Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’nın, maden ocakları ve madenciliğe dayalı sanayi tesislerinde iş sağlığı ve güvenliği programlı teftiş sonuç raporların da eksiklikler tek tek yer aldı. Ancak bakanlığı, raporuna karşın hiçbir önlem alınmadığı ortaya çıktı. Raporlarda mevzuata aykırı hususlar tespit edildi, “madenlerde meydana gelen iş kazası sayısının artmasının kuvvetle muhtemel olacağı” açıkça ifade edildi.
İzmir Tabip Odası üyesi Dr. Ergün Demir ve İstanbul Tabip Odası üyesi Dr. Güray Kılıç, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın madenlere ilişkin 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait raporlarında tespit edilen mevzuata aykırı hususları derledi. Demir ve Kılıç, 2019 raporunun sistemde olmamasına da dikkat çekti. Teftiş yapılan 273 işyerinden sadece 28’inde toplu iş sözleşmelerinin yürürlükte olduğu ifade edildi. Madenilerde tespit edilen hususların bazıları şöyle:
– Nefeslik (Ocaktaki havanın giriş ve çıkış yolu) ile ayak haricinde çalışma yapılan diğer kısımlarda sensör bulunmuyor. Hava dönüş yolunda sensör yok. Hidrojensülfür (zehirli gaz) ve sıcaklık ölçen sensörler yok.
Yeraltında bulunan elektrikli ekipmanların Atex uygunluk belgesi bulunmuyor.
– Ocak içerisinde haberleşme sistemi, ocağı tümüyle kapsayacak şekilde değil. Ayrıca yerüstü merkezi gaz izleme sisteminin ocak içiyle haberleşme bağlantısı yok.
– Gaz oranı sınır değerlere ulaştığında uyarı verecek uygun nitelikte sesli ikaz sistemi yok. Merkezi gaz izleme sistemi bulunmuyor.
– Havalandırma sisteminin bağlı bulunduğu yedek güç kaynağı elektrik kesildiğinde otomatik olarak devreye alınmıyor.
– İşyerinde nem ve sıcaklık ölçümü yapılmıyor.
– Ocakta yeterli temiz hava sağlanmamakta.
– Kömürün hava ile temasını önleyecek önlem alınmamış. Taş ve kömürün kesildiği bölgelerde yangına ve kömürün tutuşmasına karşı önlem yok.
Gaz kaçağı, göçük veya su baskını ihtimali olan bölgelerde çalışanların korunması ve güvenli bir çalışma ortamı sağlanması için bir planı hazırlanmamış.
– Çalışanlara solunum cihazlarının kullanımı ile ilgili eğitim verilmemiş.
– Yanıcı toz veya grizu patlamalarının yayılmasına karşı patlama barajları bulunmamakta.
-Yangından korunma planı hazırlanmamış.
– İlkel üretim tekniklerinin kullanıldığı sektörde, modern üretim yöntemlerinin kullanılmamasının havalandırma, patlama konularına işyerlerinde gerekli önemin verilmemesinin ve işyerlerinde sürekli iyileştirme yapılmamasının iş güvenliği açısından ciddi riskler barındırdığı gözlendi. Tekrarlanan iş sağlığı ve güvenliği ihmallerinin iş kazası sayısını artırması muhtemel.
-İşçilere mesleki eğitimin verilmediği, bu doğrultuda gerekli altyapının oluşturulmadığı gözlenmekte. İşverenlerce eğitimin zaman kaybı ve gereksiz yere katlanılan bir maliyet olarak algılandığı gözlenmiştir.