TÜRK İNKILÂP TARİHİ ENSTİTÜSÜ
Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı döneminde, Türk Devrimi’ni araştırmak, aktarmak ve asıl olarak yeni Türk devletini kalıcı kılmak genel amacına dönük olarak 15 Nisan 1942’de tarihinde kabul edilen 4204 sayılı yasa ile kurulmuştur.
Enstitü’nün kuruluş amacı, yasada şu şekilde belirtilmiştir: “Türk İstiklâl Savaşı, Türk İnkılâbı ve Türkiye Cumhuriyet rejiminin dayandığı esaslar hakkında her türlü araştırmalarda bulunmak; bu konularla ilgili belgeleri ve yayınları toplayarak kütüphane ve müzeler meydana getirmek ve bir arşiv kurmak; Türk İnkılâp ve Rejimini memleket içinde ve dışında tanıtmak için dersler ve konferanslar vermek ve her türlü yayınlarda bulunmak…”
Bu amaçlar doğrultusunda çalışmalarına başlayan Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, İkinci Dünya Savaşı’nın zor koşullarına karşın Cumhuriyet Tarihi ile ilgili çok sayıda arşiv belgesi, kitap ve eşya toplamaya başlamış ve günümüzde sahip olduğu kütüphane, arşiv ve müzesinin temellerini atmıştır.
Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün yanı sıra, dönemin önemli şahsiyetlerinden birisi olan Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel de, Enstitü’nün kuruluşuyla özel olarak ilgilenmiş ve kuruluş sonrasında da bu kuruma verdiği önemi 7 Kasım 1942 tarihinde yaptığı konuşma sırasında, “Türk İnkılâbı gibi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü de Türk Milletinin malı ve şerefidir” diyerek ortaya koymuştur.
Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, kuruluşunda öngörülen hedeflerin yanı sıra, 1982 yılında belirlenen yeni statüsü doğrultusunda, Ankara Üniversitesi’nde lisans düzeyinde okutulan ortak zorunlu derslerden olan Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi dersinin koordinatörlüğünü yapmakta, yüksek lisans ve doktora programları yürütmektedir.
Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü’ne bağlı Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Anabilim Dalında yürütülen yüksek lisans eğitiminin hedefi, öğrencilerin bilimsel araştırma yaparak bilgilere erişme, bilgiyi değerlendirme ve yorumlama yeteneği kazanmasını sağlamaktır.
Doktora öğretiminin hedefi ise öğrenciye bağımsız araştırma yapmak, bilimsel olayları geniş ve derin bir bakış açısı ile irdeleyerek yorum yapmak ve yeni sentezlere ulaşmak için gerekli bilimsel yöntemleri uygulayabilme becerisi ve yeteneği kazandırmaktır.
Eğitim ve öğretim faaliyetlerinin yanı sıra arşiv ve kütüphanesi ile her düzeydeki araştırmacıya hizmet veren Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, bünyesindeki Devrim Tarihi Müzesi ile de toplumun bilgilenmesine dönük çalışmalara doğrudan katkı sağlamaktadır. Enstitünün kütüphanesinde 10.000’e yakın kitap, arşivinde dijital ortamda yaklaşık 100.000 belge, çok sayıda fotoğraf ve pul ile bazı gazetelerin koleksiyonları bulunmaktadır.
Enstitü, kuruluşundan itibaren çok sayıda eserin hazırlanmasına ve basılıp dağıtılmasına doğrudan katkıda bulunmuştur. Süreli yayını olan “Atatürk Yolu” dergisi, yılda iki kez (Bahar-Güz) yayınlanmaktadır. Atatürk Yolu Dergisi, Mayıs 2002 tarihinden itibaren “Hakemli Dergi” statüsünde yayınını sürdürmekte olup, ULAKBİM, EBSCO ve ASSOS gibi ulusal ve uluslararası indekslerde taranmaktadır.
Enstitüsü’nün kuruluşundan itibaren Ord. Prof. Dr. Enver Ziya Karal, Prof. Dr. A. Afet İnan, Prof. Dr. Nejat Kaymaz, Prof. Dr. Yaşar Yücel, Prof. Dr. Aydın Taneri, Prof. Dr. Mustafa Kafalı, Prof. Dr. Hasan Köni, Prof. Dr. Hikmet Yavuz Ercan ve Prof. Dr. Temuçin Faik Ertan Enstitü Müdürlüğü görevini yürütmüştür.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ TÜRK İNKILÂP TARİHİ ENSTİTÜSÜ / TURKISHFORUM – ABDULLOAH TÜRER YENER