PARACIKLAR DÜNYASI KIPIR KIPIR…(I)
Dr. Noyan UMRUK
Tek kutuplu bir dünya oluşturulurken, özellikle Bush yönetimi döneminde ivme kazandırılmış olan ve devam eden süreç, kısaca “Amerikan sacayağı” şu dört ayaktan oluşuyordu :
*Teknoloji tekelini elinde tutan silah gücü, askeri güç…
*Kültürel alanda, tek dile-İngilizcenin yaygınlaştırılmasına dayanan küresel etki alanlarının genişletilmesi, Holivut’un da etki alanındaki kültür emperyalizmi…
*Sosyo-politik alanda, finans kapitalin büyük çoğunlukla müridi olduğu evangelist-siyonist dünya görüşü denetiminde, yakınlaştırılmış bir dinle” insanlığın, küresel imparatorluğa uyumunun sağlanması,
*Ekonomik alanda, silah, ilaç, uzay ve iletişim endüstri ve teknolojilerinin desteğinde tek para birimine dayanan küresel hegemonya,
Dolar hegemonyasının öyküsü
Bu bağlamda 1971 yılı çok önemli…
Başkan Nixon döneminde, sürekli finansal ve ticari açıkların ABD altın stoklarını eritmesi nedeniyle, ABD Hazinesi’nin elinde bastığı doları karşılayacak büyüklükte altın rezervi kalmamıştı. Bretton Woods Anlaşmasının 1ons altın=35 dolar paritesi-ölçütüne göre dolar basılabilmesi (emisyona çıkarılması) zorunluğunun 27 yıllık ömrü sona erdirildi. Dolar ve başlıca döviz fiyatları artık piyasa güçlerince belirlenecekti. Böylece ABD, doları karşılıksız basarak istediği gibi dünyaya dağıtmak imkanına kavuşurken, dolar dünya merkez bankalarının rezerv parası oluyordu.
Yine yıl 1971… ABD “Petro Dolar” yöntemini icat etti… Önce 1973’te Suudi Arabistan ile ardından da petrol ihracatçısı ülkelerin kuruluşu olan OPEC ile dünya petrol ticaretinin “ABD Doları” ile yapılması anlaşmasını yaptı. Ve bundan sonra da ABD Doları, “Petro Dolar” niteliğini kazanması ve dünyanın vazgeçilmez ihtiyacı petrolün ABD Doları’na mahkûm edilmesi sayesinde, doları “Karşılıksız” olarak basmaya başladı. Ve ABD’nin Dünya İmparatorluğu’nun silah gücünden sonraki bir diğer ayağı da sağlamlaştırılmış oldu
Ancak, evdeki ya da ekonomik alandaki hesap çarşıya uymadı. Bakın, neler oldu: A.B.D. 2007/8 finans krizinden bu yana 12 Trilyon doları aşan kurtarma paketleri uygulayıp;(1)
Gayri Safi Milli Hâsılasının sadece yüzde 13’ünü üretirken
Dış ticaret açığı 630 milyar dolara dayanmış durumda.
Ulusal borcu 7,4 trilyon dolar.
Her gün 1 milyar dolar nakit paraya ihtiyaç var.
Sadece Çin’den alınan borç 83 milyar dolar.
Böylece, ABD’de başlayan, bir bölümü sanal ekonomide patlayan, “şebeke suyuna kanalizasyonu da karıştıran” finansal kriz, dolar ekseninde öngörülen ekonomik hegemonyayı iyice tartışılma sürecine sokuyordu.
Mücadele kızışarak devam ediyor…
Öte yandan bir film de Avrupa Birliği’nin, ortak para birimi “Euro’ya geçişi ile başlıyor… Avrupa Birliği’nin, ortak para birimi “Euro’ya geçişi de bir “Dolar Suikastı” olarak algılandı
Petro dolara ilk ihanet ve Saddam
İlk “İhanet” Irak’ta oldu. Irak’ın eski lideri Saddam Hüseyin 6 Kasım 2000 yılında, petrol ticaretinde ABD Doları yerine “Euro’yu kullanacağını açıkladı. ABD, petrol üretiminde dünya devlerinden biri olan Irak’ın bu “ihanet” üzerine İran ile savaştırdığı, Kuveyt’in üzerine yolladığı Saddam’ın defterinin dürülmesine karar verdi. Ve bilindiği gibi ABD, “toprağı bol olsun “George Bush döneminde, daha sonra yalan olduğu kesinlikle kanıtlanan, “Irak’ın kitle imha silahları ürettiği” yalanla bu ülkeyi darmadağın etti, 1,5 milyondan fazla Iraklı öldürüldü; Saddam da infaz edildi.
