İstatistikler dünya üzerinde 5-14 yaş grubu arasında 250 milyon çocuk işçi olduğunu söylerken 12-17 yaş grubundaki milyonlarca çocuğun okula devam edemediğini ortaya koymaktadır.
Türkiye’de 2 milyonun üzerine çocuk işçimiz var…2013 ten 2018 e kadar kadar onlardan 319 u iş cinayetlerinde öldürülmüş…Çünkü köylerde tarlada ya da hayvan gütmek için çalışan çocukları kimse çocuk işçiden saymıyor.
Günümüzde çocuk hakları ile ilgili olan uluslararası belge 20 Kasım 1989 tarihinde Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen ve 193 ülke tarafından onaylanmış olan Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmedir.
Çocuk hakları, kanunen veya ahlaki olarak dünya üzerindeki tüm çocukların doğuştan sahip olduğu haklar; Cinsiyet, din, dil, ırk ve sosyal statüye bakılmaksızın çocukların güvenli ve sağlıklı koşullarda barınması ilkeleri üzerine kurulan sözleşme,uluslararası platformda mutabakata varılmış,değiştirilmesi mümkün olmayan standartları ve yükümlülükleri içermektedir.
Dini,dili,ırkı,nerede doğduğu,cinsiyeti ne olursa olsun,çocuk dünyanın her yerinde çocuktur.
1920 yılında Cenevre’de “Uluslararası Çocuklara Yardım Birliği” adında özel bir örgüt kurulmuş ve bu örgüt 1923 yılında “Cenevre Çocuk Haklar Bildirgesi”ni yayınlamıştır.
Bu bildirgede, çocukların “yaşama, gelişme, beslenme, yardım görme, istismardan korunma” hakları güvence altına alınmıştır.
Çocuk Hakları Sözleşmesinin oluşumu, 1924 Cenevre Çocuk HaklarıBildirgesi ve 1959 Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Bildirgesine dayanır.
Ülkemizde eğitim sistemini her gün biraz daha geriye götürerek, tarlada, fabrikada, sokakta çalıştırarak eğitim haklarını ellerinden almışız.935 bin 832 kız,bir milyon 38 bin erkek ,toplam bir milyon 973 bin 874 çocuğun eğitim dışında olduğunun farkında mısınız!
Hayatını kaybeden 30 işçiden birisinin çocuk olduğunu bilsen kılın kıpırdar mıydı? 2 milyon çocuk işçinin % 80 ni kayıt dışı çalıştırılıyor.
Hükümet çıraklık kanunları çıkarıyor,işte taşaron olarak çalıştırılan bu çocuklar için.Bunlar MEB nın resmi verileri…Çocuk işçilerde dünya ikincisiyiz.
Afrika da ,Endonezya da açlıktan ölen çocukların yanında,Çin de günde 5 sente çalıştırılan çocuklar için ne düşünüyorsunuz.
“Çocuk işçiliği” çoğu kez çocukları çocukluklarını yaşamaktan alıkoyan, potansiyellerini ve saygınlıklarını eksilten, fiziksel ve zihinsel gelişimleri açısından zararlı işler olarak tanımlanır.
Buna göre çocuk işçiliği şunları kapsar:
Çocuklar için zihinsel, fiziksel, toplumsal ya da ahlaki açılardan tehlikeli ve zararlı işler
Okula düzenli devam etmelerini engelleyerek eğitimlerini;okullarından erken ayrılmalarına yol saçacak işler.
Çocukları okullarıyla aşırı uzun süren ve ağır işleri beraber yürütmek zorunda bırakan işler.
En aşırı biçimleri düşünüldüğünde çocuk işçiliği çocukları köleleştirir, ailelerinden ayırır, onları ciddi tehlikelerle, hastalıklarla karşı karşıya bırakır, çok küçük yaşlarda büyük kentlerin sokaklarında kendi başlarının çaresine bakacak duruma düşürür. Belirli “çalışma” biçimlerinin “çocuk işçiliği” sayılıp sayılmayacağı çocuğun yaşına, yapılan işin türüne ve aldığı zamana, gerçekleştiği koşullara ve ülkelerin bu alanda gözettikleri hedeflere bağlıdır.
