5 Nisan 1994 İktisadi Kararları’nın 18. yıldönümünde Türkiye gönence erdi mi
5 Nisan 1994’te ne olmuştu?
24 Ocak 1980 İktisadi Karaları’ndan sonra 5 Nisan Kararları Türkiye’yi bugünlere taşıyan ikinci tsunami olmuştur.
1994 yılında Tansu Çiller ( *) başkanlığındaki DYP-SHP hükümeti, faiz oranlarını düşürmek amacıyla piyasaya yüksek miktarda para sürdü. Ancak yüksek likidite, faizi düşürmek yerine, dövize hücuma neden oldu.
Dolar, birkaç ay içinde 8 bin liradan 42 bin liraya fırladı, 38 bin lirada tutundu. Döviz rezervleri 7 milyar dolar iken Nisan 1994’te 3 milyar dolara düştü.
Yüzde 400 faizli bono çıktı
5 Nisan 1994’te hükümet, “enflasyonu hızla düşürmek, TL’de istikrar sağlamak” amacıyla 5 Nisan Kararları’nı açıkladı.
Dövize olan talebi kesmek ve kısa dönemli kamu borçlarını ödeyebilmek için hükümet mayıs ayında yüzde 400 faizli borçlanma kâğıtlarını piyasaya sürdü.
Kararların bedelini çalışanlar ödedi. Ücretler düşürüldü, enflasyon üç basamaklı oldu. memur maaşları donduruldu. Ekonomik krizi durduracağı söylenen paket tam uygulanamadı. Hükümet 8 ay sonra 24 Aralık 1995’te erken seçime gitmek zorunda kaldı.(1 )
Özete : Çiller-Karayalçın hükümeti, bunalım ortamında “acı ilac”ın önemli bir kısmını bir seferde millete yutturmuştu ….
5 Nisan 1994: Koalisyon hükümeti, özelleştirme konusunda TBMM’den 3 ay süreyle”KHK çıkarma yetkisi” istedi. Kamu Ortaklığı İdaresi Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na dönüştürülecek..(2 )
15 Haziran 1994: Anayasa Mahkemesi, hükümete tüm KİT’leri özelleştirme yetkisi veren 3987 sayılı Yetki Yasası’nın iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle SHP Mv.Mümtaz Soysal ve 90 Mv’ in başvurusuyla açılan davada, yürütmenin durdurulmasını 5’e karşı 6 oyla reddetti(2 )
8 Kasım1994: Karabük’te demir-çelik fabrikalarının kapatılma kararına karşı “Şehir Meclisi” 10:00 – 14:00 arasında hayatı durdurdu: Esnaf kepenk, araçlar kontak kapattı, öğrenciler okula gitmedi, halk belediye meydanında toplandı (2 )
( * ) Süleyman Demirel’in çağrısıyla siyasete atılan Çiller, ilk defa 1991 Türkiye genel seçimlerinde Doğru Yol Partisi İstanbul milletvekili olarak meclise girmiştir. 1991-1993 yılları arasında Demirel tarafından kurulan koalisyon hükûmetinde Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı olarak yer almıştır. Demirel 1993 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi cumhurbaşkanı olarak seçilince yeni DYP genel başkanının seçilmesi için yapılan kongrede yeni genel başkan seçilmiş ve 50. Türkiye Hükûmeti’ni kurmuştur.
1996 yılında Necmettin Erbakan tarafından Refah Partisi ve Doğru Yol Partisi koalisyonunun oluşturduğu 54. Türkiye Hükûmeti’nin kurulmasıyla Çiller’in başbakanlık görevi sona ermiştir. Yeni hükûmette Çiller Başbakan yardımcısı ve Dışişleri bakanı olarak görevlendirilmiştir.
Refah Partisi’ni kapatma davası devam ederken Erbakan, başbakanlık görevini Çiller’e devretmek amacıyla 18 Haziran 1997’de Cumhurbaşkanı Demirel’e istifasını sunmuştur.[1] Cumhurbaşkanı Demirel 54. hükûmet protokolü gereği başbakanlık görevini Çiller’e vermemiştir. (1 ) https://uzmanpara.milliyet.com.tr/haber-detay/gundem2/5-nisan-1994te-ne-olmustu/1000/590/
(2 ) https://twitter.com/gunlukarsiv/status/1246855851224248327