Avrupa’ya da ceza kesilmekte…
Avrupa Birliği’nin, ortak para birimi “Euro’ya geçişi de bir “Dolar Suikastı” olarak algılandı. Ama dünyanın gözü önünde, demokratik ülkelerden kurulu olan Avrupa Birliği’ni, Saddam gibi diktatörlükle suçlayarak ve kitle imha silahları üretiyor gibi gerekçelerle hemen cezalandıramazdı. Cezalandırma planlarını adım adım yürürlüğe koydu. Önce perde arkasından “Avrupa Birliği Anayasasının kabulünü ülkeler bazında el altından büyük bir psikolojik savaşla engellendi. Ardından birliğin en büyük üç gücünden biri olan İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılması yine İngiliz toplumu üzerindeki büyük bir psikolojik savaşla sağlandı. Şimdi de AB üyesi ülkeleri bölme operasyonu yürütülüyor. İspanya’da Katalonya’nın ayrılık hareketinin kuvvetlenmesinin arkasında ABD’nin Katalonya’daki “Bağımsızlık Referandumu” ile Barzani’nin “Bağımsızlık Referandumunun” aynı tarihlere denk gelmesi herhalde tesadüf değil… ABD, Avrupa Birliği’ni kuran Almanya ve Fransa ile de bu alandaki mücadelesini çeşitli yollardan sürdürüyor ve sürdürecektir. Çünkü Euro, ABD Doları karşısında bir “Alternatif Güç” haline gelmiştir. Ve bu güç ABD için mutlak şekilde mücadele edilmesi gereken bir güçtür.
Ve bunların hepsi ABD Dünya İmparatorluğu’nun iki ayağından biri olan “Dolar’ın gücünün tam anlamıyla tesisi için olacaktır.
Paracıklar dünyasındaki diğer karşıt kıpırdanışlar…
*Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt, Katar, Umman ve Bahreyn’in 1 Ocak 2010’dan itibaren “El Halici” adı verilen bir ortak para birimi oluşturmaya çalıştıkları söyleniyordu… Trump-Suudi kucaklaşması, ABD- İsrail-Suudi kuşağının pekiştirilmesi, Kaşıkçı cinayetine kadar uzanan süreçten sonra artık bu iş yavaşlamış gibi görünüyor… Ancak Ukrayna krizi, Rusya’nın doğal gaz ihracına “ruble koşulunu” sürmesi bu yöndeki olası gelişmeleri bir hayli ilginç kılıyor…
* Latin Amerika‘nın kendi ekonomik alanı içinde gittikçe gelişen bir yapılanma içinde olduğu, ortak para birimine doğru gittikleri biliniyordu. Venezuela, Arjantin başta olmak üzere L. Amerika’nın geldiği ya da getirildiği durum malum…
Ama yine de;
* Bu bağlamda, Arjantin’in Çin’den 10 milyar dolar karşılığı 70milyar yuan aldığını ve aralarındaki ticaretin bu para birimine göre yürütüleceği ifade ediliyor.
* Rusya Federasyonu, Kazakistan, Beyaz Rusya, Kırgızistan, Tacikistan’ın “Avrasya Ortak Para Birimi”ne geçiş çalışmaları yapıldığı basına yansıyor.
*Çin, Avrasya-Pasifik alanı için yeni bir para birimi öngörmektedir.
