23 AĞUSTOS’TA BUGÜNE AİT CUMHURİYET TARİHİYLE İLGİLİ İKİ ÖNEMLİ ANIMSATMA
1- 23 Ağustos 1921’de başlayan Sakarya Meydan Savaşı 13 Eylülde Türk Ordusunun utkusuyla sonuçlanmıştı.
2- 23 Ağustos 1925′te Mustafa Kemal şapkayı halka göstererek “ Bu serpuşun ismine şapka denir “ sözüyle Kastamonu’da kıyafet devriminin ilk işaretini verilmişti.
23 AĞUSTOS GÜNÜNE AİT CUMHURİYET TARİHİNDE İKİ ÖNEMLİ OLAYI ANIMSATMA
1-SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ
• Meclis Başkanı Mustafa Kemal’in 5 Ağustos 1921 tarihli kanun ile Başkomutanlık yetkisi süresiz uzatılır.
• Yokun yok olduğu süreçte Başkomutan 7-8 Ağustosta Tekâlif-i Milliye Emirlerini yayınlanır.
• Yunan Ordusunun 23 Ağustos 1921 tarihinde saldırısı ile başlayan savaş 22 gün,22 gece sürer ve 13 Eylül 1921’de Türk ordusunun utkusuyla sonuçlanır.
• TBMM Orduları Başkomutanı Mustafa Kemal Paşanın ‘Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır.’ tarihi emrini bu savaşta vermiştir.
• SAVAŞIN SONUÇLARI:
– Yenilen Yunan ordusu savunma durumuna geçer.
– TBMM ile ilgili halktaki tereddüt güvene evrilir.
– Mustafa Kemal’e TBMM 19 Eylül 1921 tarihli yasa ile Müşir (Mareşal) rütbesi ile Gazi unvanı verilir.
– İkinci İnönü( 23.3/1.4.1921) savaşı sonrası çekilmeye başlayan İtalyanlar, Sakarya Savaşı’ndan sonra, Anadolu topraklarını tamamen boşaltır.
– SSCB ile imzalanan Kars Antlaşması(13.10.1921) ile doğu sınırımız güvenceye kavuşur.
– Fransa ile Ankara Antlaşması (20.10.921) imzalanır.
– İngiltere ile yapılan esir değişimi anlaşması ile (23.10.921) Malta’daki Türk esirleri serbest bırakılır.
– Ukrayna ile dostluk Antlaşması (2.1.922) imzalanır. ( 1 )
2-BU SERPUŞUN İSMİNE ŞAPKA DENİR!
•Türkiye Cumhuriyeti halkı; fikriyle zihniyle medeni olduğunu isbat ve izhar etmek mecburiyetindedir
• Medeniyim diyen Türkiye Cumhuriyeti halkı aile hayatiyle, yaşayış tarzıyle medeni olduğunu göstermek mecburiyetindedir.
• Ayakta iskarpin veya fotin, bacakta pantolon, yelek, gömlek, kravat, yakalık, caket ve bittabi bunların mütemmimi olmak üzere başta siperi şemsli serpuş.
• Bunu çok açık söylemek isterim:
– Bu Serpuşun İsmine Şapka Denir.
– Yunan serpuşu olan fesi giymek caiz olur da, şapkayı giymek neden olmaz ve yine onlara, bütün millete hatırlatmak isterim ki, Bizans papazlarının ve Yahudi hahamlarının kisvei mahsusası olan cübbeyi ne vakit, ne için ve nasıl giydiler?(İnebolu Şapka Söylevi’nden 27.8.925)
• Efendiler ve ey millet iyi biliniz ki Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, mensuplar memleketi olamaz. En doğru ve en hakiki tarikat, tarikatı medeniyedir.
– Medeniyetin emir ve talep ettiğini yapmak insan olmak için kafidir.
– Bir heyeti içtimaiye, bir millet, erkek ve kadın denilen iki cins insandan mürekkeptir.
– Kabil midir ki, kitlenin bir parçasını terakki ettirelim. Diğerini müsamaha edelim de kitlenin heyeti umumiyesi mahzarı terakki olabilsin?
– Mümkün müdür ki, bir camianın yarısı topraklara zincirlerle bağlı kaldıkça diğer kısmı semalara yükselebilsin?
– Şüphe yok; terakki adımları, dediğim iki cins tarafından beraber arkadaşça atılmak ve iş terakki ve teceddütte birlikte Kat’i merahil edilmek lazımdır.
-…Bazı yerlerde kadınlar görüyorum ki, başına bir yemeni, peştamal veya buna mümasil bir şeyler atarak yüzünü gözünü gizler ve yanından geçen erkeklere karşı ya arkasını çevirir veya bir yere oturarak yumulur.
– Bu tavrın mana ve medlülü nedir?
Efendiler, medeni bir millet anası, millet kızı bu garip şekle bu vahşi vaziyete girer mi? Derhal tashihi lazımdır. (Kastamonu Söylevi’nden-30.8.1925) (2 )
Aşağıdaki bağlardan daha geniş bilgi okunabilir .
Okuma,düşünme özgürlüğünü kazananlara ne mutlu … 22.8.2022P.tesi
(1)https://www.milliyet.com.tr/gundem/sakarya-savasi-meydan-muharebesi-kisaca-ozeti-tarihi-sonuclari-onemi-nedenleri-ve-sonuclari-6265499
(2)http://www.kastamonu.gov.tr/ataturkun-kastamonuya-gelisi—sapka-ve-kiyafet-devrimi