Hazine yardımı siyasette güçlünün güçsüze karşı bir silahı olarak kullanılmıştır Ya da günümüzde görüldüğü üzere PKK’nın yasal partisi olduğu iddiasıyla kapatma davası sürekli uzatılan HDP’nin Türk milleti tarafından fonlanması gibi trajikomik vakadır.
5. Hazine yardımı parti içi demokrasiyi de sakatlamaktadır. Üyelerin kendi partilerine sahip çıkma ruhunu öldürmektedir. Genel merkez yöneticilerinin kararları üye denetimine açma, onları siyasetin parçası yapma görevlerini yok etmiştir.
Hazine yardımı ve diğer kayıt dışı gelir kaynakları ile yürütülen bir siyasal hayat, özünde kamusal sorumluluk üzerine dayanan siyaseti yok etmiştir. (1)
6. Siyasal partiler yasasında (Mad:66,fıkra:2)olan “..yukarıdaki fıkranın dışında kalan gerçek ve tüzel kişilerin her birinin bir siyasi partiye aynı yıl içerisinde iki milyar liradan fazla kıymette ayni veya nakdi bağışta bulunması (Ek ibare: 2/1/2003-4778/8 md.) veya yayınları kullandırması yasaktır.” ibaresi kaldırılmalıdır. Mevcut yasa, siyasal partileri gelir kalemleri açısından önce boğmakta, sonrasında hayat kendi hükmünü yürüttüğü için kayıt dışı bir finansman süreci işlemektedir.
İsteyenin istediği kadar ayni veya nakdi bağışta bulunmasına olanak verecek düzenleme yapılmalıdır.
Tamam da milletin gönlünde yatan bu yasal düzenlemeleri kim/ler yapacak?
Meclisteki partiler mevcut durumdan ve maaşları/özlük haklarından mesutlar.
İşte zurnanın zırt dediği yer burasıdır.
( Bu derleme Atakan Hatipoğlu’nun “Hazine yardımı işlevsiz ve zararlıdır” yazısının özetidir.)