* Ayrıca Çin’in Brezilya ile ticaretinin Yuan üzerinden yapılacağı açıklanıyor…
* Türkiye ile Rusya Federasyonu aralarındaki ticaretin Ruble, TL. Üzerinden yapılması konuları gündemde …
*Aynı şekilde, Çin Büyükelçiliği müsteşarı Türkiye ile Çin arasındaki ticaretin Yuan ve TL üzerinden yapılmasını öneriyor…
* Son gelişmeler içinde, Haziran 2009 ayı ortalarında “BRİC” Brezilya, RF, Hindistan ve Çin’in iştiraki ile yapılan ekonomik zirvede, dolar yerine ikame edilecek yeni bir para birimi için çalışmalara başlanması hususunda görüş birliğine varılmıştı.( Bu yakınlaşma ile eş zamanlı olarak, Hindistan ve Çin hudut bölgesinde bazı ihtilafların çıkmış olması da anlamlıdır!!!)
*Ayrıca, Beyaz Rusya, RF ve Kazakistan’ın gümrük birliğine gitmeleri, gene RF, Kazakistan ve “Ukrayna’nın” aralarında buğday birliği oluşturacakları da aynı haberlerde yer almıştı.
*Putin, bu açılardan, Dünya Ticaret Örgütü ile karşı karşıya geliyor… Yeni bir para birimine oluşturulmasına ilişkin yaklaşım ve çabalara ABD şiddetle direniyor…
Görüldüğü gibi, dolara duyulan güven ve dünya rezerv para birimi olarak Bretton Woods’tan bu yana süre gelen dolar egemenliği, 2010’dan beri sürmekte olan küresel finansal krizin kaçınılmaz sonucu olarak derinden sarsılıyor… Bu süreç, ülkeleri yeni arayışlara, birlikteliklere yönlendiriyor, giderek itiyor…
Süreç bir taraftan yeni güç dengeleri arayışlarına neden olurken diğer yandan da, finans kapital üzerinden etkinlik sağlamayı amaçlayan politikalar ve stratejilere karşı çeşitli ülkelerin mukabil stratejiler oluşturmalarına neden oluyor…
Bu dolar şımarıklığının serbest piyasadaki yanıtı ise başta altın olmak üzere değerli maden fiyatlarındaki gelişmeler… Ülkelerin merkez bankaları, 2011’den itibaren yüksek hacımla altın alımlarını sürdürüyorlar…
Üzerinden uzun zaman geçti ama sonunda mali planda çok kutuplu dünyanın yeni temellerinin bazı başat çizgileri açığa çıkıyor.
Avrasya Ekonomik Birliği (EAEU) ve Çin, bağımsız bir uluslararası parasal ve finansal sistem için bir mekanizma tasarlama konusunda çalışıyorlar. EAEU, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Beyaz Rusya ve Ermenistan’dan oluşuyor, diğer Avrasya ülkeleriyle serbest ticaret anlaşmaları yapıyor ve Çin, Kuşak ve Yol Girişimi (BRI) ile aşamalı olarak birbirlerine bağlanıyorlar.
Fikir, Rusya’nın önde gelen bağımsız ekonomisti, Devlet Başkanı Vladimir Putin’in eski danışmanı ve EAEU’nun düzenleyici organı olan Avrasya Ekonomik Komisyonu’nun Entegrasyon ve Makroekonomi Bakanı Sergei Glazyev’den geliyor.
Oldukça diplomatik olarak Glazyev, küresel ekonomik yavaşlama ile ilişkili ortak zorluklar ve riskleri EAEU ülkeleri ve Çin’e karşı uygulanan kısıtlayıcı önlemlere bağlıyor.
Çin ve Rusya ciddi Avrasya güçleri olduklarından ve ABD tek kutuplu sistemini sarsmak için stratejilerini koordine etmeleri gerekiyor.
Avrasya sistemi, büyük olasılıkla, katılımcı ülkelerin ulusal para birimleri ve emtia fiyatları endeksinden hareketle yuan referans alınarak “yeni bir uluslararası para birimine” doğru yol alabilecektir.