Dolayısıyla yanıt hem ülkeden ülkeye hem de belirli bir ülkede sektörden sektöre farklılık gösterir.
En kötü biçimlerdeki çocuk işçiliği
Çocuk işçiliği çok farklı biçimler alabilirken, öncelik, 182 sayılı ILO Sözleşmesi’nin 3’üncü maddesinde tanımlanan en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliğine hemen son verilmesidir:
Çocukların alım- satımı ve ticareti, borç karşılığı veya bağımlı olarak çalıştırılması ve askeri çatışmalarda çocukların zorla ya da zorunlu tutularak kullanılmasını da içerecek şekilde zorla ya da mecburî çalıştırılmaları gibi kölelik ve kölelik benzeri uygulamaların tüm biçimlerini;
Çocuğun fahişelikte, pornografik yayınların üretiminde veya pornografik gösterilerde kullanılmasını, bunlar için tedarikini ya da sunumunu;
Çocuğun özellikle ilgili uluslararası anlaşmalarda belirtilen uyuşturucu maddelerin üretimi ve ticareti gibi yasal olmayan faaliyetlerde kullanılmasını, bunlar için tedarikini ya da sunumunu;
Doğası veya gerçekleştirildiği koşullar itibariyle çocukların sağlık, güvenlik veya ahlaki gelişimleri açısından zararlı olan işler
Doğası gereği ya da gerçekleştiği koşullar nedeniyle çocuğun fiziksel, zihinsel ya da ahlaki iyi olma halini tehlikeye düşürecek işler “tehlikeli işler” olarak tanımlanır.
Gerçekler ve sayılar
Dünyada çalışan çocukların sayısı 2000 yılından bu yana üçte bir azalarak 246 milyondan 168 milyona inmiştir. Bu çocukların yarıdan fazlası, yaklaşık 85 milyonu tehlikeli işlerdedir (bu sayı 2000 yılında 171 milyon idi).
Çocuk işçi sayısının en fazla olduğu bölgeler bugün de Asya ve Pasifik’tir (hemen hemen 78 milyon ya da toplam çocuk nüfusun %9,3’ü). Bununla birlikte, Sahra Güneyi Afrika çocuk işçiliğinin en yaygın görüldüğü bölgedir (59 milyon, %21).Latin Amerika ve Karayipler’deki çocuk işçi sayısı 13 milyon X(%8,8), Orta Doğu ve Kuzey Afrika’daki ise 9,2 milyondur (%8,4).Amerika Kıtaları 11 milyon, Avrupa ve Orta Asya 6 milyon
Tarım, çocuk işçiliği açısından açık ara en başta gelen sektördür (98 milyon ya da toplam çocuk işçilerin %59’u), ancak hizmet (54 milyon) ve sanayi (12 milyon) sektörlerindeki çocukların çoğu kayıt dışı ekonomide çalışmaktadır.
Erkek çocuklar arasında çocuk işçiliği 2000 yılından bu yana %25 azalırken kız çocuklarda bu azalma %40’tır.
Çocuk işçiliğinin sektörlere göre dağılımında ise, tarım açık arayla en büyük paya sahip; dünyadaki çocuk işçilerin %71’i ve mutlak sayı olarak 108 milyon. Hizmet sektöründe 26 milyon, sanayi de ise 18 milyon çocuk çalışıyor.
5 ila 11 yaş arasındaki çocuklar, çocuk işçilerin en büyük kısmını, aynı zamanda tehlikeli işlerde çalışanların da büyük kısmını oluşturuyor. Çocuk işçilerin %48’i 5-11 yaş grubunda, %28’i 12-14 yaş grubunda ve %25’i de 15-17 yaş grubunda bulunuyor.
