Akkuyu, her iş özel sermaye eliyle olmaz

Türkiye, Ruslarla Rusya’da komünizm varken de çok yatırım yaptı. Hatta şöyle diyebiliriz Cumhuriyet dönemi bir yatırımlar dönemiydi.

Sanayi yatırımlarının ya da “Ağır Sanayi” denilen Seydişehir, Aliağa, İSDEMİR gibi Batının yatırım için borç ve teknoloji vermediği yatırımları, Ruslarla birlikte yapılmıştır.

O dönemlerde, Amerikalıların ya da Almanların yaptığı bir tek ağır sanayi tesisi göremezsiniz.

İSDEMİR yani İskenderun Demir Çelik tesislerinin kuruluşunda bulunmam sebebiyle bu süreci tanıyanlardan birisiyimdir.

Bu tür işlerde, kazı, hafriyat, çelik konstrüksiyon, işleri müttehitlere ihale ederek yapabilirsini/verebilirsiniz. Lakin denetleme işleri ve gizlilik gerektiren işleri, özel sermayenin denetimine veremezsiniz.

İyi anlaşılsın diye söyleyeyim. Ordunun savunma planlarının yapılmasını, özel sermaye sahiplerine veremezsiniz. Saldırı planlarının yapılmasını sermaye veremezsiniz.

Akkuyu Nükleer Santralinde, yapılan en büyük hata budur. Denetleme hizmetleri özel sermayenin denetimine verilmiştir.

İşin teknolojisini veren ve yatırımını yapan Rusya ile Türk devleti arasına, özel sermayeyi koymaktır.

Özel sermaye karını maksimize etmek için işin gereği olmayan işlere de el atacağından, işin ana felsefesi ortadan kaybolmaya başlar.

Devletimiz ile Rusya arasına koyacağınız her özel şirket kendi çıkarı ne gerektiriyorsa onu yapacaktır. Hatta yasal olmayan işler de dahil.

Biz İSDEMİR’İ yaparken, Amerikalı mühendisler fabrikayı gezmeye geldiğinde resim çekmelerine bile müsaade etmezdik.

Çünkü yapılan sözleşmede bu tür işlerin, yani teknolojik hırsızlıkların, büyük getiri getirdiği yerlerde, denetimi ve gizliği devlet sağlamalıdır.

Aksi taktirde, suçsuz insanlar zor durumda kalırlar.

İSDEMİR kurulurken biz bunu sağlamıştık. Hem teknoloji transferi hem de teknolojiyi özümseme fırsatımız olmuştu.

Zaten özelleştirilene dek, üretimi de devlet bizim gibi mühendisleri kullanarak gayet de güzel yapmıştı.

Akkuyu’da işin uzaması, Ruslarla olan ilişkilerin bu alanda bozulmasının asıl nedeni, aradaki devlet adına iş yapan özel sermayeden kaynaklandığı anlaşılmaktadır.

Acilen İSDEMİR’deki modele dönülmelidir.

Rusların yatırım yapmalarını sürdürülebilir kılınmasının anahtarı budur. Devletten devlete ilişki kurulmasıdır.

Araya başka çıkarlar sokulmamalıdır. Aksi taktirde projenin getirisi azalır.

13 Ağustos 2022