EAEU, yalnızca BRI’ye katılan ülkeleri (örneğin, Kazakistan her ikisinin de üyesidir) değil, aynı zamanda Şanghay İşbirliği Örgütü’nün önde gelen oyuncularını da çekebileceğinden, Avrasya sistemi ABD dolarına ciddi bir alternatif olabilir ve de Batı Asyalı aktörlerin de –Türkiye, İran, Irak, Suriye, Lübnan – kaçınılmaz olarak ilgilerini çekebilir…
Orta ve uzun vadede, yeni sistemin yayılması ile ciddi ABD piyasa oyuncularının/stratejistlerinin bile içeriden çürümüş olduğunu kabul ettiği Bretton Woods sisteminin zayıflaması ile ABD doları ve emperyal hegemonya fırtınalı denizlerle karşı karşıya kalabilir…
Bana dondurulmuş altını göster…
Bu arada, Rusya’nın çözmesi gereken ciddi bir sorunu var. Rusya Maliye Bakanı, Rusya’nın altın ve döviz rezervlerinin yarısının tek taraflı yaptırımlarla dondurulduğunu doğruladı. Rus Merkez Bankasının, finans uzmanlarının, ulusun servetinin büyük bir kısmını, kolayca erişilebilecek ve hatta ‘Yalan İmparatorluğu’ (telif hakkı Putin) tarafından kolayca el konulabilecek yerlere yerleştirdiği akıllara durgunluk veriyor.
Süper Emperyalizm: Amerikan İmparatorluğunun Ekonomik Stratejisi’nin yazarı Hudson bu “dramı” şöyle açıklamaya çalışıyor:(2)
“’Donmuş’ kelimesini ilk duyduğumda, bunun Rusya’nın batıdan Soros tarzı bir baskınla savaşmaya çalışarak değerli altın rezervlerini rubleyi desteklemek için harcamayacağı anlamına geldiğini düşündüm. Ama şimdi ‘dondurulmuş’ kelimesi, Rusya’nın onu kontrolü dışında yurtdışına gönderdiği anlamına geliyor.”
“Görünüşe göre en azından geçen haziran itibariyle tüm Rus altınları Rusya’da tutuldu. Aynı zamanda, Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere’de menkul kıymetler ve banka mevduatları bulundurmak doğal olurdu, çünkü dünya döviz piyasalarına çoğu müdahalenin gerçekleştiği yer orası.”
Esasen, her şey hala havada: “İlk okumamda Rusya’nın akıllıca bir şey yapıyor olması gerektiği varsayılabilirdi. Altını yurtdışına taşımak akıllıca mı? Belki de diğer merkez bankalarının yaptığı yapılıyordu: Faiz ödemesi veya ücret karşılığında spekülatörlere ‘ödünç vermek’. Rusya dünyaya altının nereye ve neden konulduğunu söyleyene kadar bunu anlayamayız. İngiltere Merkez Bankası’nda mıydı – İngiltere Venezüella’nın altınlarına el koyduktan sonra bile mi? New York Fed’de miydi – Fed Afganistan’ın rezervlerine el koyduktan sonra bile mi?”
Şu ana kadar ne Rusya Maliye Bakanlığı’ndan ne de Merkez Bankasından tutarlı bir açıklama gelmedi. Kuzey Sibirya’ya sürgünler, bir dizi sınır dışı edilmelerden söz ediliyor…
Hudson, esprili bir üslupla devam ediyorJ:
“Eğer [rezervler] dondurulmuşsa, Rusya neden vadesi gelen dış borcuna faiz ödüyor? Suçu temerrüde kaydırmak için “dondurucuyu” ödemeye yönlendirebilir. Chase Manhattan’ın İran’ın dolar cinsinden borcuna faiz ödemeye çalıştığı banka hesabını dondurmasından bahsedilebilir. NATO ülkeleri tarafından yapılacak herhangi bir ödemenin önceden fiziki altınla ödenmesinde ısrar edebilir. Veya İngiltere Merkez Bankası’na paraşütçüler indirebilir ve altınlarını kurtarabilir – Fort Knox’taki Goldfinger gibi. Önemli olan Rusya’nın yaşananları ve nasıl saldırıya uğradığını diğer ülkelere bir uyarı olarak açıklamasıdır.”