ILO, 1919’dan beri 187 üye Devletin hükümetlerini, işverenlerini ve işçilerini bir araya getiren tek üçlü BM kuruluşudur.Tüm kadınlar ve erkekler için insana yakışır işi teşvik eden çalışma standartları belirlemek, politikalar geliştirmek ve programlar tasarlamak.
ILO’nun benzersiz üçlü yapısı, sosyal ortakların görüşlerinin çalışma standartlarına, politika ve programların şekillendirilmesine yakından yansımasını sağlamak için işçilere, işverenlere ve hükümetlere eşit söz hakkı verir.
ILO’nun temel amaçları, işyerinde hakları geliştirmek, insana yakışır istihdam fırsatlarını teşvik etmek, sosyal korumayı geliştirmek ve işle ilgili konularda diyaloğu güçlendirmektir.
Çocuk işçiliğiyle mücadele yol ayrımında
Uluslararası Çalışma Örgütü Genel Direktörü Guy Ryder, 2022 Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü için yaptığı açıklamada, şimdi hükümetlerin yaptığı seçimlerin milyonlarca çocuğun hayatını değiştireceği veya bozacağı konusunda uyarıyor. Zor zamanlarda ailelere gelir güvencesi sağlayan sosyal korumanın çocuk işçiliğini önlemede en güçlü önlemlerden biri olduğunu söylüyor.
12 Haziran, “Çocuk İşçiliğine Son Vermek İçin Evrensel Sosyal Koruma” temasıyla Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü olarak kutlanıyor. Bu gün, ILO, bileşenleri ve ortaklarıyla birlikte, sağlam sosyal koruma tabanları oluşturmak ve çocukları çocuk işçiliğinden korumak için sosyal koruma sistemlerine ve planlarına daha fazla yatırım yapılması çağrısında bulunuyor
COVID-19 pandemisi ile çocuk işçiliğine karşı küresel ilerleme ilk kez durdu ve milyonlarca çocuk çocuk işçiliğine itilme riskiyle karşı karşıya kaldı. Artık hükümetler, sosyal ortaklar ve işletmeler – ulusal ve çok uluslu, küçük, orta ve büyük ölçekli – çocuk işçiliği ile mücadelede ve mevzuat ve/veya kanun uygulamadaki boşluklar dahil olmak üzere temel nedenlerini ele almada kritik bir role sahipler.
Ekonomi, örgütlenme özgürlüğü ve toplu pazarlık eksikliği, yoksulluk ve yetersiz sosyal koruma, ayrımcılık, eğitim eksikliği ve sürdürülemez iş uygulamaları. Çok Uluslu Şirketler ve Sosyal Politikaya İlişkin Üçlü İlkeler Bildirgesi’nin (MEB Bildirgesi) ilgili tavsiyelerini vurgular.
Çocuk işçiliğine karşı güvenlik açıkları
Özellikle savunmasız çocuk gruplarının ve onların özel ihtiyaçlarının belirlenmesi, çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılması için esastır. Bu özet, her biri çocuk işçiliğine karşı savunmasızlığın önemli bir alanını ele alan dört çalışmadan elde edilen önemli bulguları bir araya getiriyor: iklim değişikliği, kriz durumları, yerli halklar ve kayıt dışılık.
Çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılmasında sosyal korumanın rolü: Kanıtların gözden geçirilmesi ve politika sonuçları
Yeni ILO-UNICEF raporu, sosyal korumanın çocuk işçiliğiyle mücadeledeki gücü hakkında en son araştırmaların söylediklerinin titiz bir incelemesini sunuyor. Ailelere krizleri atlatmaları için doğrudan yardım sağlamak, çocuk işçiliği ve çocuk evliliği gibi olumsuz başa çıkma stratejilerini azaltmaya yardımcı olabilir.