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’ Antalya’daki diplomatik zirvede bu tartışmalara nokta koyan asıl yetkili oldu:
“Sorunu çözeceğiz ve çözüm, işlerinin çıkarlarını takip etmek yerine Rusya’ya karşı Batılı siyasi saldırganlığın araçları olarak hareket eden hükümetler veya şirketler olsun, artık batılı ortaklarımıza bağımlı olmamak olacaktır. Kendimizi bir daha asla benzer bir durumda bulmayacağımızdan ve ne Sam Amca’nın ne de başka birinin ekonomimizi mahvetmeye yönelik kararlar alamayacağından emin olacağız. Bu bağımlılığı ortadan kaldırmanın bir yolunu bulacağız. Bunu çok daha önce yapmalıydık.”
Yani, “daha önce yapmalıydık” şimdi başlıyor. Mali alandaki plan Avrasya finans sistemi olabilecek.
Ayrıca, dünyanın çoğu-yaptırım uygulamayan çok sayıda ülke Moskova ile iş yapmaya hazır.
İran bunu nasıl yapacağını gösterdi. Basra Körfezi tüccarları The Cradle’a İran’ın şu anda imzalanmış bir JCPOA (şu anda Viyana’da müzakere edilmekte olan Ortak Kapsamlı Eylem Planı anlaşması) olmaksızın günde 3 milyon varilden az olmayan petrol sattığını doğruladı. Petrol yeniden etiketlenir, kaçırılır ve gecenin köründe tankerlerden transfer edilir.
Başka bir örnek: Büyük bir rafineri olan Indian Oil Corporation (IOC), mayıs ayında teslimat için Vitol tüccarından 3 milyon varil Rus Ural satın aldı. Rus petrolüne yönelik herhangi bir yaptırım yok – en azından henüz değil.
Washington’un indirgemeci, Mackinderesk planı, Ukrayna’yı Rusya’ya karşı topraklara gitmek için tek kullanımlık bir piyon olarak manipüle etmek ve ardından Çin’i vurmaktır. Esasen, Avrasya’da büyük stratejik ortaklar olarak adım adım ilerleyen yalnızca bir değil “iki akran rakibi ezmek için küçükleri(Örnek: tüm D.Avrupa) böl ve yönet…”işin kolayı…
Hudson’ın öngördüğü gibi: “Çin hedef tahtasında ve Rusya’nın başına gelenler, Çin’in başına gelebileceklerin kostümlü provası. Bu koşullar altında bir an önce kırılmak en iyisidir. Çünkü kaldıraç şu anda en yüksek seviyede.”
“Rus pazarlarını çökertmek”, yabancı yatırımı sona erdirmek, rubleyi yok etmek, “tam bir ticaret ambargosu”, Rusya’yı “uluslar topluluğundan” kovmak ve benzeri tüm zırvalar “zombileşmiş galeriler” için… İran kırk yıldır uğraşıyorlar ama hala hayatta…
Lavrov’un ima ettiği gibi, tarihsel şiirsel adalet, şimdi Rusya ve İran’ın, muhtemelen İran-Çin stratejik ortaklığına eşdeğer olabilecek çok önemli bir anlaşma imzalamak üzere olduğu sonucuna varıyor… Avrasya entegrasyonunun üç ana düğümü, hareket halinde etkileşimlerini mükemmelleştiriyor ve er ya da geç yeni, bağımsız bir parasal ve finansal sistemine doğru yol alıyor…
Nitekim, şu anda Suudi Arabistan, Çin’e petrol satmak için ABD doları yerine Çin yuanını kabul etmeyi düşünüyor. Pekin, Riyad’a bunun yeni bir kanal olduğunu söyledi. Öte yandan Çin-Rusya ticareti ruble-yuan ikilisine dönüşüyor; Rusya doğal gaz ödemelerini ruble üzerinden kabul edeceğini ilan ediyor…
Tüm bu gelişmeler petro doların sonuna doğru, vazgeçilmez Hegemon’un tabutundaki son çiviler de olabilirler…
İzlenmeye değer günler yaşıyoruz…
Ama gizem devam ediyor: Nerede o dondurulmuşmuş Rus altınları?
(1) (1) Kirkpatric Sale , “Amerikan İmparatorluğu’nun Çöküşü” http://www.hurriyet.com.tr/planet/18281432.asp
(2)https://thecradle.co/Article/columns/7975