Çocuk İşçiliği Dünya Raporu
2025 yılına kadar çocuk işçiliğinin sona erdirilmesi: Politika ve programların gözden geçirilmesi
Uluslararası toplum, günümüz dünyasında çocuk işçiliğinin devam etmesinin kabul edilemez olduğunu beyan etmiş ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nde 2025 yılına kadar her türlü çocuk işçiliğini ortadan kaldırma taahhüdünü yenilemiştir. Bu rapor, bir analiz sunarak bu çabaya katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. eğilimlerin ve kanıta dayalı politika çözümlerinin tartışılması.
Yerel topluluklardan gönüllüleri dahil ederek, Çocuk İşçiliği İzleme Sistemleri risk altındaki çocukları tespit edip izleyebilir ve onları destek hizmetlerine yönlendirebilir Ayrıca, çocuk işçiliğine karşı farkındalığın artırılmasına ve toplumun tutumlarının değiştirilmesine yardımcı olurlar.
Çocuk işçiliği: CLEAR Projesi
Çocuk işçiliğini azaltmak için ülke düzeyinde katılım ve yardım (CLEAR) Projesi
Ne zaman: 1 Kasım 2013 – 30 Kasım 2017
Geliştirme ortakları: Amerika Birleşik Devletleri, Çalışma Bakanlığı
Bütçe: 7.700.000 ABD Doları
Proje kodu: GLO/13/22/ABD
Kişi(ler): ipec@ilo.org
Proje aralarında Bangladeş, Paraguay, Filipinler, Surinam veUganda’nın bulunduğu 10 ülkeyi,çocuk işçiliğinin en kötü biçimlerini ortadan kaldırmak için hedefe yönelik eylemlerde bulunmaları için destekleyecek. Bu, yasama, yürütme, izleme, ulusal eylem planlarının geliştirilmesi ve uygulanması alanlarında kritik olarak ihtiyaç duyulan ve teknik rehberlik desteğinin sağlanması ve çocuk işçiliği üzerinde etkisi olan politikaların ve sosyal programların daha iyi uygulanmasıyla sağlanacaktır.
Projenin 4 bileşeni vardır:
Bileşen 1: Ulusal yasal çerçevenin uluslararası standartlarla uyumlu olması için en kötü biçimleri de dahil olmak üzere çocuk işçiliğine ilişkin ulusal mevzuatın belirli yönlerini iyileştirmek.
Bileşen 2:Ulusal teftiş sistemlerinin kapasitesini geliştirerek ve çocuk işçiliği izleme sistemlerini kurarak/geliştirerek çocuk işçiliği ile ilgili yasa ve politikaların izlenmesini ve uygulanmasını iyileştirmek.
Bileşen 3: Çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılmasına ilişkin Ulusal Eylem Planlarını geliştirmek, onaylamak, benimsemek ve uygulamak için ulusal kapasiteyi oluşturmak.
Bileşen 4: Ulusal ve yerel politika ve programların uygulanmasını geliştirmek ve temel eğitim politika ve programları, mesleki eğitim, sosyal koruma hizmetleri, istihdam yaratma ve yoksulluk gibi çocuk işçiliği üzerinde olumlu etkisi olacak sosyal politika ve programları iyileştirmek azaltma girişimleri.
Çocuk işçiliğine karşı mobil uygulama
Bu uygulama, işletme yöneticilerinin ve denetçilerin, çocuk işçiliği gerektirmeyen bir operasyon sağlamalarına yardımcı olacak etkileşimli kontrol listeleri oluşturmalarına olanak tanır.
Altı kategoriye ayrılmış toplam 18 kontrol noktası vardır. Her kontrol noktası, harekete geçmek için en iyi uygulama önerilerini sunar.
Çocuklar bu dünyanın geleceği,onların fiziken ve ruhen sağlıklı yetişmesi gerekirken biz oyun oynayacakları yaşta onları çalıştırıp,dünyalarını yıkıyoruz.Bırakın çocuklarımız umutları ve hayalleriyle yaşasın.Her birimiz deniz yıldızı misali bir çocuk kurtarmayı deneyelim en azından.